حسین رحیمی کارگردان عرصه تئاتر که سال ها با بازیگران معلولین پرتوان کار می کند ، در سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر به عنوان دبیر  ستاد جشنواره فجر در تماشاخانه استاد مشایخی حضور دارد و کارگاه هایی تحت عنوان “کارگاه های تخصصی تئاتر کاربردی” از روز شنبه دوم بهمن تا روز پنجشنبه هفتم بهمن به مدیریت وی در تماشاخانه استاد مشایخی برگزار خواهد شد .

به این بهانه خبرنگار تئاتر فستیوال با او در رابطه با جزییات برگزاری این کارگاه ها و موضوعات آنها به گفتگو نشست :

حسین رحیمی دبیر “کارگاه های تخصصی تئاتر کاربردی” در بخش به علاوه فجر در ابتدا در رابطه با شکل گیری این کارگاه ها چنین توضیح داد : “حدود دو ماه پیش طی جلسه ای با آقای شاهین چگینی مدیر موسسه هنری مان – تماشاخانه استاد مشایخی ، من به ایشان پیشنهاد دادم که بر خلاف تماشاخانه های دیگر که فقط به دنبال اجرای صِرف و پروپاگانداهای تبلیغاتی هستند ، ما یک کار اصولی انجام دهیم که در فجر کلید بخورد و در طول سال نیز ادامه پیدا کند . ما تصمیم گرفتیم چه در اجراهای این تماشاخانه و چه در کارگاه ها به سمت تئاترهای کاربردی برویم . آقای چگینی نیز لطف کردند و بنده را به عنوان دبیر ستاد جشنواره فجر در تماشاخانه استاد مشایخی معرفی کردند . سپس قرار شد ما در این برنامه به دنبال گروه هایی باشیم که با افراد خاص کار می کنند . “

رحیمی با معرفی گروه های راه یافته به این بخش گفت : ” در این بخش چهار گروه حضور دارند ، یک گروه از کرمان با عنوان ” گاوی که می خواست شیر باشد ” حضور دارد ، این نمایش اثری در حوزه تئاتر کودک است که با بچه های کم توان جسمی – حرکتی اجرا می شود . کار دیگر به کارگردانی علیرضا دهقانی است به نام ” حواست کجا بود؟ ” که با جانبازان اعصاب و روان کار شده است ، ” افسانه ننه ماهی و چترهای سپید ” به کارگردانی رسول حق شناس نمایش دیگری است که در این بخش با بازی بچه های معلول ذهنی حضور دارد و چهارمین اثر نیز ، نمایش “پزشک نازنین” به کارگردانی بنده است .

وی ضمن اشاره به مراسم اختتامیه نمایش های برگزار شده در تماشاخانه استاد مشایخی در بخش به علاوه تئاتر فجر ، بیان کرد : “در روز یازدهم بهمن مراسم اختتامیه ای با حضور گروه های شرکت کننده و مخاطبان برگزار خواهد شد و از گروه ها تجلیل به عمل خواهد آمد . همچنین آثار برگزیده در بخش های بازیگری مرد ، بازیگری زن ، کارگردانی ، نویسندگی و اثر برتر معرفی خواهند شد . قابل ذکر است که برگزار کننده این مراسم در تمامی بخش ها اعم از مجری گری ، اجرای موسیقی و همچنین اهدای جوایز از بازیگران این اجراها خواهند بود  .”

این مدرس تئاتر کاربردی در کارگاه های آموزشی جشنواره تئاتر فجر در ارتباط با داوری این اجراها گفت : ” داوری به اقبال مردم و امتیازی که آنها می دهند ، بستگی دارد و اثر برتر بر اساس داوری های مردمی است ؛ ولی برای انتخاب بازیگر برتر ، ما همانند جشنواره های خارجی یک نفر داور داریم که شاید کسی او را نشناسد ؛ ولی در سالن حضور می یابد ، به تماشای هر چهار اجرا می نشیند و نظرش را اعلام می کند .”

دبیر ستاد جشنواره فجر در تماشاخانه استاد مشایخی با بیان اینکه کارگاه های تخصصی در این تماشاخانه بیشتر بر تئاتر کاربردی تاکید دارد ، توضیح داد : ” هدف ما در این بخش چه در نمایش های این بخش و چه در کارگاه ها تنها اجرا و یا رقابت با سایر تماشاخانه ها نبوده ، بلکه بیشتر به دنبال این بوده ایم که کاری اساسی و اصولی ، فرای آنچه که در جشنواره فجر در حال رخ دادن است ؛ انجام دهیم . در کارگاه هایمان به سمت تئاتر کاربردی رفته ایم . تئاتر کاربردی شاخه های مختلف و ابعاد متفاوتی دارد که خیلی از دانشجویان تئاتر ما از آن غافل هستند . بحث اقتصادی و درآمدزایی مهمترین بخش تئاتر کاربردی است . حتی خیلی از دوستان تئاتری نمی دانند چنین قضیه ای وجود دارد و می تواند برای آن ها منبع درآمدی هم باشد . اشتغال زایی در تئاتر کاربردی یکی از مواردی است که در کارگاه های ما مطرح می شود . “

