هادی مرزبان ، کارگردان پیشکسوت تئاتر که او را با کارگردانی نمایشنامه های درام به خصوص آثار زنده یاد اکبر رادی ، به خاطر داریم ، این بار به سراغ نمایشنامه ای سنتی و البته کمدی رفته است که پیش از این تنها برای یک بار آن هم در سال ۴۳ اجرا شده است . نمایشنامه ای به قلم علی نصیریان ، به نام ” بنگاه تئاترال ” که با شیوه ی نمایش های تخت حوضی اجرا می شود . به بهانه ی اجرای این نمایش که در تماشاخانه سنگلج به روی صحنه می رود ، خبرنگار تئاتر فستیوال ، گفت و گویی با هادی مرزبان داشته است که می توانید آن را در ادامه بخوانید .

هادی مرزبان در مورد انتخاب نمایشنامه “بنگاه تئاترال” که ۴۳ سال پیش توسط علی نصیریان به روی صحنه رفته بود ، توضیح داد : دغدغه ی بزرگ من ، تئاتر بومی و ملی ایران است . در این سالها حدودا ۱۲ اثر از آثار بزرگ اکبر رادی را به روی صحنه برده ام و بقیه نمایش هایی که کار کرده ام همه ایرانی بوده اند . منهای چند تله تئاتری که برای تلویزیون کار کرده ام و خیلی راحت بگویم ، چون سفارش دهنده صدا و سیما بود ، اجبارا کاری را که آن ها می خواستند انجام دادم . ولی آنچه که خودم دلم خواسته و کار کرده ام با اعتقادی که به تئاتر ملی و بومی ایران و سنت هایمان دارم ، همیشه ایرانی بوده است . در نهایت بعد از حدود ۴۰ سال فعالیت به صرافت افتادم که یک پی اس صد در صد سنتی را انتخاب کنم ، چون معتقدم که باید به داشته های خودمان ببالیم و فقط شعار ندهیم .

وی در ادامه از دغدغه ی خود برای پرداختن به آثار ایرانی گفت : متاسفانه برخی از اساتید جوانمان که به خارج کشور می روند خیلی زود مغرور یا مسحور چند ایسم آن طرف می شوند و همه چیز خودشان را فراموش می کنند. ( من به هیچ وجه تئاتر غرب را رد نمی کنم ، اصلا تئاترما ، تئاتر وارداتی و عاریتی است و از غرب وارد شده است . چه کسی می تواند منکر آشیل ، سوفوکل ، اریستو فان ، مناندر ، شکسپیر ، مولیر ، میلر ، برشت ، چخوف و .. بشود . این ها آدم های جهانی هستند همانطور که ما آدم های جهانی داریم . فردوسی ، حافظ و مولانای ما هم جهانی هستند و در عصر جدیدتر حتی ادعا می کنم که بیضایی ، ساعدی و رادی هم آدم های جهانی هستند ولی ما به دلیل حجب شرقی مان معمولا عادت نداریم از خودمان بگوییم ، نمی خواهیم بگوییم ما هم هستیم. ) این است که بعد از این همه مدت به صرافت افتادم ، اکنون که اوضاع به اینگونه است من به طرف تئاتر صد در صد سنتی مان بروم . از ابتدای کارم هم شعارم این بود که تئاتر من باید به گونه ای باشد که امضای آن ، بوی نجیب نم کاهگل باشد . بوی نجیب کاهگلی که مال ما است ، مال ایران است ، بوی خاک نجیب ایران است . شعار هم نمی دهم در تمام کارهایم آن را نشان داده ام . حالا در این تئاتر به صرافت افتادم که یک کار صد در صد کمدی انجام دهم و این درد از جایی آمد که یکی از اساتید جوان ( از همان هایی که تا سوار هواپیما می شود هنوز هواپیما اوج نگرفته اول شناسنامه اش را پاره می کند و خیال می کند همه چیز ، آن طرف آب است ) در یکی از صحبت هایش به دانشجویانش گفته بود : ” ما اصلا درام نویس ایرانی نداریم ، ما اصلا در ایران درام نویس نداریم و … ” من حاضرم بشماریم که چقدر در ایران درام نویس داریم ، چه جوان ، چه میانسال و چه پیر . به همین دلیل بود که بعد از آن آثاری که برخی ها اسمش را جدی می گذارند ، آن درام های فراوانی که اجرا کردم ، این دفعه به سراغ یک کار هم صد در صد سنتی و هم کمدی رفتم و طی جست و جوها متوجه شدم بهترین کاری که می تواند جواب دهد و برای امروز ما مناسب باشد ، “بنگاه تئاترال” آقای نصیریان است که با ایشان صحبت کردم و تقاضای همکاری کردم و در نهایت حدود ۳ ماه تمرین کردیم .

