یادآوری :
دو سال از پیدایش ویروس کرونا در ایران می گذرد . در روزهای پایانی سال ۹۸ خیال می کردیم که این بیماری ناشناخته ، هرچه که هست بعد از یک ماه دست از سر بشر برمی دارد و می توان به شرایط عادی زندگی بازگشت . اما روزها گذشت و این ویروس خیال رفتن نداشت .
اصناف و مشاغل تعطیل شدند و یک به یک عزیزان مان را از دست دادیم (متاسفانه در اوایل کرونا دو تن از اعضای تئاترفستیوال نیز قربانی این ویروس شدند و جای آنها برای همیشه بین ما خالی است .) ، سالن های تئاتر بسته شدند و گروه های تئاتری از فعالیت بازماندند.
سال گذشته در همین روزها، سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر در شرایطی آغاز به کار کرد که واکسیناسیون عمومی انجام نشده بود ، آمار ابتلا و مرگ و میر روزانه ترسناک بود و تئاتر ، کم نفس و کم جان ، با حضور حداقل تماشاگر و یا به صورت آنلاین ، تصمیم داشت به حیات خود ادامه دهد .
آن دوره ، ما در تئاترفستیوال ، عدم حضورمان را به حضوری بی جان و بی رمق ترجیح دادیم . مگر می شود تماشاگر را از تئاتر حذف کرد ؟ مگر می شود تئاتر را از صحنه و حس نفس تماشاگر، داخل یک مستطیل بی حس و جان برد و باز هم تئاتر نامیدش ؟!
تئاتر آنلاین واژه نامأنوسی است که نمی تواند و نباید جایگزین تئاتر شود ، حتی در شرایط استثنایی کروناویروس و اجبار به تعطیلی سالن ها .
ما سال گذشته در تئاترفستیوال ، برای حفظ سلامت خودمان و مردم و در شرایطی که مردم امکان حضور در سالن ها را نداشتند و برای آنکه معتقدیم تئاتر آنلاین ، دیگر تئاتر نیست ، سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر را پوشش خبری ندادیم .
جشنواره تئاتر فجر در چه شرایطی به چهل سالگی رسید ؟!
در سال ۱۴۰۰ ، واکسیناسیون در ایران با سرعت خوبی صورت گرفت و کاهش آمار ابتلا و مرگ و میر ، نویدبخش بازگشت به زندگی عادی و از سرگیری تمامی فعالیت ها بود .
و ما قول داده بودیم با اعلام امکان حضور ۱۰۰ درصدی تماشاگر در سالن ها ، ما نیز به فعالیت های سابق خود بازگردیم ، منتظر بودیم تا جشن چهل سالگی جشنواره تئاتر فجر را با شکوه و با حضور حداکثری تماشاگر پوشش خبری بدهیم .
اما در همین ایام ، سویه جدیدی از کرونا ویروس با عنوان اُمیکرون بار دیگر در کشور اوج گرفت ، آمار ابتلا مجدداً افزایش یافت و برخی از محدودیت های کرونایی بازگشت .
در نتیجه ستاد چهلمین جشنواره تئاتر فجر اعلام کرد که با ۳۰ درصد ظرفیت تماشاگر در سالن ها ، اجراهای جشنواره را آغاز خواهد کرد و بنا به صلاحدید ستاد کرونا و وزارت بهداشت ، در هر لحظه ای از جشنواره احتمال بازگشت به تئاتر آنلاین و لغو اجراهای صحنه ای با حضور تماشاگر وجود دارد .
همچنان معتقدیم تئاتر آنلاین دیگر تئاتر نیست و ما همچنان منتظر روزی هستیم که سالن های تئاتر با ظرفیت صد درصدی گشوده شوند و همه امکان حضور داشته باشند ، بدون ترس از بیماری و کنار دیگری نشستن ، و تئاتر آنلاین به فراموشی سپرده شده باشد و آن روز تئاترفستیوال نیز مجدداً بتواند رسانه ی مردم باشد .