وی در ادامه به معرفی مدرسان این کارگاه پرداخت و یادآور شد : ” پنج مدرس در این کارگاه حضور دارند . دکتر رحمت امینی ، با توجه به اینکه رساله ی دکترای ایشان راجع به تئاتر پداگوژیک بوده کارگاهی در رابطه با ” تئاتر پداگوژیک و نقش آن در جهش و رشد سریع فکری کودکان و نوجوانان ” ارائه خواهند داد .

دکتر امرائی که سال ها در بخش اعصاب و روان با این عزیزان کار تئاتر درمانی انجام داده اند کارگاه ” سایکودرام و نقش آن در درمان اختلالت روانی ” را بر عهده خواهند داشت ، آقای علیرضا دهقانی نیز جزء کسانی هستند که با بچه های اعصاب و روان بیمارستان ثارالله کار کرده اند و کارگاهی تحت عنوان ” تئاتر درمانی و تاثیر آن بر ویژگیهای روانی جانبازان اعصاب و روان ” برگزار خواهند کرد .

دیگر مدرس این کارگاه آقای رسول حق شناس هستند که سال ها در حوزه تئاتر معلولین کار می کنند و بیشتر قرار است که تجربیات خود را در دو کارگاه ” مانیفیست تئاتر درمانی کاربردی ” و ” مانیفست تئاتر درمانی_کاربردی قوانین، بایدها و نبایدها ” به هنرجویان انتقال دهد و دو کارگاه ” تئاتر کاربردی، انواع آن و نقش مؤثر آن در برطرف کردن معضلات جوامع شهروندی ” و ” اگر طلایی … تئاتر درمانی نوین… ارتقا ” را نیز بنده برگزار می کنم .

کارگاه تئاتر کاربردی به انواع مختلف تئاتر کاربردی و حوزه های مختلف آن می پردازد که فوق العاده می تواند برای دانشجویان جذاب باشد . مخصوصا دانشجویان تئاتر که می توانند به این حوزه ها به دید دیگری چون اشتغال زایی نگاه کنند و کارگاه تئاتر درمانی نیز مختص افراد کم توان ذهنی است که قرار است هفتم بهمن برگزار شود .”

کارگردان نمایش “پزشک نازنین” که در حال آماده کردن کتابی در زمینه تئاتر درمانی مختص معلولین ذهنی است ، توان خواهان ذهنی را این گونه تعریف کرد : ” توان خواهان ذهنی یعنی بچه هایی که معلول ذهنی هستند . در تئاتر درمانی استدلال خیلی مهم است . اینکه ما بتوانیم توسط استدلالی که به خود فرد می رسد ، بسیاری از بیماری ها و نواقص را رفع کنیم . اما چون در بچه های معلول ذهنی این استدلال وجود ندارد ، مجبور بودیم به گونه ای تئاتر درمانی را دراماتورژی کنیم و اسلوب و شیوه ی جدیدی را طراحی کنیم که مختص این بچه ها باشد و خدا را شکر می کنم که من به این اسلوب رسیدم و تایید آن را از سازمان آموز و پرورش استثنایی کشور گرفتم و در حال آماده کردن یک کتاب در زمینه تئاتر درمانی مختص بچه های ذهنی و تفاوت آن با سایر تئاتر درمانی ها هستیم .”

رحیمی در ادامه از افتتاح یک مرکز ملی تئاتر کاربردی در تهران خبر داد و گفت : “ جامعه هدف ما در این کارگاه ها ؛ دانشجویان رشته های تئاتر ، روانشناسی ، مددکاری و کارشناسان آموزش و پرورش ، کارشناسان حوزه سلامت شهرداری ، دانشجویان هستند ، ما حتی از کارشناسان پلیس پیشگیری از جرائم نیز دعوت کرده ایم که با این حوزه آشنا شوند.

