داستان “چهل گیس و حسن کچل” یکی از قصه های فولکلور ایرانی است که کودکان نسل های مختلف آن را یا از زبان بزرگترهای خود شنیده اند یا در کتاب های داستان خوانده اند . معمولا وقتی صحبت از چنین قصه هایی در قالب تئاتر می شود ، اول از هر چیزی به یاد نمایش های ایرانی می افتیم اما “چهل گیس و حسن کچل” به کارگردانی پوران مرادی توانست قالب های مرسوم را به درستی بشکند و با تلفیق سنت و مدرنیته ، نمایشی را خلق کند که هم غافلگیر کننده باشد و هم جذاب .
نمایش با نقالی شروع می شود ، که نقال داستان نه در چهره به نقال های گذشته می ماند و نه در طراحی لباس . با دیدن این پرسوناژ نگران ادامه نمایش شدم که معلوم نیست با چه شلنگ تخته ای طرف خواهیم بود ؛ به ویژه این که در ادامه گروه حرکات فرم نیز اضافه می شوند . اما به ناگاه همه چیز متوقف می شود و متوجه می شویم با نمایش در نمایش روبرو هستیم .
ساغر خواجه امیری نویسنده ی اثر با دست مایه قرار دادن داستان “چهل گیس و حسن کچل” و امروزی کردن آن با اشاره به برخی معضلات و مشکلاتی که در میان نسل جوان ما وجود دارد و نشان دادن پشت صحنه ی یک گروه تئاتری به نقد اجتماعی می پردازد و البته در این میان ادای دینی هم به هنرمندان عرصه ی تئاتر که در اثر بیماری سرطان فوت شده اند ، می کند . هم نسل بودن نویسنده و کارگردان نمایش ، باعث درک متقابل و همکاری سازنده میان آن ها شده است که ماحصل آن نیز توانسته نظر مخاطبان را به خود جلب کند .
پوران مرادی سعی کرده است در انتخاب گروه اجرایی نمایش جوانگرایی را اصل قرار دهد و بازیگرانی که انتخاب کرده است همگی از نسل جوان تئاتر به حساب می آیند و می توان برآیند بازی آن ها را راضی کننده و قابل قبول دانست . خوشبختانه از بازیگران فرم در نمایش ، در جهت روند داستان بهره گرفته شده و مانند بسیاری از آثاری که این روزها باب شده است ، بی دلیل از حرکات فرم استفاده نمی شود و همچون قطعه ای جدا و وصله شده به کل اثر از کار درنیامده است .
در طراحی صحنه و دکور از پارتیشن هایی استفاده شده است که به فراخور روند قصه می توانند سریع فضاسازی را تغییر دهند و فضای مورد نیاز کارگردان را خلق کند . دکوری ساده ، کاربردی ، پرتابل و نسبتا کم هزینه که به خوبی طراحی شده است .
طراحی لباس نیز ساده انتخاب شده و در جهت طراحی صحنه می باشد . به جز دو پرسوناژ نمایش ، باقی بازیگران و گروه فرم لباس های متحدالشکلی به تن دارند ، بلوز و شلوار سیاه رنگ به همراه جلیقه ای فیروزه ای . فقط در این میان در طراحی لباس نقال داستان کمی تفاوت به چشم می خورد . او همان لباس را به تن دارد ولی پاچه ی شلوارش را بالا کشیده و با طراحی گریمی که او را شبیه بچه شیر کرده است ، متفاوت و زننده به نظر می رسد .
اما در مجموع می توان گفت “چهل گیس و حسن کچل” نمایشی دیدنی است که می تواند هر نوع مخاطبی را راضی کند و توانسته با انتخاب فرم اجرایی مناسب در عین قصه گویی از کلیشه ها بگریزد . پوران مرادی با این نمایش ثابت کرده است در میان نسل جوان تئاتر ما ، کارگردان هایی وجود دارند که می توانند ما را به آینده ی تئاتر کشور امیدوار کنند .
آرزو شفق – دپارتمان نقد تئاترفستیوال
