در روز دوشنبه ۹ اردیبهشت ماه همایش پژوهشی شانزدهمین دوره هفته بزرگداشت تئاتر درعمارت خانه تئاتربه پایان رسید اما مدیر عامل خانه تئاتر برای تداوم امر پژوهش در حوزه تئاتر از پژوهشگران بینا رشته ای دعوت به همکاری کرد.
به گزارش تئاتر فستیوال به نقل از روابط عمومی شانزدهمین دوره «هفته بزرگداشت تئاتر»؛ در روز دوشنبه ۹ اردیبهشت ماه دومین وآخرین نشست پژوهشی شانزدهمین دوره هفته تئاتر باحضور دکتر شهرام گیل آبادی ،مدیر عامل خانه هنرمندان ،دکتر محمودرضا رحیمی ، دبیر شانزدهمین دوره هفته بزرگداشت روز جهانی و روز ملی تئاتر ایران و دکتربهروزمحمودی بختیاری ، دبیر شورای علمی همایش و دکتر محمد حسین ناصربخت عضو شورای علمی ،صدرالدین زاهد وبا سخنرانی پژوهشگران در سالن استادسرکیسیان عمارت خانه تئاتر برگزار شد وپس از داوری مقالات پژوهشی ، این همایش به پایان رسید اما دکتر شهرام گیل آبادی مدیرعامل خانه تئاتر، خواهان تداوم این پژهشگری درحوزه تئاتر به ویژه در حوزه بینارشته ای شد . براسا س داوری شورای علمی ؛پژوهش های برگزیده این همایش درقالب کتابی منتشر و دردسترس علاقمندان قرارمی گیرد اما برای حمایت از امر پژوهش ،از تمامی راه یافتگا ن به این همایش تقدیرشد .
دکتر شهرام گیل آبادی ،مدیرعامل خانه تئاتر وسخنران افتخاری این نشست بابیان این نکته که ماچند مسئله را درتئاتر کشور فراموش کردیم گفت : ما گاهی فراموش می کنیم که حوزه های تئاتر ،حوزه معرفت واندیشه است وفرم هایی که تولید می کنیم برآمده از این حوزه است . واقعیت این است که ما باید فریاد کنیم که درحوزهای تئوری ؛برعکس نوع نگاهی که می بینم درکلام بعضی ازاساتید وجود دارد و می گویند ماگریزان از حرف وحوزه تئوری هستیم ،ما به شدت تشنه این مباحث نظری هستیم واین تشنگی باید ازدانشکده ها غنایش آغازشود.
این کارگردان تئاتر وپژوهشگر هنری ، به ضرورت پژوهش بینارشته ای تاکید داشت زیرا معتقد است که مباحث نظری ، باعث اعتلا وغنای تئاتر می شود . این هنرمند حوزه تئاتر تئوری را نه درکتاب وکلمه که درشکل گیری نمایش ارگاست پیتربروک وهمکاری اوبا تدهیوز نمایشنامه نویس ،جستجو می کند .
دکتر شهرام گیل آبادی مدیرعامل خانه تئاتر بااشاره به نقش خانه تئاتر در گسترش پژوهش های تئاتری خاطرنشان کرد و گفت : باید بگویم پژوهش های بینارشته ای به جسارتهایی نیازدارد که خانه تئاتر باکمک دانشگاهها به سوی آن گام برمی دارد.
نخستین سخنرانان این همایش ،محمدرضا رسولی وپریسا کیومرثی بودند که مقاله خودرا تحت عنوان: تشکیل کمپانی های تئاتر وابسته به بازار ؛علل کامیابی تئاتر نیجریه وناکامی تئاترایران را درقالب یک سخنرانی ارائه کردند .
پژوهشگران مبنای نظری این مقاله را این گونه شرح دادند، مبنای نظری این پژوهش براساس آرای جفری نتر ،درحوزه بازار آزاد و اندیشه های هاوراد بکر درحوزه تشکیل جامعه هنری است آنها یادآورشدند که ضرورت و کاربردی بودن این پژوهش درتئاترایران اکنون احساس می شود و تفاوت نگاه دراین پژوهش ،بررسی تئاترایران وتئاتر نیجریه ونگاه توامان این پژوهش به حوزه اجتماعی والگو برداری از تئاتر نیجریه وبه روز رسانی آیین نامه های تئاتر کشور است.
پژوهشگران توضیح دادند که تشکیل یا واکاوی ازمباحثی است که دررابطه حکومت وهنر مطرح شده است دراین میان نظریه های متفاوتی مطرح است که این سخنرانان تنها براساس این دونظریه اقتصادی واجتماعی ،دیدگاه های خود رابیان خواهند کرد . سخنرانان سپس به بررسی تاریخ تئاترنیجریه پرداختند :
دهه دوم قرن بیستم آغاز تئاتر درنیجریه و تبلیغ انگلستان
۱۹۴۰نمایش سنتی مثل رقص و داستان های بومی درنیجریه پیشرفت می کند
۱۹۴۵ تحول تئاتر نیجریه باتاسیس گروه تئاتر اوگونده
دهه ۱۹۶۰ و۱۹۷۰ استقلال نیجریه وجنگ های داخلی
سخنرانان در ادامه افزودند: اوگونده، تشکیلات موسیقیایی مدرن وشکل جدید موسیقی راوارد تئاتر می کند وی درهنگام استقلال نیجریه و جنگ های داخلی دستگیرمی شود اما دولت فدرال نیجریه دردهه ۸۰ میلادی نگرش خود نسبت به اوگونده را بهبود می بخشدوپس ازمرگ اوگوند دولت قوانین را بازنگری می کند .