به امید خدا قصدمان این است که بعد از برگزاری این کارگاه ها یا با همکاری تماشاخانه استاد مشایخی و یا با گروه تئاتر پاپیون یک مرکز ملی تئاتر کاربردی را به همت معاونت شهرداری تهران ، جناب دکتر عبداللهی در تهران افتتاح کنیم .  آن مرکز علاوه بر داشتن یک پلاتوی تئاتری همانند تمام تماشاخانه های خصوصی که در آن تئاتر اجرا می شود ، پلاتوهایی برای تولید تئاتر کاربردی وجود دارد که کودکان بی سرپرست و بد سرپرست و حتی کودکان کار ، افراد بزه کار اجتماعی ، سالمندان ، بچه های معلول ذهنی ، اعصاب و روان و تمام کیس های ( case ) مختلف را در بر می گیرد . به امید خدا تیر یا مرداد ماه کلید خواهد خورد و بعد از آن کارهای اصلی این مرکز انجام خواهد شد .”

حسین رحیمی حضور در این کارگاه ها را برای افراد فعال در حوزه تئاتر رایگان اعلام کرد و گفت : ” مهلت ثبت نام در این کارگاه ها تا روز جمعه اول بهمن ماه است و اولین کارگاه روز شنبه با عنوان کارگاه تئاتر کاربردی و انواع آن برگزار خواهد شد . افتتاحیه کارگاه ها با کارگاه بنده است.

همچنین از آقای چگینی ممنون هستم که قبول کردند دانشجویان و فارغ التحصیلان تئاتر و یا افراد فعال در حوزه تئاتر مانند خبرنگاران ، عکاسان و … بتوانند به صورت رایگان از این کارگاه ها استفاده کنند . این اتفاق نوینی در جشنواره تئاتر فجر امسال است ، با آن که فقط ۶ کارگاه برگزار می شود و شاید خروجی آن چنانی نداشته باشد ؛ ولی قضیه این است که این اتفاق ، حرکت درستی است . ما فقط به دنبال اجرا و شو نیستیم بلکه به دنبال این هستیم که اتفاق مثبتی رخ دهد و بتواند ادامه پیدا کند . “

وی در ادامه با دعوت از افرادی که در حوزه تئاتر فعالیت دارند ، گفت : ” از بچه های تئاتر ، کارشناسان ، فارغ التحصیلان تئاتر که تا به امروز در این زمینه کار نکرده اند ، درخواست می کنم که به این سمت بیایند و فقط به دنبال اجراهی سالن های اصلی جشنواره فجر نباشند .

ماهیت اصلی تئاتر از همان آغازِ پیدایش ، برای اجتماع بوده است . در ابتدا تئاتر و اساسا هنر در خدمت درمان بود . در کشورها ، فرهنگ ها و قبایل مختلف از نمایش و موسیقی برای درمان استفاده می کردند ، یعنی کسی که دچار مریضی روحی و روانی می شد ، به کمک کارهای نمایشی و موسیقی ، روح پلید بیماری را از وجود آن فرد بیرون می کشیدند . سپس بعدها تبدیل به تئاتر بورژوازی و یا تئاتر تماشاگر-بازیگر شده و از هم جدا شد و الان تبدیل به تئاتر برای تئاتر شده است . من بسیار دوست دارم که دانشجویان تئاتر به دیدن این حوزه بیایند ،  این حوزه را کشف کنند . زیرا کارهای زیادی می توان کرد و بازار کار خیلی خوبی خواهد داشت . در حقیقت یک اقتصاد دو طرفه است . سازمان ها نیز می توانند به جای بنرهای تبلیغی که هیچ تاثیر مثبتی ندارند ، از فارغ التحصیلان تئاتر که در این رشته کار می کنند ، استفاده کنند .”

سرپرست گروه تئاتر پاپیون در پایان ضمن تشکر از شاهین چگینی ، مدیر تماشاخانه استاد مشایخی افزود : “ تماشاخانه های خصوصی با یکدیگر رقابت دارند ولی ایشان به دور از هر گونه رقابتی ، قبول کرد که این کار را انجام دهیم و می توان گفت روح بزرگی می خواهد که این کار علی الخصوص در جشنواره فجر با ریسکی بالا انجام شود . در حالی که تماشاخانه های دیگر بهترین آثار خوب سال گذشته خود را اجرا می کنند ، این تماشاخانه قرار است در جشنواره بین المللی تئاتر فجر برنامه دیگری داشته باشد ، یک شهامت در مدیریت می خواهد .

همچنین از آقای دکتر رحمت امینی رئیس شورای نظارت ، آقای مهدی شفیعی مدیر کل مرکز هنرهای نمایشی وآقای سعید اسدی دبیر سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر تشکر می کنم که اجازه دادند این اتفاق در جشنواره تئاتر فجر بیفتد و از ایشان خواهش می کنم که کارگاه های ما را ببینند و پیگیری کنند و با دیدن کارهای بچه از این حرکت حمایت شود تا در کشور ما این اتفاق بنیادین شود .”