این کارگردان پیشکسوت عرصه تئاتر در پاسخ به اینکه با توجه به شیوه ی جدید اجرای نمایشنامه “بنگاه تئاترال” ، چه تغییراتی در متن اصلی داده شده است ، گفت : گروتوفسکی در یکی از کلاس هایش که در ایران تشکیل شده بود ، تعریف می کرد که استادش به او گفت : ” من از جایی آغاز کردم که استانیسلاوسکی تمام کرده است و شما باید از جایی آغاز کنید که من تمام می کنم .” و گروتوفسکی به ما که در کلاس نشسته بودیم گفت : ” شما به شرطی شاگرد خلف بعد از ما هستید که از جایی آغاز کنید که ما تمام کردیم .” من نمی خواهم بگویم که آقای نصیریان در آن برهه تمام کرده است ، “بنگاه تئاترال”ی که آقای نصیریان نوشته و فوق العاده خوب نوشته ، برای دهه ی ۴۰ نوشته شده است . در دهه ی ۴۰ برد بسیار خوبی داشت و کار خودش را هم کرد ، خیلی هم مورد توجه قرار گرفت چرا که هم آن را بسیار خوب نوشته اند و هم خوب کارگردانی کرده اند اما ما الان در سال ۹۶ زندگی می کنیم . ماجراهای ما ماجراهای آن سال نیست ، مشکلاتمان مشکلات سال ۴۳ نیست ، حتی خنده های ما خنده های سال ۴۳ نیست . نگاه ما به اجتماع و جهان نگاه سال ۴۳ نیست . برای ما دیگر دهکده ی کوچک جهانی مسئله ای عادی شده است . این است که من این نمایشنامه را به گونه ای کار کردم که به روز باشد ، برای امروز باشد . من در متن تغییر زیادی ندادم ولی قسمت هایی را اضافه کردم . چیزهایی با نگاه من ، به متن افزوده شد که فکر می کنم کاربری خیلی خوبی هم داشته و دوستان و تماشاچیانی که از سالن بیرون می روند ، با آن همزادپنداری کرده و آن را درک کرده اند . بهرحال ” بنگاه تئاترال”  سال ۱۳۹۶ به اندازه ی ۴۳ سال با “بنگاه تئاترال” سال ۴۳ فاصله دارد ، در حالی که روح هر دو یکی است .

“کارگردان تانگوی تخم مرغ داغ” همچنین در مورد اینکه چرا کارگردان های جوان کم تر به سراغ نمایش های ایرانی از جمله نمایش های تخت حوضی می روند ، گفت : مشکل ، آویزان کردن خودمان به یک سری اسامی بزرگ است . من معتقدم هیچ اشکالی ندارد که جوان ها آثار خارجی را کار کنند ، اصلا باید کار کنند ، تئاتر یعنی همین . باید همه ی گونه ها را تجربه کنند . اما اینکه از خودمان غافل شویم ، کم لطفی است . حرف آن استاد عزیزی که از ۱۰ کلمه صحبتش ، ۸ کلمه برای آن طرف آب است ، کم لطفی است و در پاره ای از لحظات می توانم بگویم ، بی اطلاعی است . دوستان بسیار خوبم از اساتید دانشگاه آمدند و این کار را دیدند ، کلی تبریک گفتند و گفتند سال ها بود که چنین نمایشی را ندیده بودند . ولی من منکر این نیستم که فلان جوان هم ممکن است از کار خوشش نیاید در حالی که من به گونه ای کار کرده ام که جوان ها هم ارتباط خیلی خوبی با این کار برقرار می کنند .

