نشست خبری نمایش «عزیز شنگال » به نویسندگی و کارگردانی دکتر قطب‌الدین صادقی ساعت ۱۵ روز سه‌شنبه ۲۸ بهمن در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد .
به گزارش تئاتر فستیوال ، در ابتدای این کنفرانس دکتر قطب‌الدین صادقی ، کارگردان نمایش «عزیز شنگال » از برگزاری این نشست ابزار خرسندی کرد و گفت : نمایشی که ما آن را تولید و در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر به روی صحنه آورده‌ایم در حقیقت یک پرفورمنس یعنی نمایش متکی به فرم و حرکت است و در آن کلام مطرح نیست و با استفاده از ریتم، حرکت، ضرباهنگ و تصویر سعی در القای مفهوم و پیام مورد نظرخود به مخاطب داریم.
وی ادامه داد : معمولاً در جریان جنگ و فجایع انسانی که در گوشه و کنار جهان هر از چند گاهی شاهد وقوع آن هستیم کمتر صحبتی در مورد زنان و کودکان و ستم‌هایی که بر آنها روا می‌شود به میان می‌آید و با در جریان قرار گرفتن فرجام عزیز در حالیکه حس بدی داشتم و مدتها مغموم و ناراحت از بلایی که بر سر این کودک آمده است، تصمیم گرفتم با تکیه بر تخصص خودم اثری تولید کنم که شأنیتی همسان با این کودک به عنوان نماد انسانی مظلوم و صلح طلب داشته باشد.
دکتر صادقی گفت : «عزیز شنگال » براساس ماجرایی واقعی تولید شد ، ابتدا این نمایش را به شیوه میدانی نوشته بودم ، درست زمانی که در شوک حمله داعش به کوبانی و منطقه کردنشین عراق بودم ، داستان کودکی به نام عزیز که در این یورش ابتدا به یرموک می‌رود و سیر مشقات و فجایعی که برسر او می‌آید را شنیدم که برای من بسیار وحشتناک و دردناک بود ؛ وضعیت او چنان بود که وقتی او را پیدا می‌کنند از شوک این حمله حرف نمی‌زند ، قرینه‌هایش از کار افتاده و کور می‌شود و از هوش می‌رود و در نهایت سکوت نیز ۲۴ ساعت پس از پیدا شدن می‌میرد.
کارگردان نمایش ” عزیز شنگال ” تأکید کرد: هیچ‌کدام از ما مسبب و مسئول فجایع تاریخی و به ویژه تاریخ معاصری که در آن زندگی می‌کنیم نیستیم، فاشیست را هیچ کدام از ما و پدرانمان باعث نشده اند اما این مسئله به این معنا نیست که در مقابل پدیده‌های شوم پیرامونمان که در آنها نقشی نداشته و نداریم نیز ساکت بنشینیم بلکه باید هر کس از ما به شیوه خود زبان به اعتراض به این ناحقی و بی‌عدالتی بازکند و تصور می‌کنم با تولید و اجرای این نمایش تا اندازه‌ای توانستم به سهم خودم در تقبیح گروه داعش و کارهای خفت‌بار و غیرانسانی که در حق مردمان بی‌گناه روا می‌دارد اقدامی انجام داده باشم . قطعاً هر پیامی که با زیبایی‌شناسی موجود در هنر همراه شود قدرت و تأثیری کوبنده‌تری خواهد داشت و من با انتخاب نمایشی که همانگونه که گفتم محوریتش بر حرکت و فرم است قصد آن را داشتم که از پیچ و خم روانشناسی واژگان خارج شده و به راحتی مقصود خود را از تولید و اجرای این نمایش بیان کنم.
دکتر قطب الدین صادقی تأکید کرد: نمایش «عزیز شنگال» در جستجوی مفاهیم ارزشی و انسانی است و اگر در سکوت و بدون دیالوگ اجرا می‌شود و تنها تکیه بر فرم و حرکت دارد اینها همه به حرمت آن کودک کوبانی است که در لحظه مرگ سکوت اختیار کرد.
