یادداشتی بر نمایش “یک شاخه گل سرخ” به کارگردانی فرید یوسف پور

نمایش “یک شاخه گل سرخ” روایت گر حضور شمر در زمان حال است . شمر در زمان سفر کرده و به میان دوستداران حسین (ع) می آید و می خواهد با آنان معامله ای کند. او از آنان می خواهد که سر خود را بدهند و در مقابل، عشق خود را به حضرت حسین (ع) ثابت کنند . شمر که قاتل امام حسین (ع) است ، حال سفیر ایشان شده و برای محک زدن شیعیان و دوستداران وی آمده است . او لیستی در دست دارد که اسامی افرادی را که به سراغشان می رود در آن نوشته شده و نیز یک شاخه گل سرخ که به کسانی که دعوت او را اجابت کنند تقدیم می کند .

در وهله اول باید گفت که ایده ، ایده جذاب و جسورانه ای است و کارگردان در اجرای کار با ریتم خوب و اجرای خوب تعلیقی که در متن وجود دارد ، تا حد زیادی توانسته تماشاگر را تا آخرین لحظات نمایش با اثرهمراه کند . تعویض صحنه ها نیز به ریتم اثر ضربه نمیزنند که این هم از امتیازات کار است .

کارگردان در این نمایش سعی کرده است همه چیز را بی آلایش و با توجه به اقتضائات سالن ، سوژه و نیز محدودیت هایی که همیشه در تئاتر وجود دارند برگزار کند . صحنه ساده ، ولی تا حد زیادی کاربردی و خلاق ، مبین همین نکته است . با توجه به فضای سالن میزانسن های شسته رفته و فعال در این اثر ، کار را چشم نواز تر کرده بود . البته در مواردی بازیگران از میزانسن خارج می شدند و در مواردی میزانسن ها غلط بود . مثل ورود شمر در اپیزود اول که سمت تماشاچیان است در صورتی که دربـی در عمق صحنه تعبیه شده است و در طول نمایش می بینیم که درب خروج و ورود ، آن است .

و یا مواردی همچون ادامه یافتن موسیقی بعد مونولوگ همسر ریحانه و تغیر نور (که مبین تغیر زمان و مکان است) غلط بوده و منطقی درست ندارند .

اما آنچه که نقطه ضعف اصلی کار محسوب می شود بازی بازیگران زن و بازیگر نقش شمر است . در کار سعی شده که همه کاراکتر ها شخصیت باشند . ولی در بازی زن مداح و ریحانه ، ما نه مداح می بینیم و نه ریحانه ای با عقاید مستحکم و درست . به نظر می آید علت این ماجرا  دو چیز باشد : ۱. عدم دانش و تجربه کافی در حوزه بازیگری ۲. عدم فهم نقش و کاراکتر .

در مورد شمر هم متاسفانه بازی بازیگر به هیچ وجه باعث ایجاد ارتباط با شمر نمی شود . البته به نظر می آید در مورد کاراکتر شمر ضعف اصلی در متن باشد . شمر تصویر شده گیر کرده بین تیپ و شخصیت بود . که نه تیپ بود و نه شخصیت . نکته آخر پایان بندی کار است که بسیار عالی و گویا اجرا شد . خلاقانه ،  در چهارچوب فرم نمایش و در راستای پیام اثر .

اما بعد از دیدن این نمایش با توجه به سوژه اثر ، سوالاتی در ذهن شکل می گیرد که متاسفانه در نمایش به آنها پاسخی داده نمیشود !

• چرا شمر فرستاده امام است ؟ در واقع چرا امام شمر را انتخاب کرده است ؟ (اگر امام او را انتخاب نمی کرد و شمر خود این بازی را به راه انداخته بود ، ماجرا منطقی و قابل قبول بود)
• (در اپیزود دو) آیا واقعا شمر انقدر آدم خوبی است که به خاطر وجود بچه ای ده ساله از بریدن سر پدر و مادر منصرف می شود ؟
• در ادامه سوال قبل باید گفت که مگر او فرستاده حسین (ع) و مامور به وظیفه نیست ؟
• (در اپیزود سه) یعنی شمر بن ذی الجوشن واقعا انقدر قابل اعتماد است که مورخ ، زن و بچه خود را به او می سپارد ؟! بعد این شرط او برای شمر است؟ واگر پاسخ مثبت است ، شمر که فرستاده حسین (ع) است چرا قبول نمیکند ؟!

محمدجواد حبیبی – دپارتمان نقد تئاتر فستیوال