نشست رسانه ای هجدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی صبح امروز شنبه ۴ شهریورماه با حضور داوود فتحعلی بیگی دبیر این جشنواره در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
به گزارش تئاتر فستیوال ، نشست رسانه ای هجدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی صبح امروز شنبه ۴ شهریور ماه در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر با حضور داوود فتحعلی بیگی دبیر جشنواره، محمدحسین ناصربخت دبیر بخش سمینار و قائم مقام دبیر، مهدی حاجیان مدیر دبیرخانه و آراسب احمدیان مدیرعامل موسسه خیریه محک برگزار شد.
درابتدای مراسم داود فتحعلی‌بیگی دبیر جشنواره گفت : در سال‌های اولیه برگزاری جشنواره گروه‌های شرکت‌کننده محدود بودند و پیشکسوتان بسیاری چون سعدی افشار، مصطفی عرب زاده، دکتر شهیدی، حسین کسبیان و … در این جشنواره حضور داشتند. اولین دوره این رویداد با حضور دوازده گروه شرکت‌کننده که چند گروه از شهرستان و بقیه از تهران بودند ، برپا شد.
فتحعلی بیگی فعالیت‌های پژوهشی را از مهمترین اهداف جشنواره برشمرد و عنوان کرد: به خاطر دارم در نیشابور پیرمردی را پیدا کردیم که نمایش رو حوضی کار می‌کرد اما همان اداره نمایش آنجا معترض شد که این مطرب ها را چه کسی راه داده است؟ برخی دیگر نیز با افتخار می‌گفتند که تعزیه را تعطیل کردند!
وی با اشاره به اینکه آیندگان باید بدانند که ما چه مسیری را برای حفظ و اشاعه نمایش آیینی‌سنتی طی کرده‌ایم ، خاطرنشان کرد: این مسیر در حالی طی شد و به اینجا رسید که هیچ دانشکده ای به ما لبیک نگفت و هیچ سازمانی با ما مشارکت نکرد ، حتی بخش مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی در آن دوران از ما حمایت نکرد. بسیاری از نقالی‌ها بایگانی شده و برای این گونه نمایشی هیچ اقدامی صورت نگرفت و قدمی برداشته نشد. پس از این همه سال فریاد، وزارت علوم حتی یک رشته هم برای نمایش آیینی‌سنتی در نظر نگرفت . ولی رفته رفته بخش های مختلف جشنواره رفته رفته اضافه شدند و ما در این دوره ۵۵۰ درخواست برای حضور در جشنواره داشتیم. در واقع از ۱۲ تقاضا در دوره اول به ۵۵۰ تقاضا در دوره هجدهم رسیدیم.
در ادامه ناصربخت با ارائه آماری از بخش سمینارهای جشنواره یادآور شد: نخستین بخش جشنواره نمایش های آیینی و سنتی بخش سمینار است که امسال پنجمین دوره اش برگزار می شود. در این بخش ۴۰ مقاله پذیرفته شده داریم که ۹ مقاله به شکل پوستر، ۶ مقاله به شکل سخنرانی، ۱۱ مقاله خارجی که از این میان سه مقاله از طریق دعوت و ۸ مقاله دیگر از طریق فراخوان خارجی در جشنواره حضور دارند. ۱۲ تن از اساتید هم در بخش دعوت از اساتید و پژوهشگران در این رویداد حضور دارند. در مجموع در این بخش ۴۰ مقاله داریم که ۲۹ مقاله به شکل سخنرانی در روزهای ۸ و ۹ شهریور ارائه خوهند شد.
وی افزود : موضوعات این بخش نیز عمدتا حول محور تعزیه و نقالی است اما تلاش کرده ایم به آیین ها و نمایش های تخت حوضی و تلاش هایی که در جهت حفظ میراث سنتی و معنوی انجام شده نیز بپردازیم. همچنین جمعی از پژوهشگران جوان، پیشکسوت و اساتید هیات علمی دانشگاه ها را در کنار هم جمع کرده ایم تا این بخش با کیفیت مناسبی برگزار شود. بخش سمینار دو کارگاه آموزشی نیز خواهد داشت که شامل کارگاه آموزش نقالی و کارگاه موسیقی توصیفی تعزیه خواهد بود.
مهدی حاجیان ، مدیر دبیرخانه نیز در رابطه با بخش صحنه ای جشنواره توضیح داد: آثار حاضر در این دوره از جشنواره ۱۷۹ اثر است که ۱۶۸ اثر از ایران و ۱۱ اثر پژوهشی از دیگر کشورها هستند همچنین از ۲۲ استان کشور نمایش های مختلفی در جشنواره حضور دارند. ۲۰ کارگردان زن نیز نمایش های خود را در این دوره به صحنه می برند و نکته قابل توجه نیز، توجه ویژه به بخش جوانه های ایرانی و حضور ۱۱ نقال کودک و نوجوان در این بخش است. بخش دیگر نقالان بزرگسال هستند که این مجالس نقل در تماشاخانه های سنگلج و محراب قبل از اجراهای صحنه ای برگزار می شود.
