نمایش “چارلی و کارخانه شکلاتسازی” براساس قصهای از رولد دال به کارگردانی فریبا دلیری اولین نمایش اجرا شده در جشنواره تئاتر عروسکی تهران – مبارک بود که در تالار هنر به روی صحنه رفت . این نمایش پیش از اجرای جشنواره ای خود ، از ۲۱ تیرماه اجرای عمومی رفته بود و به عنوان آخرین اجرا در بخش میهمان جشنواره حضور یافت . به همین بهانه خبرنگار تئاتر فستیوال گفت و گویی با فریبا دلیری ، کارگردان این نمایش انجام داده است که می توانید در ادامه بخوانید .
درباره ایده ی اجرای این نمایش توضیح دهید . آیا نسخه ی سینمایی این قصه را هم دیده و ایده ای از آن گرفته بودید ؟
دو سال قبل از شروع هر یک از کارهایم ، در رابطه با موضوع آن مطالعه بسیاری می کنم . مدت ها بود این نمایش را هم میخواستم به روی صحنه بیاورم . بله . فیلم “چارلی و کارخانه شکلاتسازی” تیم برتون را هم دیده بوده ام. ولی این نمایش متفاوت از چیزی است که رولد دال نوشته است . تیم برتون هم در آن فیلم ، دقیقا متن را اجرا نکرده است ، بلکه با نگاه خودش فیلم را روی پرده سینما برده است . این نمایش هم نگاه ویژه من به این متن است .
در خصوص ویژگی های “چارلی و کارخانه شکلاتسازی” و عروسک هایی که در این نمایش از آنها استفاده کردید ، توضیح دهید .
بخش فانتزی این نمایش زیاد است که من از فیلم و عروسک استفاده کرده ام . ما حدودا پنج نوع عروسک در کار داریم که بخش های فانتزی نمایش را برعهده دارند . ما در این نمایش از عروسک ” سایه ” ، ” ماروت ” ، ” تاپ تیبل ” (عروسک های رومیزی) و عروسک ” بن راکو ” استفاده کرده ایم . این عروسک ها با نگاه من ساخته شده است و به شکلی که دوست داشتم تغییر کرده اند . مثلا هشت سنجاب در صحنه داریم که روی پاهای بازیگران نصب می شود . این نوعی تکنیک است که من آن را طراحی کرده ام .
در این نمایش چهار بازیگر کودک روی صحنه بازی می کنند . کار با بچه ها چه سختی هایی دارد ؟
در واقع پنج بازیگر کودک در کارمان بودند . برای نقش ” چارلی ” دو بازیگر در نظر گرفتیم که یک شب در میان جایشان را با هم عوض می کردند . از بین حدود سی و پنج کودک ، این بازیگران انتخاب شدند که به نظر من جزو بهترین ها بودند . کار با بچه ها بسیار سخت است ؛ هم از لحاظ روحی و هم جسمی باید بسیار مواظب شان بود . در کار ما سخت تر هم هست . چرا که نمایشمان یک نمایش حسی است . اینطور نیست که بازیگران فقط روی صحنه عبور کنند و تاثیری در نمایش نداشته باشند . همه ی این بچه ها بازی حسی می کنند . بیش از سه ماه با آنها تمرین کردیم و همگی در تمرینات به صورت کامل حضور داشتند .
بازخورد مخاطبان با نمایشتان در اجراهای عمومی چگونه بود ؟
بازخوردها بسیار عالی بود . با اینکه امشب آخرین اجرایمان است که با اولین شب جشنواره تئاتر عروسکی همراه شده است ، اما با شماره رزرو کارمان تماس میگیرند و وقتی میبینند که کارمان تمام شده با خواهش و التماس می خواهند که کارمان ادامه داشته باشد . می گویند حیف است که چنین کاری تمام شود .
اجرایتان در وقت دیگری ادامه نخواهد داشت ؟
شاید در آینده در سالن دیگری اجرا کنیم .
اجرای عموم با اجرای جشنواره تئاتر عروسکی متفاوت بود ؟
حداقل برای گروه ما تفاوتی نداشت . چون دکورمان عظیم است و نمی توانستیم سالن مان را تغییر دهیم . از مسئولین جشنواره خواهش کردم که اجرای اول را من اجرا کنم تا مجبور به تغییر دکور نشوم و چون کار کودک است و تالار هنر ، آثار حرفه ای در این زمینه را اجرا می کند بهترین سالن برایمان بود .
کار دیگری برای آینده در نظر ندارید ؟
فعلا نه . معمولا زمان زیادی طول می کشد تا کاری را بپسندم . شاید تا دو سال دیگر نمایش بعدی طول بکشد .
صحبت پایانی اگر دارید بفرمایید ؟
من برای تئاتر کودک و نوجوان نگران هستم . به دلایلی کارگردانهای ما آسان پسند شده اند . این آسان پسندی به نمایش کودک بسیار آسیب می رساند . اولا ما تماشاچی مان را از دست می دهیم . دوم اینکه ، مهم ترین بخش جامعه کودکان هستند . اگر به درستی آموزش و تربیت داده نشوند ، نسل فردا چه خواهد شد ؟ نمی توانم بگویم همه ی مسئولیت بر عهده اهالی تئاتر است ولی آنها بخش اعظمی از این مسئولیت را می توانند متقبل شوند . امیدوارم همه چیز درست شود و وضعیت مالی و مشکلات اجرایی تغییری کند . همچنین آثاری روی صحنه رود که لیاقت این جامعه را داشته باشد .