مهدی تقی نیا ، بازیگر پشکسوت تئاتر و سینمای کشور است که چندی پیش در نمایش ” باغ دلگشا ” به ایفای نقش پرداخته است . خبرنگار تئاتر فستیوال ، به بهانه ی سی و سومین جشنوراه تئاتر فجر ، گفت و گویی را با وی انجام داده و  نقطه نظرات او را راجع به جشنواره تئاتر فجر و مدیریت آن جویا شده است که می توانید متن مصاحبه را در ادامه بخوانید :

تا کنون در جشنواره تئاتر فجر چه آثاری را دیده اید ؟

من چیزی حدود ۵ کار را دیده ام . فقط کافی بود که یک یا دو کار را ببینم و به نظرگاهی که لازم است ، برسم . قرار است کار آقای قطب الدین صادقی ، “عزیز شنگال” و کار کشور لهستان و … را  ببینم . من کار “اقیانوس آرام” را در سالن ایرانشهر ، ” ملاقات با بانوی سالخورده ” و … را دیدم . نظرگاهی در رابطه با جشنواره در حال حاضر دارم که اگر مدنظر شما باشد برایتان توضیح می دهم .

بفرمایید . با کمال میل منتظر نقطه نظرات شما هستیم .

آنچه که به شکل قطعی برای من روشن شده و با بقیه دوستان هم که صحبت کردم ، تقریبا با من هم نظر بودند این است که مدیران اجرایی جشنواره به هیچ وجه درد جامعه تئاتری را نمی دانند و درک نکرده اند . من اخیرا شنیدم که عده ای جوان به دفتر آقای مرادخانی رفته اند و درباره تحلیل وضعیت جامعه تئاتر گفت و شنود کرده اند . من می گویم اگر معاونین وزارت ارشاد ، روسای هنرهای نمایشی و همین طور مدیران اجرایی جشنواره کمی جامعه تئاتری را درست تحلیل می کردند ، این اشتباهات را انجام نمی دادند . مثلا کاری را در بخش مرور آثار دیدم که اصلا جایش در بخش مرور آثار نبود و می توانست در بخش مسابقه شرکت کند چرا که کار ارزشمندی بود . همه این ها یک چیز را ثابت می کند که مدیران اجرایی یا به هیچ وجه تئاتر را نمی شناسند یا اگر تئاتر را می شناسند ، دانششان بسیار اندک است و درد جامعه تئاتری را نمی دانند . من جوانان را بسیار دوست دارم و بسیار برای آنها کار می کنم ، عده زیادی شاگرد داشتم و همه صادقانه به من علاقه مند هستند چرا که من به آنها بها می دهم . ولی قرار نیست که معضل تئاتر را جوان بیست ساله بداند ، بلکه یک قدیمی اهل تئاتر می داند که مسائل و مشکلات تئاتر چیست . الآن من در مطبوعات می خوانم که قرار است ، خیابان هنرمندان نامگذاری شود ،  به نظر من اول بیایند تکلیف هنرمندان را روشن بکنند و یک بار اهمیت لازم را به هنرمندان بدهند ، بعد راجع به خانه آنها حرف بزنند . به عنوان مثال من چهل و دو سال است که تئاتری هستم ، یعنی کار اولم سال هزار و سیصد و چهل و دو در تالار مولوی تهران بود ، اما الآن یک جوان هجده ساله کارت VIP دارد ، من تئاتری چهل و دو ساله ندارم ، این درد است . من دوست دارم این ها منعکس شود که چرا یک بلیت یا یک کارت نباید در دست من و امثال من باشد .

راجع به کاری که گفتید ، حیف است که در بخش مسابقه نیست و فقط در بخش مرور است برایمان می گویید ؟

بله ، کار ” ملاقات با بانوی سالخورده ” ، که اثر قابلی است ولی فقط در بخش مرور آثار حضور دارد . این اثر در جشنواره عروسکی جایزه برده است و به همین دلیل اجرای عمومی کوتاهی به آن داده اند در حالی که اثری بود که مخاطب به دیدن آن می رفت و از دیدنش لذت می برد و متاسفم که چنین اثری دیده نمی شود و در جشنواره هم فقط در بخش مرور قرار می گیرد .

من کاری از مشهد به اسم ” اقیانوس آرام ” را دیدم ، کار ، خارق العاده نبود ولی به قدری نرم و آسوده این اثر اجرا شد و بازیگران بدون اینکه تماشاچی را آزار دهند ، صحنه را عوض می کردند . تماشاچی حتی یک نفس بی مورد نکشید و این نشان از احترامی است که مردم برای تئاتر قائل هستند ، احترامی که مسئولین برای تئاتر قائل نمی شوند . من کارم را آخر مهرماه انجام داده ام اما هنوز قسط های کار ما پرداخت نشده است و این ناشی از این است که دغدغه تئاتری در بین مسئولین نیست . من اعتراضی ندارم که چرا به من پولم را نداده اند اما اعتراض دارم که چرا به من کارت VIP نداده اند .

