نمایش خیابانی «رفح» به نویسندگی ماکان وزیری و کارگردانی احسان محمدیان از شهر بیرجند از جمله نمایش هایی است که در چهل و سومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در محوطه مجموعه تئاتر شهر اجرا شد . به همین بهانه خبرنگار تئاتر فستیوال گفت و گویی با کارگردان این اثر نمایشی انجام داده است که می توانید آن را در ادامه‌ بخوانید :

توضیح مختصری راجع به موضوع نمایش «رفح» برای مخاطبان ما بفرمایید.

با عنایت به اینکه هر هنرمندی نسبت به مسائل روز جامعه دغدغه دارد، ما هم سعی کردیم نسبت به این ماجرا بی تفاوت نباشیم و از اتفاق و ماجرای مقاومت و مردم مظلومی که در این بین به قول معروف متضرر می‌شوند، سهمی داشته باشیم. این موضوع را با عنوان «رفح» به نویسندگی ماکان وزیری انتخاب کردم که ماجرای تقابل یک تیم اسرائیلی است که به دنبال رهبر مقاومت در منطقه ای به نام «رفح» هستند. اما در طول روند نمایش، این ماجرا برعکس می‌شود و در انتها آن دو اسرائیلی مغلوب می‌شوند و این ماجرا به پایان می‌رسد.

برای اجرای این نمایش چه مدت تمرین داشتید؟

مسئله ای که وجود دارد این است که به خاطر اینکه در شهرستان ها هم زیرساخت ها بسیار ضعیف است و هم افراد متخصص بسیار کم هستند، کمی پروسه ی جمع کردن و سر هم کردن کار نمایشی زمان بر است. شاید استاندارد نباشد ولی اینکار از زمانی که شروع شد تا به ثمر رسید و حال که در خدمت شما هستیم، نزدیک به سه تا چهار ماه زمان برد.

چندمین حضورتان در جشنواره فجر می باشد؟ از این تجربه برای ما بگویید.

در حوزه ی نمایش خیابانی اولین تجربه ی من است. طبیعتاً برای هر هنرمندی حضور در این جشنواره افتخار است. من هم افتخار می کنم در جشنواره ای که همه تلاش می کنند ماحصل کارشان را به آن برسانند، به اتفاق تیم بسیار خوبم در آن حضور دارم.

وضعیت تئاتر خیابانی در استان خراسان جنوبی چگونه است؟

اگر چند استانی که بسیار تخصصی در زمینه تئاتر خیابانی کار می کنند را جدا کنیم، نه تنها استان ما که تقریبا در بسیاری از استان های دیگر نیز توجه نسبت به نمایش خیابانی بسیار ضعیف و کم رنگ است. وقتی از مقوله ی نمایش و تئاتر صحبت می‌شود اولین چیزی که به ذهن آدم می‌رسد، تئاتر های صحنه ای است و تئاتر خیابانی محروم واقع می‌شود و حقش ضایع می‌شود. بی راه نگفته ام اگر که بگویم مثل جشنواره استانی که تازه چند سال است به جشنواره اضافه شده، بخش خیابانی را هم چند سالی است به جشنواره اضافه کرده اند. خیلی بیشتر از این ها باید نگاه ویژه ای به بخش خیابانی داشته باشیم.