دولت فدرال جهت هماهنگی بیشتر کمپانی های تئاتر ی بامخاطبان ودولت ، قوانین خاص برای نواحی مختلف نیجریه تدوین می کند .دولت برای تعامل باهنرمندان مشورت می کند و سهام تئاتر رادر اختیار هنرمندان می گذارد و برای جلوگیری از دلا لان قیمت ها قطعی می شود .
سخنرانان همچنین ازبانک ها و شرکت های مخابراتی به عنوان حامیان مالی ،صاحبان آثارو بازارهای جهان هنردرنیجریه نام می بردند وبه نقش پررنگ تلویزیون نیجریه به همراه حضورنمایندگان کمپانی ها وگروهای تئاتری درمناطق مختلف کشور؛ برای همگانی کردن تئاتر اشاره می کنند ودرپایان پیشنهاد می کند تا الگوی تئاترنیجریه درایران اجرا شود وآیین نامه های تئاتر به روز شود.
شیرین میرزا نژاد دیگر سخنران این نشسست مقاله خود را تحت عنوان کمپانی، راه حل یا سرپوش برای معضل تئاتر رادرقالب سخنرانی ارائه داد وبه بررسی نقش کمپانی های تئاتری درساختار تئاترامروز ایران اشاره کرد.
این پژوهشگر با تفکیک کردن ویژگی های کمپانی ازگروه های نمایشی اعلام کرد : کارکمپانی محدود به یک یا دوپروژه نمی شود. حضور کمپانی ها، تئاتر را برای مخاطب آسان می کند وهرکمپانی به خاطر ویژگی هایی که دارد، مخاطب خاص خود را شناسایی می کند. گروه وکمپانی لازم وملزوم هم نیستند وبنابرشرایط متفاوت تشکیل می شوند .
این مترجم و پژوهشگر تصریح کرد : سازمان دهی تئاتر می بایست به عنوان انتخاب باشد نه دستورالعمل ؛ بستر این انتخاب، سوبسید دولتی بدون اهرم سانسوراست که تحقق این خواسته ازدست هنرمندان خارج می باشد اما سندیکای مستقل و مطالبه گری جمعی هنرمندان راهکار دست یابی به این هدف می تواند باشد.
شیرین میرزاد نژاد پژوهشگر تئاتر اگزیت در ادامه به تفاوت های تئاتر آلمان و انگلستان اشاره کرد وافزود : آلمان قوی ترین اقتصاد را درجهان امروز دارد بااین وجود فرهنگ راازاین ساختار جدا کرده است وحمایت ازفرهنگ راوظیفه خود می داند و اقتصا د تئاتر آلمان متکی به سوبسید است . درآلمان ۱۴۰ تئاتر با بودجه عمومی ۲۲۰ تئاتر خصوصی ۱۳۰ارکستر سمفونی مجلسی واپرا وجود دارد.
این محقق تئاتر سپس به تئاترانگلستان وشهر لندن اشاره می کند که درنقطه مقابل تئاتر آلمان قراردارد این پژوهشگر تصریح کرد : در لند ن ۴۷% مخاطبان تئاتر انگلستان؛ بیشتر از اقشار بالای اجتماع بوده واقلیت های قومی سهم کمی از تئاتر دارد همچنین مخاطبان جوان سهم کمی نسبت به افراد میانسال وکهن سال دارند.
این سخنران درادامه گفتارش به برشمردن آسیب های تئاتر ایران می پردازد : اجرا بدون تمرین یا تمرین کوتاه مدت ،کوتاه کردن مدت زمان اجرا واستفاده از نمایشنامه های کم پرسوناژ و…. ازنکاتی است که این کارشناس تئاتر به آنها اشاره می کند وی در پایان سخنانش بابیان انتقادی گفت درتماشاخانه های دولتی ؛تئاتری که به حدنصاب فروش نمی رسد تعطیل می شود.
محمد اوحدی حائری سخنران پایانی این نشست نیز مقاله خود را تحت عنوان : مرگ تئاتر؛ بررسی آسیب شناسنامه مفهوم همکاری ، درفرایند تولید خلاقانه تئاترارایه کرد .
این سخنران سخناش رااین گونه آغاز کرد : مرگ تعقل گرایی که هگل اوج آن است ونیچه برعلیه آن فضا حرکت می کند. جهان پس ازنیچه دارد آن قداست خود راازدست می دهد تاجایی که ازمرگ صحبت می شود این سخنران سپس به مرگ سینما ازمنظر ژان لوک گدار ومرگ عکاسی ازمنظرپیر بوردریو اشاره می کند به باور این سخنران، علت نابودی هنرعکاسی وسینما این بود که دردسترس عموم قرار گرفتند ودیگر هنر نقش نداشت .
این پژوهشگر تاکید کرد : دیگر هنر نقشی ندارد همه می توانند عکاس وسینما گر باشند ولی هیچکدام جهان بینی ندارند. انسان به مثابه زبان ومتن؛ صرف حضور فیزیکی و بکر؛ همه رادرزبان می بیند ؛درجهان بینی که منجر به انتخاب بیان وتفکر می شود.
این پژوهشگر اما باور دارد که مرگ تئاتر زمانی است که ما این هنر انسانی بزرگ را تحویل بدهیم به یک سری استاد کار تابه تولید بپردازند وی تصریح کرد درتولید و تکرار به یک محصول انقضا دارمی رسیم این نگاه محصولی؛ مرگ تئاتر را رغم می زند.
شانزدهمین دوره «هفته بزرگداشت تئاتر»، به دبیری محمودرضا رحیمی و با حمایت مالی بانک گردشگری از هفتم تا پانزدهم اردیبهشت ماه سال جاری برپا خواهد شد.