کارگردان “بازار عاشقان” در مورد اینکه چگونه می توان نمایش های تخت حوضی را به روز کرد تا بتواند مخاطبانی با سلایق گوناگون را جذب کند ، توضیح داد : بستگی به شم ، توانایی و حس آن کارگردان دارد . در هنر به تحصیلات آکادمیک در ایران و خارج ایران معتقد هستم و خودم هم این ها را داشته ام اما به آن بسنده نکردم . به قول حافظ ” بنده طلعت آن باش که آنی دارد ” . در هنر تحصیلات آکادمیک ، مطالعات و … یک وجه قضیه است ، وجه دیگر قضیه داشته ها و آنی است که آن آدم دارد . نمی خواهم بگویم من آدم مستعدی هستم ولی حداقل ۲۰ تئاتری که در ۴۳ ، ۴۴ سال گذشته کار کردم ، با استقبال مردم رو به رو شده است . این نشان آن است که نبض تماشاگر آگاه و متوسط را در دست دارم و می دانم که چگونه تماشاگر خودم را بنشانم و چگونه برای او حرف بزنم که او را خسته نکنم .

کارگردان نمایش “بنگاه تئاترال” در مورد انتخاب تماشاخانه سنگلج برای اجرای این نمایش ، به خبرنگار تئاتر فستیوال گفت : در این چند سال اخیر بیشتر پی اس هایم در سالن اصلی تئاتر شهر و تالار وحدت اجرا شده اند . مدیریت جدید بنیاد رودکی خلف وعده ای کرد و حقیقتش من را آزرد ، این بود که گفتم نمی خواهم آنجا اجرا کنم و چند سالن دیگر به من پیشنهاد شد . منتها خود آقای نصیریان در جلسه ای که با هم داشتیم گفت که تماشاخانه سنگلج نوستالژی خاصی دارد . این بود که من و آقای نصیریان هر دو به اتفاق ، به این نتیجه رسیدیم که تماشاخانه سنگلج برای این پی اس باید خیلی بهتر جواب دهد و واقعا هم خیلی خوب جواب داده است. حقیقتش الان برخی از دوستان منتقد و اساتید که می آیند و کار را می بینند ، می گویند که چه زیرکی کردی که اینجا را انتخاب کردی . ممکن است به خاطر اینکه سالن حدود ۳۰۰ نفر گنجایش دارد ، در نتیجه بلیت ها برای ۱۰ روز پیش فروش بشود منتها کار برای این تماشاخانه بود و این خیلی خوب است .

وی در مورد استقبال مخاطبان از این نمایش ادامه داد : استقبال خیلی زیاد است . اگر به سایت فروش بلیت بروید ، می بینید که برای چند روز آینده بلیت تمام شده است . الان که سایت را می بینم برای ۵ و ۶ مرداد نصف بیشتر سالن فروش رفته است . ما تماشاگرهای فهیمی داریم ، البته نجیب هم هستند چون اگر نجیب نباشند بیشتر کارهای ما ارزش گوجه پرت کردن دارند ولی چون نجیب اند این کار را نمی کنند و این تماشاگر فهیم ، کار خوب را در هر کجا که باشد ، پیدا می کند و می رود و می بیند .

هادی مرزبان در پایان با بیان اینکه افتخار می کند که سالیان سال است تئاتر ایرانی کار کرده است ، گفت : من تا زمانی که عمری داشته باشم ، باز هم تئاتر ایرانی کار می کنم و اگر عمر فرصت دهد تا ۳ برنامه آینده ام که انشالله قرار است آن ها را کار کنم مشخص است . بستگی به سالن ها دارد ، ۲ کار تقریبا آماده ی تمرین است که انشالله به زودی شروع خواهم کرد . تا زمانی که جان داشته باشم دست از سر تئاتر ایران برنمی دارم . ممنونم از همه ی تماشاگران فهیم ، ممنونم از تمام کسانی که با صعه ی صبر تحمل می کنند مثلا اگر می بینند بلیت نیست برای روزهای بعد رزرو می کنند . این کار را انجام دهند تا ما خیالمان راحت باشد که بدانیم این دوستان به موقع می آیند و کار را می بینند . من از همه ی آن ها ممنونم .