مصاحبه اختصاصی با محمودرضا رحیمی داور پانزدهمین جشنواره تئاتر تجربه
نسترن داوودی – تئاتر فستیوال : پانزدهمین جشنواره تئاتر تجربه کار خود از شنبه ۳ اسفند ماه آغاز کرده است و هر روز در دو بخش تئاتر صحنه ای و نمایشنامه خوانی آثاری اجرا می شوند. در آخرین روز برگزاری جشنواره تئاتر تجربه به سراغ داور این جشنواره رفتیم و گفت وگویی را با محمودرضا رحیمی در رابطه با محوریت جشنواره ترتیب دادیم که در زیر می توانید آن را مطالعه کنید.
به نظر شما کیفیت جشنواره امسال چطور بود ؟
جشنواره تجربه امسال نگاهش را بر روی منظر نظرهایی در خصوص نمایش های ایرانی در دو بخش ، خلاقیت و آزاد گسترش داده است که در واقع ما تا الان که این گفتگو را با شما انجام می دهم ما در واقع ۲۶ کار از جشنواره را دیده ایم و هم اکنون می خواهیم آخرین کار این جشنواره را ببینیم .
ضعف های جشنواره امسال چه بود ؟
صحبت کردن راجع به آن خیلی سخت است . جشنواره تجربه یک امکانی به خود ما می دهد که نه تنها کار دانشجو را ببینیم بلکه انعکاس تدریس خودمان را هم در کار آنها ببینیم . من فکر می کنم که هر دو طرف مشکل دارد .
من از سطح کیفی کارهای جشنواره راضی نبودم و با توجه به سطح کمی بالایی که داشت ۲۸ کار در جشنواره بود و یک کار که از جشنواره انصراف داد و من وقتی با دوره های دیگر جشنواره مقایسه می کنم متاسفانه در این دوره یک سری اتفاقات افتاد که من فکر می کنم که یکی از مهمترین دلایلی که جشنواره امسال یک مقدار نزول کرده است را می توانم این بدانم که ، دوستان عزیز من در سطوح دانشجویی، بسیار علاقه داشتند به تقلید کارهای حرفه ای ! و این یک مقدار با خط و مشی این جشنواره از قدیم ، که ما خودمان هم می دیدیم و یا افتخار همکاری آن را داشتیم ، هم صنف نیست .یعنی ما احساس می کنیم که در این جشنواره بهتر است که یک جزیی نگری و تفکیک خاصی را بر مسائلی ببینیم که آن مسائل بیشتر در راستای مسائلی باشد که جسارت ها پایایی و پویایی و تحرکاتی باشد که ما در کارهای حرفه ای از این گونه مسائل بتوانیم استفاده کنیم که فکر می کنم یک مقدار روند معکوس شده است و و همان کلیشه های مرسوم در جشنواره حرفه ای را ما در این جشنواره به شکلی دیگر می بینیم . من فکر می کنم که جشنواره تجربه می تواند برای کارهای حرفه ای سوخت تهیه کند ، دوستانی که در عرصه حرفه ای کار می کنند باید بیایند جشنواره را ببینند ، کارها را ببینند و چگونگی تفکر جوان های ما ، دانشجویان ما و کسانی که همیشه وقتی من کارهای آنها را می دیدم به وجد می آمدم خودشان را بازنگری کنند ، فکر می کنم به غیر از چند کار محدود یعنی ۵ یا ۶ کار از بین ۲۵ کاری که من دیده ام می توانم بگویم که این کار وجود داشت .
هدف اصلی جشنواره تجربه چیست ؟ اینطور که مشخص است شما از اینکه بیشتر کارها به سمت حرفه ای بودن رفته اند شکایت دارید ؟!
نه شکایت ندارم . بله خواستند به سمت حرفه ای گری بروند فکر می کنم که فضای دانشجویی فضای پویاتر و پرسوال تری است و زیاد کالیبر جغرافیایی جامع تماشاگران ، خودش را باید تماشاگر سالن های مرسوم ببیند .
این جشنواره ، جشنواره ای است که ۸۰% تا ۹۰% آن دانشجویان هستند پس به طبع دانشجو از دانشجو چه چیزی را می خواهد ببیند ؟ آن هم در وقتی که جشنواره ، جشنواره تجربه است .
