میکائیل شهرستانی که در این چند سال اخیر انرژی خود را صرف تربیت هنرجویان عرصه تئاتر کرده و به همراه آن ها چند نمایش را به روی صحنه برده است ، این روزها نمایش ” ملودی شهر بارانی ” از آثار زنده یاد اکبر رادی را به همراه هنرجویان خود در تماشاخانه مهر حوزه هنری به روی صحنه دارد . به همین بهانه خبرنگار تئاتر فستیوال طی گفت و گویی با وی از علت انتخاب این نمایشنامه ، ویژگی های آثار رادی و کار با هنرجویان تئاتر جویا شد که می توانید آن را در ادامه بخوانید .
پیش از این نمایش “هفت پرده” براساس نمایشنامه های اکبر رادی را به روی صحنه بردید . چه شد که از آن هفت نمایشنامه ، “ملودی شهر بارانی” را مجددا برای به روی صحنه بردن انتخاب کردید ؟ اساسا متن های اکبر رادی چه ویژگی هایی دارد که شما را برای اجرا ترغیب می کند ؟
در آن اجرا هدف چیزی بود و در اجرای اخیر چیزی دیگر … آنجا دلم می خواست در فرصتی جدی هنرجویان و دانش پژوهان و دانشجویان هنر علی الخصوص تئاتر با ” رادی ” آشنا شوند . نه اینکه نباشند ، عمیق تر و سنجیده تر ، و بهانه ای باشد تا بسراغ آثار او بروند و با دوره کردنِ آثار ایشان با این درام نویسِ ارزنده و بزرگ آشنا شوند و در این راستا ترجیح دادم با مهمترین اثر و نزدیکترین نمایشنامه ( از نظر زمانی به زمانه ی خودمان هر چند موضوع و داستان در سال ۱۳۲۵ می گذرد ) چالشی دوباره داشته باشم … برای من آثار رادی از وجوه مختلف نظیر : قصه ، روند پیشبرد آن ، شخصیت پردازی و نوع زبان که نوع خاصی از رنگ و موسیقی سرزمینی را دارد که آنرا میشناسیم حائز اهمیت است . و درک و ارائه آن با نگاهی تازه تر و حتی متفاوت بی تردید اهمیت بسزایی دارد ؛ که تماما سعی داشته ام این نگاه متفاوت از لحاظ اجرا را ملحوظ کرده ، اجرا کنم . حتی در نوع اِلمان ها ، کُدها و نشانه هایی که در طراحی صحنه و یا لباس دیده می شود . اجرایی سراسر ناتورالیستی اما در عین حال بسیار پاکیزه و هندسی که وظیفه هر یک از بازیگران ( که بدانها بارها گوشزد شده و می شود ، حتی در زمان اجرا ) دقیق و سنجیده و در عین حال خلاقانه تعیین شده و در این مسیر باریک و ظریف و حساس پیش رفته قصه را جلو می برند .
شما اغلب نمایشنامه های خارجی را برای اجرای هنرجویان خود انتخاب می کنید. چرا این بار سراغ نمایش نامه ای ایرانی رفتید ؟
گمان می کنم تاحدودی در سوال قبل پاسخ داده باشم . در این مسیر آموزشی و تربیتی برای من گاه پیش میآید که پروژه ای را کامل کنم . در اجرای ” هفت پرده ” البته همانطور که عرض کردم هدف شناخت درست تر رادی برای دانشجویان بازیگری بود ( چرا که متاسفانه در جلسه نقد و بررسی نمایش دانشجوی ارشد نمایشی حضور داشت که حتی یک اثر از رادی را نخوانده بود ) و اینجا و این زمان آشنایی شاگردان و گروهم با اثری شناخته شده از نویسنده ای صاحب سبک ، که چالش جدی و مهمی می توانست برای بازیگران باشد . بگمانم این چالش با تلاش تیم اجراکن به بار نشسته باشد و اجرای متفاوتی از آثار مرحوم رادی ارائه کرده باشیم . هرچند این طراحی غیرمتعارف را بنده در نمایشهای شب بخیر جناب کنت و آهنگهای شکلاتی ، پیشتر تجربه کرده بودم .
به نظرتان هنرجویان تئاتر با اجرای نمایش نامه های ایرانی ارتباط بیشتری برقرار می کنند یا خارجی ؟ و اساسا از نظر مبحث آموزشی انتخاب کدامیک برای هنرجویان بهتر است ؟
خب بی تردید آثار ایرانی شاید بنظر برسد چالش کمتری داشته باشد چرا که اسامی ایرانی و مناسبات و روابط ملموس و هم فهم تر بنظر می رسند ، اما در آثار رادی اگر شناخت کافی از دیدگاهها ، نشانه شناسی و همینطور گشایش رموز و کلیدهای مناسب نداشته باشی به اجرایی سطحی و نهایتا متوسط و معمولی می رسی که ممکن است خسته کننده هم باشد ، ولی در اجرای ” ملودی شهر بارانی ” که در حال حاضر در سالن مهر حوزه هنری روی صحنه می باشد بعد از حذف پاره ای از سطوح و فشرده کردنِ اثر ( البته بکمک و تعامل سرکار خانم عنقا ) به ریتمی پرتحرک و ضربآهنگی چالاک دست پیدا کرده ایم که تماشاگر را راضی از سالن نمایش بدرقه می کند … البته بنظر من لازم است هنرجویان و دانشجویان بازیگری در هر دو گونه نمایشی ( ایرانی و فرنگی ) ابزار لازم را بدست آورده مُتبحر شوند .
با توجه به اینکه بعد از مدت ها نمایش نامه ای از رادی به روی صحنه رفته است ، استقبال از نمایش “ملودی شهر بارانی” چطور بود ؟ آیا تصمیم به تمدید این نمایش و یا اجرا در سالن دیگری دارید ؟
متاسفانه بخاطر عقبه ی این مجموعه ، از این نمایش ( برخلاف تمامی نمایش های قبل ام بخصوص ” هفت پرده ” که در مجموعه ی تئاتر شهر اجرا شد ) استقبال خوبی نشده است و من بیشترین سهم را بر عهده کسانی می گذارم که مسئولیت اطلاع رسانی و پی گیری خبرهای این نمایش را داشتند بخصوص سایت tik8 که گویا حوزه هنری مدتی است زمینه ی همکاری با این سایت را فراهم ساخته ولی با بی توجهی سایت مورد نظر به وظایفِ خود نمایش را متحمل زیان مالی و معنوی ساختند .
از برنامه های آینده خود در حوزه ی تئاتر بگویید؟ بازیگری ؟ کارگردانی ؟ و …
طبق عرف و معمول ترم سوم دیگری را باید در ماه آتی آماده ی شروع تمرین نمایش بعدی ام نمایم که هنوز نمیدانم اثر ایرانی است یا فرنگی و شاید اگر شرایط مطلوبی فراهم شود ، طبق پیشنهاد دوستان ، در همین مجموعه به انجام رسانم و در مورد ” بازی ” هم اگر کارِ در خورِ توجهی پیش بیاید و در بضاعت بنده هم باشد متمایل هستم که بار دیگر پا به صحنه بگذارم . چرا که نه .