یادداشتی بر نمایش ” اپرت نیرنگ اورنگ ” به کارگردانی ملیکا رضی به بهانه اجرای آن در هفدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی
” اُپِرت نیرنگ اورنگ ” یک نمایش زنانه و مبتنی بر تاریخ زنانه ایران است . تاریخی که در اندرونی ها رقم خورده است و بخش نانوشته تاریخ را شامل شده و تاریخ هنر ایران نیز ، بخشی از این تاریخ زنانه را در خود دارد . نمایش هایی زنانه که در اندرونی ها جریان داشته و هنرمندانی که هیچ گاه دیده و کشف نمی شدند . در واقع چنین نگاهی به هنرمندان کشف نشده ایران ، چه در حوزه تئاتر و چه موسیقی و … را می توان نگاهی مبتنی بر دیدگاه های فمنیستی دانست و می توان این نمایش را در لایه های زیرین به چنین دیدگاهی نزدیک دانست .
نمایش مبتنی است بر متنی ساده و داستانی روان و البته سرگرم کننده که علی رغم این سادگی ، مانند اغلب متون نمایش های سنتی ایرانی ، گره ها و تعلیق های خاص خود را دارد و قصه نمایشنامه این توانایی را دارد که تا آخرین لحظه مخاطب را با خود همراه کند .
کارگردانی نمایش نیز در حدی قابل قبول و همراه با میزانسن های ساده و مرسوم در این گونه از نمایش ها است . استفاده از تمام فضاهای صحنه ، جای گیری درست بازیگران ، استفاده درست و معنا دار از شوخی های سیاسی و اجتماعی به روز به شکلی که از متن بیرون نزنند و نیز استفاده معنا درا و جذاب از تماشاچی از نقاط قابل توجه کارگردانی ملیکا رضی است .
بازیگران نیز اغلب از دل و جان بازی کرند . بازی هایی ساده ، مبتنی بر بداهه اما به اندازه ، همراه و همگام با موسیقی و ریتمیک . اصلی ترین ایرادی که می تواند بر بازی این بازیگران وارد باشد این است که وقتی خودشان تماشاچی بازی ِ هم بازی های خود می شوند ، با مات و مبهوت جلوی خود را نگاه می کنند و یا خارج از نقش با هم پچ پچ می کنند . در واقـــــــــع فرامــــــوش می کردند که نمــــــــایشی که بازی می کنند ، بازی در بازی است و تماشاچی خوب بودن نیز بخشی از نقش و بازی آنها است و این اشتباه تماشاچی اصلی نمایش را از اصل نمایش دور می کرد ؛ اینکه زنانی گرد هم در خانه ای جمع شده اند و برای سرگرم کردن خودشان ، نمایشی را اجرا می کنند . خودشان هم بازیگر می شوند و هم تماشاچی .
و نهایتا این که در مسیر تبدیل یک اثر کمدی موزیکال به اپرت ، فاصله ای شاید کوتاه اما مهم و تعیین کننده وجود دارد که در ” نیرنگ اورنگ ” این فاصله طی نشده است . در واقع استفاده از موسیقی زنده و جایگزینی شعر و ترانه به جای دیالوگ ، در نمایش ” نیرنگ اورنگ ” چندان به چشم نمی آید . در واقع گویا کارگردان ظاهرا با احتیاط و گونه ای از محافظه کاری ، از نزدیک شدن به حوزه موسیقایی یک اپرت حقیقی خود داری کرده و نمایش بیشتر بر پایه دیالوگ پیش می رود تا موسیقی و ترانه و این مسئله از وجه اپرت بودن ” نیرنگ اورنگ ” می کاهد .
” اپرت نیرنگ اورنگ ” یک نمایش سنتی ایرانی سرگرم کننده است ، که با حضور یک زن در قالب سیاه و با تکیه بر تاریخ زنانه ایران ، توانسته است این سبک از نمایش را برای مخاطب امروز ِ روز تئاتر ایران سرگرم کننده و کارآمد نماید .
امسال سطح نمایش های جشنواره بالاتر بود. مخصوصا این نمایش و همچنین نمایش امیر کبیر که امروز دیدم. فقط کاش مسولین فکری به حال بی رونقی این جشنواره می کردند.
نمایش خوبی بود. پر از صحنه هایی دلچسب که بازی خوب بازیگران دلیل آن بود.
آیا در دوران جشنواره مشخص میشه که اجراها کی برای عموم به صحنه می روند؟
In ke namayesh key ejraye omumi bere daste kargardan va khali budan salon hast. Manam kheili alaqe mandam ke chand namayesh ke dar in jashnvare nadidam ra badan bebinam.
واقعا سرگرم کننده بود.