بخش بین الملل جشنواره را چه طور دیدید ؟

من کار آلمان را در این بخش دیدم . متاسفانه سالهای پیش آقای اکبر زاده نامی بودند که بسیار فرد فنی و متخصصی بودند و همه کار ها را مخاطب همزمان ترجمه اش را می دید ، چون مخاطب نمی تواند به همه زبان ها مسلط باشد ، ترجمه در فهم اثر بسیار کمک می کرد . کار کشور فرانسه را چون فرانسه نمی دانم ، سعی می کردم از رفتار و حرکات ، به عنوان یک تئاتری ، بهره لازم را ببرم و از آنها دیالوگ بسازم ولی مطمئنا این کل و فهوای اثر نیست و من فقط می توانم برداشتی از اثر داشته باشم . خب ، این اثر بدون بالانویس و ترجمه اجرا شد . حالا باید کار لهستان را هم دید که از نظر صحنه پردازی ، ترکیب صحنه و لباس و صدا و نور و میزانسن و … چگونه اند ، اجزایی که برای ما تئاتری ها شور انگیز است و تئاتر را با این نمادها و نشانه ها می توان درک کرد . اما این قصور است که اگر پنج سال پیش اتفاقی افتاده است چرا یک کار خوب نباید تکرار شود ، تا روز به روز اهمیت جشنواره از نظر بین المللی بیشتر شود . نه این که همین طور باری به هر جهت گروه هایی بیایند ، کارها اجرایی داشته باشند . ما باید به سوی تئاتر زنده دنیا برویم و به آن سو نگاه کنیم و اساسا هدف جشنواره بین المللی این است . جشنواره تئاتر باید به عنوان تئاتر بررسی شود و سایر مسایل سیاسی و … نباید در آن دخیل شوند . جوان های ما هم باید دیده شوند و به صرف اینکه پیشکسوتی در اثری حضور ندارد ف نباید آن اثر محجور بماند .

چه پیشنهادی برای بهبود اوضاع جشنواره دارید تا مشکلاتی که اشاره کردید  ،حل شوند ؟

مسئولین اجرایی جشنواره باید قبل از شروع جشنواره جلساتیبا اهالی تئاتر بگذارند ، آراء آنها را جمع آوری کنند و بر مبنای آن آراء بلیت چاپ و پخش شود ، مهمان ها و افرادی که باید دعوت شوند مشخص بشوند ، نه این که در بازار تهران دسته دسته بلیت تئاتر به فروش برسد و روی پله های تئاتر شهر فله ای بلیت تقسیم شود . ولی وقتی حتی دو روز مانده به جشنواره کسی ، اعضاء تئاتر را صدا نمی کند که بیا و نظرت را بگو ، اجماع نظرات را نمی گیرند و اوضاع تغییر نمی کند . مثلا آنان که فرنگ رفته اند و یا فرنگ درس خوانده اند و با فرهنگ آن کشور ها آشنایی دارند ، باید از تجربه آن ها استفاده شود . شما وقتی در لهستان به دیدن یک نمایش عروسکی می روید ، آنقدر برای شما ارزش قائل می شوند که مخاطب را شرمنده می کنند . اما تئاتری ما را کسی که شاید قبلا نگهبان بیمارستان بوده و الآن نگهبان سالن تئاتر است ، مورد اهانت قرار می دهد ، اگر من چهل و دو سال در یک بقالی کار کرده بودم ، الآن به من می گفتند حاج آقا تقی نیا !!! من هزار و هشتصد دقیقه تله تئاتر و سریال بازی کرده ام و کارهای زیادی را به عنوان کارگردان و نویسنده انجام داده ام . من خودم را در تالار وحدت آزمایش کرده ام تا ببینم من شصت ساله می توانم کنار جوانان کار کنم و بعد از هجده سال روی صحنه تالار وحدت رفتم  . ما انگیزه کار کردن داریم ولی چرا بی کار هستیم و چرا به ما بها داده نمی شود و وصله ناجوریم .

من اخیرا از یکی از مدیران اجرایی شنیدم که شما ولی نعمت ما هستید ، اما باید به ایشان گفت که آقای عزیز اگر تئاتری ولی نعمت تو است پس چرا یک سال است که تو را یک دقیقه هم از نزدیک ندیده است !؟ اما برای فلان اسپانسر که قرار است برجی را بالا ببرد ، هزاران دقیقه وقت دارید ! شما وقتت برای من و امثال من است . خود امام گفتند که شماها ولی نعمت های ما هستید . پس چرا رعایت نمی کنید !؟ من به عنوان پیشنهاد می گویم که دبیر جشنواره باید اعضاء خانه های تئاتر را بیاورد و با آنها جلسه  بگذارد که آنان به چگونگی برگزاری جشنواره رای بدهند و خودی و غیر خودی نکنند که این نگاه واقعا غلط است . باید در راس این امور تئاتری ها باشند و مدیران اجرایی این جشنواره ها اعضاء تئاتر باشند .