وی در رابطه با ساخت نمایش ” عزیز شنگال ” گفت : این نمایش در محکومیت عملکرد داعش در جایی از دنیا تولید شده و تنها یک یا دو فیلم با موضوع داعش در حال تولید است ، در نتیجه این نمایش ظرفیت لازم برای حضور و اجرا در فرامرزهای ایران و کشورهایی که همچون ایران، داعش و جنایات آن دغدغه آنها نیز به حساب می‌آید را دارد که البته با توجه به تعداد زیاد نفرات عوامل این نمایش باید مقدمات آن فراهم شود.
دکتر صادقی با تشکر از حمایت های علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد، درباره طراحی صحنه نمایش که توسط خود او انجام گرفته ، توضیح داد: برای اجرای این اثر ایده های بسیاری در ذهن داشتم و قرار بود ۲۰ اسلاید بر اساس نقاشی ها و طراحی های سورئالیستی از نقاشان کُرد زمینه تصویری همه میزانسن های نمایش باشد اما به دلیل اینکه سالن اصلی تئاتر شهر امکانات مناسبی ندارد نتوانستیم این ایده را اجرا کنیم اما استفاده از بشکه های نفت از ابتدا مد نظرم بود چونکه افراد داعش در ابتدای ورودشان همه پالایشگاه ها را به تصرف درآوردند تا از پول نفت برای خود اسلحه و تجهیزات بخرند.
وی درباره مبلغ کمک هزینه ای که دریافت کرده است گفت: تنها مبلغ ۴۰ میلیون تومان به عنوان کمک هزینه به ما داده اند . با حضور ۹۲ نفر در این گروه نمایشی این رقم چیزی نیست که بخواهم آن را پنهان کنم و واقعا هم نمی دانم که با این پول چه کنم؟ اما حتی از جیبم هم که شده خرج می کنم و نمی گذارم که بچه های این گروه بدون دستمزد بمانند . تاکنون به ۶ سازمان مختلف مراجعه کرده ام اما هنوز مبلغی به من پرداخت نشده است . اما این را هم باید بگویم که خوشبختانه هیچ ممیزی به کار من تحمیل نشد و همه با حسن نیت با من برخورد کردند.
کارگردان نمایش ” عزیز شنگال ” اضافه کرد : تمام یک سال گذشته فردی بر مسند مدیرکل هنرهای نمایشی بود که بسیار با خشونت با هنرمندان برخورد می کرد و علنا اعلام کرده بود که می خواهد امثال من را از قطار تئاتر پیاده کند اما در نهایت ما او را از قطار پیاده کردیم . از آنجا که این فرد به من اجازه اجرای آثارم را نمی داد تصمیم گرفتم بدون اتکا به بودجه و سالن نمایش و برای ادای دین به دختران کوبانی نمایشی میدانی به صحنه ببرم چون برای من اصل تئاتر مهم است و حاضرم در خیابان هم نمایش اجرا کنم چون هیچگاه قصد سودجویی و فروش در تئاتر نداشته ام.
این مدرس و پژوهشگر تئاتر ادامه داد: با پیشنهاد آقای صالح پور و با توجه به زیاد بودن تعداد بازیگران و امکان پذیر نبودن اجرای این نمایش در فضای بازی به دلیل سرد بودن هوا تصمیم گرفتم این اثر را برای اجرای صحنه ای آماده کنم. در این اثر نمایشی مسائلی مطرح می شود که این روزها دغدغه جامعه است و ما باید آگاه باشیم که اندیشه داعش و چنین خشونت هایی بیخ گوش ما است.