این دوره از جشنواره تئاتر فجر را چگونه ارزیابی می کنید؟

در ارتباط با برگزاری جشنواره اگر بخواهم صادقانه بگویم، مشخص است که بسیار تلاش شده است. نمی خواهم گلایه کنم ولی این موضوع را مطرح می کنم تا انشاالله رفع بشود. در بسیاری از موارد باید بین دستگاه های اجرایی همکاری و هم‌دلی، هم افزایی شود. مثلا زمانی که یک گروه نمایشی می خواهد برای اجرا آماده شود، همزمان سه گروه در یک اتاقک دو در دو هم لباس عوض می‌کنند هم گریم می‌شوند. به نظرم این مسئله در شأن جشنواره بین المللی نباشد. اکثر آدم هایی که در اینجا می‌بینید، هنرمند هستند و برای یک رخداد بزرگ هنری آمده اند اما در برخی بدیهیات مثل خورد و خوراک مشکل داریم. برای سه، چهار روز وعده غذایی آن هم در شهری مثل تهران،در کل مبلغ یک میلیون و پانصد هزار تومان در نظر گرفته اند. با یک حساب سرانگشتی حتی اگر بخواهیم فلافل بخوریم هم فکر نکنم جواب سه روز را بدهد. به نظرم شاید اتفاقاتی این چنینی، جشنواره به این بزرگی را در بعضی جاها به حاشیه ببرد.

واقعا نمی‌خواهم تلاش برگزار کننده ها را زیر سوال ببرم یا خدشه دار بکنم، همه درجه یک و فوق العاده بوده اند اما کاش به این مسائل هم توجه بشود. مثلا گرفتن بلیت برای کارهای صحنه ای، قبلا اینگونه بود که بلیت نمایش ها به کارگردان داده می‌شد. منی که تنها دو روز اینجا هستم و دغدغه دارم و در این دو روز اجرا هم دارم، دیگر زمانی برای تهیه بلیت نمایش هایی که می خواهم ببینم را ندارم. تا به خودم آمدم پر شده اند. من همین الان که دارم با شما صحبت می کنم، نتوانسته ام یک نمایش ببینم. نه تنها من بلکه گروه من که آن ها را از شهرستان به امید دیدن چند نمایش حرفه ای آورده ام هم متاسفانه همینگونه است. دو روز سهمیه ما تمام می شود و ما هنوز که هنوز است، نتوانسته ایم اجرایی را ببینیم. ای کاش این مسئله مدیریت می‌شد و برای شهرستان ها بلیت تهیه می‌کردند. اصلا نمی دانیم کارگاه های آموزشی چه زمانی و چطور برگزار می‌شود، چگونه باید ثبت نام کرد و در آن حضور داشت. کاش این اتفاق از قبل برنامه ریزی می‌شد. این کارهای کوچک کمی این اتفاق بسیار بزرگ را به حاشیه می‌برد.

در پایان اگر صحبت، انتقاد یا حرف نگفته ای باقی مانده است، بفرمایید.

کاش تمرکز از پایتخت به استان ها و شهرستان ها برود. از نظر اقتصادی، اگر یک آدم متخصص و درجه یک بخواهد در یک مرکز استان آموزش بدهد، هیچوقت به ثمر نمی‌رسد. به نظر من برای اینکه چراغ این نمایش روشن بماند، نیازمند جهاد و از خود گذشتگی از طرف بزرگان هنری است. مراکز استان های ما دچار فقر آموزش هستند. ما بازیگر فوق العاده زیاد داریم ولی کارگردانی نداریم که بخواهد کار حرفه ای انجام دهد. نویسنده های ما برای گذشته هستند، نیاز دارند آموزش ببینند. ما طراح صحنه خوب نداریم، زیر ساخت آن را نداریم که بخواهیم راجع به نور فکر کنیم. در نظر بگیرید وقتی که یک بازیگر شهرستانی حداقل هم استانی من، به جشنواره ای یه این بزرگی می‌رسد و مسئول نور می‌گوید چه نوری می خواهی دست و پایش را گم می کند که مگر واقعا نور هم هست! به ما یاد داده اند که با چهار تا چهارپایه بدون وسایل، با تمرکز روی خود، نمایش را ببندیم. اما همیشه نمی‌شود اینگونه بود، هر اتفاقی نیاز به رنگ و بو دارد. متریال هایی مثل نور، موسیقی و … همه این ها کنار همدیگر می توانند یک کار فاخر را به وجود می‌آورند. انشاالله که این اتفاق ها بیافتد.