هدایت هاشمی معتقد است مهم‌ترین کار بازیگر، تسلط بر تکنیک‌های نمایشی کشورش است و در ایران کسی بازیگر بزرگی نخواهد شد مگر آن‌که کار تعزیه، نقالی و تخت حوضی را انجام داده باشد.
به گزارش تئاتر فستیوال، هدایت هاشمی در آخرین جلسه از مجموعه نشست‌های پژوهشی نقالی-هنر کاربردی که با محوریت «بازی در بازی» در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد، ضمن اظهار خرسندی از این‌که می‌تواند درمورد نمایش ایرانی حرف بزند، گفت: «بازیگران مخاطبان اصلی من در این جلسه هستند. من بعد از ۱۸ سال فعایت در این عرصه بر اساس تجربیات و آموخته‌هایم به این تعریف رسیده‌ام که بازیگری کاری است که با بدن و عواطفم انجام می‌دهم و برای مخاطبانم می‌ارزد بابت آن وقت و هزینه بگذارند.»
وی ادامه داد: «مهم‌ترین کار بازیگر، تسلط بر سنت‌های نمایشی کشورش است. در جشنواره‌ای، یکی از بزرگ‌ترین بازیگران معاصر ژاپن را دیدم، او در گفت‌و‌گویی کوتاه، اصلی‌ترین دلیل به ثمر رسیدن بازیگران شرق آسیا را در جهان، استوار بودن و دیده شدن سنت‌های نمایشی‌شان در بازیگری آن‌ها دانست. به این معنی که به هیچ عنوان تلاش نمی‌کنند کپی دست چندمی از بازیگران غربی باشند.»
هاشمی با اشاره به فعالیتش روی شیوه تخت حوضی توضیح داد: «در جشنواره یازدهم آئینی سنتی، همراه با گروه پاپتی‌ها روی شیوه تخت حوضی کار کردیم، زیرا عقیده داشتیم بهترین راه‌ها برای تبدیل شدن به گروه‌های نمایشی خوب، رجوع کردن به سرچشمه‌های ناب نمایشی است. این سرچشمه‌ها در ایران شامل تعزیه، نقالی، تخت حوضی و… است. در آن زمان پرداختن به این گونه‌های نمایشی به شدت مذموم بود، به گونه‌ای که به خاطر دارم حسن معجونی به من گفت اگر صورتت را سیاه کردی، پرونده‌ات برای همیشه در هنر بسته می‌شود و دیگر کسی به عنوان بازیگر به تو نگاه نخواهد کرد. من تمام آرزویم آن بود که روزی بتوانم نقش سیاه را به خوبی بازی کنم و خوشبختانه بعد از آن کار سه نمایش سیاه بازی دیگر هم به صحنه بردم که تبدیل به آثار موفقی شدند.»
این بازیگر شناخته شده تئاتر تاکید کرد: «بزرگ‌ترین تاثیری که گرفتم و عناوین و صفاتی که در شیوه بازیگری‌ام با آن‌ها توصیف شدم را مدیون شیوه نمایش ایرانی هستم. در دانشگاه‌ها باید آواز خواندن گسترده شود. در آماری که از دانشجویان گرفته شده بود، به این نتیجه دست یافتند از هر ۱۰۰ نفر ۸۸ نفر آواز خواندن بلد نیستند و این معظل بسیار بزرگی است. همانگونه که می‌دانید آواز خواندن تاثیر مستقیمی در دیالوگ گفتن دارد. شیوه‌های نمایش‌های ایرانی هم مشروط بر دانستن آواز است. وقتی این اتفاق رخ می‌دهد، ما با جمعیت اقلیتی روبه رو می‌شویم.»
هاشمی در بخش دیگری از سخنانش از برخوان‌ها و چرگر‌ها به عنوان دو گروه اساسی و قدیمی نمایش‌گرهای ایرانی نام برد و بیان کرد: «این دو گروه وضعیت پیشرفته‌ای را به وجود آوردند یعنی بعد از جمع کردن مخاطبان اطراف خودشان با ترفندهای بسیار بدیع تماشاگران را دور خود نگه می‌داشتند و کارهای عجیبی انجام می‌دادند. اکنون در دنیا استند آپ کمدین‌ها از محبوبیت بسیاری برخوردارند. نکته جالب توجه در این میان، این‌که چرگر‌ها ارتباط مستقیمی با استند آپ کمدین‌های حال حاضر دنیا دارند. این را به دلیل پول ساز بودن آن مطرح کردم.»
وی قرارداد را تفاوت اصلی تئاتر غرب و شرق عنوان و تشریح کرد: «قرارداد مهم‌ترین عامل در هر گونه‌ای از نمایش شرقی است. برشت بر اساس خواندن سفرنامه‌ای که به دست او رسیده بود و در آن توضیحاتی در مورد تعزیه داده شده بود، متحول شد و مبحث تئاتر اپیک را طراحی کرد و تمام انگاره‌های تئاتر غرب را به هم ریخت. او با باز‌شناسی صحیح از یک نمایش کهن به این مسئله دست یافت، کاری که ما نتوانستیم آن را انجام دهیم و تنها آن را وارد کشورمان کردیم و از آن تقلید نمودیم. زیرا هیچ آگاهی و‌شناختی از سنت‌های نمایشی‌مان نداریم.»
وی در ادامه خاطرنشان کرد: «ما طی این سال‌ها قراردادهای محکمی را با تماشاگران‌مان وضع نکردیم و این صدمه بسیاری به ما، مخاطبانمان و پیکره نحیف نمایش ایرانی زده است. بهرام بیضایی با نامه‌ای که در مرکز هنرهای نمایشی قرار داده، این اجازه را داده است که هر جوانی که بخواهد، می‌تواند متن‌های او را استفاده کند و نیاز به مجوز ندارد. ولی تابحال این اتفاق نیفتاده است و هیچ اجرای کاملی در بخش دانشجویی دیده نشده است. انجام دادن این کار مستلزم شناخت قراردادهای نمایش نقالی است.»
هاشمی یادآور شد: «می‌توانیم بازنگری درستی نسبت به نقالی و قرارداد‌ها داشته باشیم، زیرا تاکنون هرکس به آن به شیوه خودش نگریسته و دیدگاه خاص خود را مطرح کرده است. هر کدام تنها سبک خود را شناخته‌اند و آن‌قدر در آن پیشرفت کرده‌اند که آن را به عنوان سبک خود نامگذاری و ثبت کرده‌اند.» |
وی در پایان سخنانش گفت: «بازیگر بزرگی نخواهید شد، مگر آن‌که تعزیه خوانده یا نقالی انجام داده باشید. بعد از ۱۸ سال بازیگری براین سخنم استوارم. من بازیگر تختِ حوضی‌ام. من یک سیاه خوبم.»
دور دوم سلسله نشست‌های نقالی-هنر کاربردی با همت گروه نمایش «نیست»، خانه تئاتر و انجمن هنر آئینی سنتی از ۲۴ تا ۲۹ مردادماه در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