کانون تجربی دانشگاه هنرهای زیبا در واقع قدیمی ترین تشکلی است که در دانشگاه های تئاتر کشور بوجود آمد تا یک نگاه خاص تر و انتزاعی تری به تئاتر داشته باشد و من معتقدم که تئاتر حرفه ای می بایست از اینجا طرز تفکرها و تکنیک ها را با خودشان هدیه ببرند نه اینکه دانشجویان ما بروند به سمت کارهای حرفه ای ! کاش که این جسارت موجود باشد و من همانطور که در ابتدا گفتم این قضیه دو طرفه است وصرفاً من دانشجویم را یک طرف نمی بینم و خودم را در طرف دیگر ! قطعاً هر دو یک طرفیم چه منِ معلم و چه دانشجو و من برای خودم هم احساس می کنم باید بازنگری کنم .
چرا کارهای راه یافته به جشنواره بیشتر از دانشگاه تهران بود و تنها رقابت بین بچه های این دانشگاه بود و کار از دانشگاه های دیگر کم بود ؟
کارها بیشتر بود ، من حدود ۳ -۴ کار از بچه های هنر و معماری دیدم و ۳ – ۴ کار از سینما تئاتر دیدم ، حتی کار از بوشهر هم در جشنواره دیدم و حدود ۱۰ الی ۱۲ کار از دانشگاه های دیگر بود و البته ما زیاد به شناسنامه کارها دقت نمی کنیم و خیلی از دانشجویانی که از دانشگاه های هنر و معماری می آمدند را ما نمی شناختیم . من با بازیگری ها کار می کنم و خیلی از آنها را نمی شناختم . ولی به هر ترتیب بانی اصلی این جشنواره دانشگاه هنر های زیبا است .
امسال هم یک دیدگاه تازه ای را لحاظ کرده بودند به خاطر پیشگیری برخی از مسائل که بچه های هنرهای زیبا فقط در هنرهای زیبا بودند و گرنه در سالن انتظامی ، ما یک کار داشتیم که برای هنرهای زیبا نبود . در مولوی هم همینطور یعنی فضاهای بیرونی را به سایر دانشگاه ها اختصاص داده بودند .
ملاک داوری شما در بین کار هایی که دیده اید چه بوده است ؟
هر جشنواره ای بسته به گروه های شرکت کننده و چه ژانرهایی را در آن کارها می توان تشخیص داد ملاک خودش را دارد . قاعدتاً ما روی امور خلاقه نگاه می کنیم و خلاقیت یعنی دانش ، دانایی هایی که در واقع جزو ثابت های ذهنی ماست و متغییرهایی که باید تغییرشان دهیم . به علاوه این مهارت بالطبع وقتی می گویم راجع به عنصر خلاقیت می خواهیم کار کنیم خیلی از مسائلی که به آن نگاه داریم مهارت ورزی است یعنی نسبت به اتفاقی که دارد می افتد ، اشخاص مهارت را در آن روش ها دارند یا اینکه بدون مهارت خام می خواهند یک چیزی را بروز بدهند که قاعدتاً موفق نخواهند بود . ما به هر جهت در تئاتر علاوه بر اینکه به قراردادها پاسخ می دهیم ۲ عنصر عمل ، باور داریم .
عمل و باور هم می تواند یک طرفه باشد و هم دوطرفه . البته ما در این جشنواره از کارهایی که از تماشاگر در آن استفاده شود ندیده ام که خیلی هم عجیب است یعنی دیگر مسئله ای به این جذابی که تماشاگر را هم جزو بازی می کرد را در این جشنواره ندیدیم و هپینینگی و جنرال اکتی یا دی اکت وجود نداشت و خیلی عجیب بود برای من که چقدر زود دانشجوها از این عنصر خوب خسته شده اند و آن را کنار گذاشته اند در بخش آزاد هم بالطبع یک متنی وجود دارد که همواره باید دقت کنیم که متن زنده شود و در باور تماشاگر در بیاید تماشاگر باید متن را همراهی کند . ما واقعا اینجا به عنوان کسی که تدریس می کند نیامده ایم که بخواهیم راجع به کارها خیلی یک طرفه نظر دهیم به عنوان تماشاگر باید ببینیم چه کاری را توانسته ایم قبول کنیم و کدام کار ما را همراهی کرده است .
حتی من به شما قول می دهم که ما بازیگرانی را کاندید می کنیم که حدس می زنیم دارای اکتیویته هستند و فعال هستند . یعنی یک بالقوگی دیده ایم و یک بالفعلی را می توان در آنها دید . به این هم می توانیم بسنده کنیم چون ژانرهای خیلی متفاوت و متنوع اند که یک مقدار کار برای ما سخت است .
مرسی از توجه شما . خسته نباشید .
نسترن داوودی – تئاتر فستیوال