صادقی درباره انتخاب بازیگران نمایش نیز توضیح داد: برای بازی در این نمایش به چند بازیگر شاخص پیشنهاد دادم اما متاسفانه این افراد وقتی فهمیدند که نمایش دیالوگ ندارد از حضور در این اثر امتناع کردند. برخی بازیگری را فقط در حرافی می دانند و متاسفم که چقدر برخی از بچه های ما تعریفشان از بازیگری تُنُک است. در حال حاضر اغلب گروه های نمایشی بزرگ دنیا یک شاخه از فعالیتشان براساس پرفورمنس ، حرکات فرم و تصویر است . کارهای تادئوش کانتور، آنتونن آرتو، پیتر شومان و رابرت ویلسن نماینده این نوع اجرا هستند.
وی متذکر شد : برای این اجرا از سه گروه بازیگر مختلف بهره گرفتم. برای مردم شنگال از بازیگران حرفه ای استفاده کردم تا بتوانند به درستی عواطف و احساسات این مردم را انعکاس دهم . برای مبارزات مردم کوبانی رقص رزمی را جانشین اسلحه آدم ها کردم . من به دنبال بیان متفاوت بودم تا کار از حالت گزارشی خارج شود . اجرای حرکات موزون رزمی به بهترین شکل ممکن می توانست توانایی دختران کوبانی را نشان دهد . بنابراین تردید نداشتم که باید از رقص کردی حماسی استفاده کنم . برای گروه سوم بازیگران که افراد داعش را تشکیل می دادند به یک پیام رزمی خشن نیاز داشتم و افرادی که از نظر حرکتی قوی و نیرومند باشند . به همین دلیل از بچه های پارکور کار استفاد کردم . ولی باید بازیگران ما این امر را تجربه کنند و خود را بسنجند که چقدر می توانند بدون کلام مفاهیم را منتقل کنند چون نمایش تنها ادبیات نیست و نباید پشت کلمات پنهان شد . بچه های ما باید شیوه های مدرن اجرا را هم تجربه کنند اما متاسفانه در ایران روی هر تصویر نامفهوم و گنگ نام پرفورمنس می گذارند.
کارگردان نمایش « عزیز شنگال » در رابطه با موسیقی این نمایش تصریح کرد: در موسیقی نیز با کوبش رعب آور طبل ها خشم و خشونت داعش را به نمایش گذاشتم و از نواهای باستانی نیز برای صحنه هایی که مردم کوبانی در آن حضور دارند بهره بردم تا این دو دنیای مختلف با تناقض هایشان به نمایش گذاشته شود . اما اعتراف می کنم که تا به حال این کار سخت ترین کار گروهی بود که انجام داده ام چون این نمایش ۶۵ بازیگر دارد و انطباق آنها با هم و هماهنگ کردنشان با موسیقی کار بسیار سختی بود.
در ادامه مهرداد میرزایی آهنگ ساز این نمایش عنوان کرد: متاسفانه ما فرصت کمی برای ساخت موسیقی در اختیار داشتیم و دکتر صادقی نیز درباره موسیقی آثارش ایده آل های خاصی دارد. البته معتقدم تنوع نباید به وحدت کار لطمه بزند بنابراین با وجود تنوع هایی که در موسیقی کردی وجود دارد ما باید سادگی را در کار حفظ می کردیم تا گروه بازیگران تمرکزشان را از دست ندهند.
وی در پایان صحبت هایش متذکر شد: در سال های اخیر هیچ اثری وجود ندارد که آینه این دوران باشد و وقایع معاصر را به ما منعکس کند بنابراین ۱۰ سال دیگر ما هیچ منبع پژوهشی درباره این دوران نخواهیم داشت . در حال حاضر زمینه تفاهم کم است و در آثاری که به صحنه می روند نمی توانیم وضعیت جامعه و مسائل روزمره خود را بیابیم که البته بخشی از این بی توجهی ها مربوط به ضعف مدیریت تئاتر است.
در پایان این نشست نیوشا صادقان ، مدیر برنامه‌ریزی نمایش و ناصر رحیمی؛ دستیار کارگردان توضیحاتی درباره روند تولید این نمایش ارائه کردند.
قابل ذکر است ، نمایش «عزیز شنگال» تا پایان اسفند ماه سال جاری در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه خواهد رفت.
