نگاهی به برنامه اجراهای سی و ششمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر و حضور نداشتن بسیاری از بزرگان اهالی تئاتر در این رویداد مهم که سالانه در کشور برگزار می شود ، ما را بر آن داشت تا به سراغ این عزیزان برویم و از دلایل عدم حضورشان در این دوره از جشنواره و کیفیت برگزاری این جشنواره بپرسیم . به این بهانه خبرنگار تئاتر فستیوال با میکائیل شهرستانی نویسنده ، کارگردان تئاتر و بازیگر ، به گفتگو نشست که در ادامه می توانید آن را بخوانید :
میکائیل شهرستانی در مورد برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر فجر در ادوار مختلف آن گفت : جشنواره برای از ما بهتران است . پولی وسط می آید و باید حیف و میل شود . صد هزار مرتبه شکر که ما جزو بانیان این جشنواره نبوده ایم . هر سال هم فردی به عنوان دبیر جشنواره می آید که اعوان و انصار خودش را می آورد . طرح می دهند ، مهمان دعوت می کنند ، جشنواره برگزار می شود و در نهایت هیچ اتفاقی هم نمی افتد . فقط یک خبر در حد اینکه جشنواره بین المللی تئاتر فجر امسال برگزار شد ، منتشر می شود .
وی در مورد آخرین حضور خود در جشنواره تئاتر فجر اظهار کرد : من سال ها است که در این گونه تجمعات شرکت نکرده ام و آخرین حضورم در جشنواره مربوط به نمایش “مویه جم” در سال ۸۳ است که کارگردان آن خودم نبودم . پس از آن نمایش “مرگ تصادفی یک آنارشیست ” به کارگردانی آقای عبداللهی بود که در شرایط بیماری شان ، از من خواهش کرده بود که در آن نمایش بازی کنم .
کارگردان نمایش “دایی وانیا” با ضعیف دانستن نمایش های بخش بین الملل جشنواره تئاتر فجر در مقایسه آن با گروه های داخلی اظهار کرد : هر سال همین طور است ، چند گروه از آلمان ، ایتالیا و … به جشنواره می آوریم که بزرگترین و مهمترین آن ها آقای چولی بود . بعضی از کارگردانان ما ، کارهایشان ۱۰ برابر او خلاقیت دارد و زیبایی شناسی شان درست تر است .
این مدرس تئاتر در مورد وضعیت بد گروه های نمایشی در طول سال اضافه کرد : شما بگویید شأن نمایش ” ابله ها ” این است که تنها ۱۸ شب اجرا شود ؟ مجبوریم سر مبلغ ناچیزی با مسئول سالن بحث کنیم تا جایی که حتی بخواهند زیر قرارداد مکتوبشان بزنند . من و امثال من که در این شرایط کار می کنیم ، تعدادمان خیلی کم است . فکر نمی کنم کسی با عقبه من ، تنگناهایی که من دارم را داشته باشد .
وی ادامه داد : فرض کنید من بخواهم در تالار مولوی اجرا کنم ، به هیچ وجه به من اجازه اجرا نمی دهند ، چون من دانشگاهی نیستم . این دانشگاه افتخاری ندارد که آدم استادش باشد . ماحصل و نتیجه ی این دانشگاه چیست ؟ چه چیزی را در بازار بازیگری تربیت و عرضه می کنند ؟ اگر هم عرضه بکنند ، راه به کجا می برند ؟ تنها وقت شان را به بطالت می گذرانند و یا ناچار می شوند در کارهای بی نام و نشان بازی کنند که آن هم سرانجام روشن و درستی ندارد و نهایتا به فراموشی سپرده می شوند .
کارگردان نمایش “پدر” در مورد پوستر سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر تصریح کرد : پوستر جشنواره به همه چیز شبیه است الا پوستر جشنواره بین المللی . انگار کسی با همه شوخی کرده است ولی گویا دبیر جشنواره و ستاد برگزاری از این شوخی بسیار راضی هستند ! آدم ها وقتی اهل شوخی هستند ، وقتی با آنها شوخی شود ، خوششان می آید . ما چون اهل شوخی نیستیم ، طبیعتا ناراحت می شویم .
شهرستانی با بیان اینکه پوستر جشنواره ایده ای سخیف ، ضعیف و پیش پا افتاده دارد و هر کسی می تواند آن را تشخیص دهد ، در مورد جمله ی دبیر جشنواره تئاتر فجر که در دفاع از پوستر گفته بود “می خواستیم پوستر برای عموم مردم قابل فهم باشد” ، گفت : این موضوع تازگی ندارد ، چهل سال است که راجع به مردم این طور اندیشیده می شود . ما متولی و وکیل لازم داریم ، مردم هیچ نقش و حقی ندارند . باید همراه با پوستری که بیرون داده اند ، یک راهنما ارائه می دادند تا توضیح دهند این علائم به چه معناست ، آنکه زبان در آورده ، چه کسی را مسخره کرده است ؟! یا آنکه وحشت کرده از چه چیزی به وحشت افتاده است ؟! شاید از شرایط فعلی !؟
وی در پایان با اشاره به داستانی ، وضعیت امروز تئاتر را این گونه توصیف کرد : اسکندر وقتی کشور را گرفت ، گفت : من مملکت را گرفتم و بر آن تسلط پیدا کردم ، حال باید چگونه آن را حفظ کنم ؟ یکی از خائنین و خود فروخته ها پاسخ داد : برای این که سرزمین را حفظ کنید ، برای کارهای حساس ، مردمانی را بگمار که شعور و شناختی از آن کار نداشته باشند . آن ها برای حفظ جایگاه خود حاضرند تن به هر کاری دهند .
شما انتظار اصلاح و تغییر نداشته باشید مگر این که تغییرات را اول در تفکرات خود ایجاد کنید . برای رسیدن به یک آرمان ، باید حرکت کنید تا به آن برسید . اگر دست روی دست بگذارید که خدا کریم است ، هیچ اتفاقی نمی افتد . برخورد رسانه باید تند و صریح باشد . باید روشنگری کند . نباید لاپوشانی کند .
