مصاحبه ی اختصاصی تئاتر فستیوال با “حسین رحیمی” کارگردان تئاتر در باب ماهیت سی و سومین جشنواره تئاتر فجر
آیا از نمایش های جشنواره امسال کاری دیده اید ؟
متاسفانه خیر من گرگان بودم و تازه امروز به تهران آمده ام .
کیفیت جشنواره ی فجر و نحوه برگزاری آن را چگونه ارزیابی می کنید ؟
اگر بخواهیم در کشور جشنواره برگزار می کنیم ، باید به دنبال این باشیم که بدانیم ماهیت قضیه چیست و در واقع اگر جشنواره خروجی داشته باشد ما به آن جشنواره از لحاظ کیفی نمره بالایی می دهیم . در همه جهان نیز به همین شکل است ، اما در جشنواره فجر امسال برخلاف سالهای گذشته ، اعلام شده است که گروه ها اجرای عمومی نخواهند گرفت ، در صورتی در سال گذشته جشنواره ، خروجی نیز داشته است ، گروه ها اجرای عمومی می رفتند و به این اجرای عموم دلخوش بوده اند . ولی در واقع برای اجرای عمومی تضمینی نیست . این مسیری است که بچه ها برایش تلاش می کنند اما خروجی ، خروجی مناسبی نیست و در واقع آینده ای ندارند . این مسئله ای است که مسئولین باید به فکر آن باشند . ما باید بتوانیم تفکیک کنیم . در واقع ما تماشاخانه ایرانشهر را نداریم ، چرا که ایرانشهر فقط به لحاظ جذب مخاطب و فروش موفق بوده است اما از لحاظ تولید تئاتر های فاخر ، درجه کیفی بسیار کمی دارد . در واقع فقط یک تئاتر شهر می ماند ، که چرا آن هم ، نباید در اختیار جوان ها قرار بگیرد . مسئله مهم تر این است که ما نباید فراموش کنیم که در هر کشوری ده ها جشنواره برگزار می شود . یک جشنواره ، جشنواره ای است که ویترین کارهای خودش است و در واقع بهترین کارهایی که در آن کشور اجرا شده در آن جشنواره قرار می گیرد .
سوالی که وجود دارد این است که آیا واقعاً در جشنواره فجر نیز این اتفاق می افتد ؟ آیا دوستان به دنبال کارهای خوب رفته اند و یا به دنبال این بوده اند که فلان خانوم و فلان آقا در جشنواره کار بیاورند آن هم به این خاطر که اسم و رسم دارند . آیا کارهای خوب در همین پلاتو های خصوصی اجرا نشده است ؟ آیا آن کارها دیده شده است ؟ مسئله ای که خیلی در جشنواره فجر به چشم می خورد ، تکرار بیش از حد نوع برگزاری جشنواره است ، یعنی ما بخش مرور داریم ، بخش خیابانی داریم و بخش صحنه ای داریم و … اما هیچ وقت نگاه ویژه ای نداشتیم . هیچ کدام از مدیران ما وقت این را نداشته اند که بنشینند و طراحی و مهندسی جدیدی برای جشنواره داشته باشند . البته آن ها می خواهند که کارهایی را برای بهبود جشنواره انجام دهند ، مثلا اینکه یک سال تئاتر ها را به شهرستان می فرستند و سال دیگر نمی فرستند . ولی این ها مهندسی نیست ، این ها به این خاطر است که جشنواره ما با جشنواره دبیر سال گذشته متفاوت باشد . مهندسی جشنواره به مهندسی گفته می شود که خروجی آن به لحاظ کمی و کیفی تأثیرگذار و متفاوت باشد . اما متاسفانه این اتفاق نمی افتد ، به همین خاطر است که رغبت آنچنانی نسبت به جشنواره شکل نمی گیرد . خیلی از جوان ها بعد از یکی دو سال که در جشنواره شرکت می کنند دیگر تمایلی به شرکت در آن ندارند ، چون کارشان دیده نمی شود .
آیا پیشنهادی برای بهبود این روند دارید ؟
پیشنهادم این است که از همین دوازدهم بهمن ماه که جشنواره تمام می شود باید تمامی دبیرهای دوره های گذشته با هم بنشینند و جشنواره را مهندسی کنند . ولی تا زمانی که جشنواره مان سلیقه ای پیش برود ، وضع ما به همین شکل خواهد بود . یعنی اگر سلیقه ای کاری انجام دهیم راندمان کاری مان هیچ تغییری نخواهد کرد . زمانی این وضع بهبود می یابد که بستر سازی کنیم و بدانیم که قرار است سال آینده جشنواره ای داشته باشیم که فلان بخش ها را داشته باشد و در واقع ما باید به خروجی برسیم ، خروجی یک سال فعالیت گروه های مختلف است . اگر مهندسی شده کار کنیم مسلما جشنواره مان از لحاظ راندمان متفاوت خواهد بود . نباید به این شکل باشد که ۴ ماه مانده به جشنواره ، دبیر مشخص شود ، به همین دلیل است که دبیر هم بر سر اصحاب هنر منت می گذارد که هیچ کس دبیری را قبول نمی کرد ولی من قبول کردم . ولی باید گفت که اگر شما قبول کردید ، حتما چیزی در خودتان دیده اید و حال که قبول کرده اید باید راندمان و کیفیت جشنواره تان متفاوت باشد ، چه به لحاظ خروجی کمی و چه کیفی . اما ما هیچوقت شاهد این اتفاق نیستیم . آن ها باید به این فکر کنند که باید جشنواره فجر را از این حالت روتین در بیاورند و متحول کنند . در آن صورت ما جشنواره بهتری خواهیم داشت . من در جشنواره سال گذشته ، قریب به هشتاد درصد کارها را دیدم و در جریان نحوه برگزاری جشنواره نیز بودم ، اما واقعا نسبت به ۱۰ سال پیش جشنواره هیچ تغییری نکرده به این دلیل که نوع نگاه مدیریت عوض نشده است .