بنابراین ما در تئاترفستیوال ، چهلمین جشنواره تئاتر فجر را در بخش نمایش های صحنه ای پوشش نخواهیم داد .
اما چه خواهیم کرد ؟
تئاتر خیابانی گونه ای تئاتر است که بیشترین ارتباط را با مردم دارد اما همیشه کمترین توجه جامعه تئاتری را داشته اند و مهجور واقع شده اند . اهالی تئاتر خیابانی با کمترین چشمداشت و امکانات ، تنها در ایام جشنواره هاست که فرصت دیده شدن دارند .
و ما در تئاترفستیوال هر ساله در هر جشنواره ای تمام تلاشمان را کرده ایم که برخلاف دیگران تئاتر خیابانی را فراموش نکنیم و به طور کامل تمام نمایش های خیابانی حاضر در جشنواره را به صورت گزارش تصویری و مصاحبه و خبر پوشش کامل بدهیم .
اما امسال ، در همه گیری کرونا و افزایش شیوع سویه اُمیکرون ، تئاترفستیوال تصمیم دارد تمام حواس و انرژی خود را به تئاتر خیابانی اختصاص بدهد ، چرا که تئاتر بی تماشاگر معنا ندارد و تئاتر خیابانی در عصر کرونا ، تنها گونه ای از تئاتر است که با مخاطب در ارتباط است و مردم از آن حذف نمی شوند . اما علاوه بر خبر و مصاحبه و گزارش چه خواهیم کرد ؟
مقوله نقد از اساس ، مقوله ای جدا افتاده در تئاتر بوده است و از روز اول حضور تئاترفستیوال ، تمام تلاشمان این بوده است که نقد را جدی بگیریم ، آن را لازمه تئاتر بدانیم و از طریق نقد ، به عنوان یک رسانه ی مستقل و مردمی ، مخاطب خودمان را با آنچه بر روی صحنه دیده است یا خواهد دید ، آشنا کنیم که نقد ، مسیری است برای بهتر دیده شدن و اثر بهتر دیدن .
اما آنچه تا امروز در تئاتر خیابانی اتفاق نیفتاده است و اهالی همیشه مهجور و محجوب تئاتر خیابانی از آن محروم بوده اند ، نقد است . و ما در تئاترفستیوال برای اولین بار به صورت کاملا تخصصی ، به نقد آثار خیابانی حاضر در جشنواره خواهیم پرداخت .
پس در ایام چهلمین جشنواره تئاتر فجر با پوشش کامل اجراهای خیابانی در قالب خبر ، مصاحبه ، گزارش تصویری و نقد با ما همراه باشید .
و چه نخواهیم کرد :
در این دوره از جشنواره ، برنامه های جنبی جشنواره که در فضاهای سرپوشیده برگزار می شود را پوشش نخواهیم داد .
نمایش های صحنه ای را دربخش های مختلف پوشش نخواهیم داد .
به حاشیه های جشنواره چنان که هر دوره ، حاشیه نویسی داشتیم ، نخواهیم پرداخت .
هر سال در جشنواره برنامه های روزانه جشنواره را اعلام میکردیم که امسال فقط بخش خیابانی را اعلام می کنیم و برنامه های دیگر بخش ها را اعلام نخواهیم کرد .
تمام این تصمیم ها تنها به این دلیل است که ما به عنوان رسانه در اوج پیک کرونا ، مسبب ابتلای یک شخص به کرونا در سالن های فضای بسته و گاها با تهویه نامناسب نباشیم و با اخبار رسانه ی خود سبب ترغیب حضور در فضاهای بسته و فرهنگ سازی اشتباه نباشیم .
علاوه بر این ها به تبع دیده نشدن آثار صحنه ای توسط منتقدان تئاترفستیوال ، اعلام برترینهای جشنواره از نگاه منتقدین دپارتمان نقد تئاترفستیوال را نیز نخواهیم داشت .
محبوبه صادقی – سردبیر وبسایت خبری ، تحلیلی تئاتر فستیوال