در ادامه این نشست رسانه ای ، آراسب احمدیان مدیرعامل موسسه خیریه محک یادآور شد: با کمال افتخار برای دومین دوره پیاپی درهای موسسه محک را روی جشنواره آیینی و سنتی باز کرده ایم. همچنین خاطرات دوره گذشته نقل محافل بچه ها و خانواده های آنهاست و بسیار خوشحالم که این اتفاق برای دومین بار در حال تکرار است چون هر اتفاقی می تواند روحیه اعضای محک را تغییر دهد.
وی با اشاره به اینکه افتتاحیه این دوره از جشنواره قرار است در موسسه محک برگزار شود، گفت : موسسه محک حداقل هر سال یک کنفرانس بین المللی برگزار می کند و ما خوشحال می شویم که در افتتاح هر کنفرانس بتوانیم اجرای نمایش های سنتی و آیینی داشته باشیم تا مهمانان خارجی ما از نزدیک با سنت ها و آیین های کشورمان آشنا شوند.
فتحعلی بیگی در ادامه با اشاره به اینکه سعی کرده‌ایم در این جشنواره بیشتر مجالس غریب را بپذیریم، عنوان کرد: این بدان مفهوم است که شبیه خوانی‌های ناشناخته که کمتر خوانده می شوند در جشنواره حضور داشته باشند همچنین چون عید غدیر و قربان در ایام جشنواره برگزار می شود دو شبیه خوانی نیز در همین راستا اجرا خواهند شد. تلاش ما این است که بیشتر شبیه خوانی‌های تاریخی و شادی آور را در جشنواره اجرا کنیم چون این آثار نمی‌توانند در ایام محرم و صفر اجرا شوند.
او با بیان اینکه هر اثری را که در اجرا یا مرحله پذیرش متن مورد قبول واقع نشده است را مجدد بررسی کردم، گفت: هیچ کاری را ندیدم که بی جهت رد شده باشد. ما هیچ رقم حب و بغض و دوستی و دشمنی در کارمان وجود ندارد و از هر کاری که با سیاست‌های جشنواره هم‌خوانی داشته باشد استقبال می کنیم و اگر نمایشی پذیرفته نشده به این دلیل بوده است که با سیاست‌های جشنواره هماهنگ نبوده است. ما از هیچ پیشکسوتی نیز در این جشنواره چشم پوشی نکرده‌ایم مگر آنکه خود علاقه مند نباشد در جشنواره شرکت کند.
محمدحسین ناصربخت دلیل برگزار نشدن اجراهای کارناوالی را چنین توضیح داد : در این دوره از جشنواره به دلیل اینکه سازمان شهرداری در حال تغییر و تحول بود مشارکتی را که انتظار می‌رفت دریافت نکردیم به همین دلیل امسال نتوانستیم اجراهای کارناوالی داشته باشیم که امیدوارم در سال‌های آینده این مشارکت بیشتر شود.
او در ادامه افزود: برای برپایی جشنواره‌ای چون آیینی سنتی، نیاز به همکاری خیلی از ارگان‌ها و سازمان‌‌ها است. از جمله سازمان میراث فرهنگی، شهرداری تهران و البته صدا و سیما اما این مشارکت‌ها دائمی نیست و در برخی از دوره ها صورت نگرفته است. نمایش‌های سنتی بخشی از هویت ملی ماست و امروزه در همه جای جهان این هویت ملی در خطر نابودی قرار دارد بنابراین همه آحاد جامعه بشری باید در حفظ هویت خودشان تلاش کنند. بخشی از هویت ملی ما در حفظ نمایش‌های آیینی است.
فتحعلی بیگی دلیل حضور نداشتن نمایش‌های خارجی در بخش صحنه‌ای جشنواره، یادآور شد: در برخی از دوره‌ها این امکان فراهم بود و ما پذیرای آثار خارجی بودیم اما در این دوره هیچ اثر چشمگیری به ما پیشنهاد نشد و همگی آثار خارجی از نظر ما ضعیف بودند. نکته دیگر اینکه آیین چیزی نیست که بتوان در آن دخل و تصرف کرد بنابراین برخی از آیین‌های کشورهای دیگر با شرایط اجتماعی ما سازگار نیست که البته امیدوارم شرایطی فراهم شود تا در دوره‌های آینده از آیین‌های کشورهای مختلف به خصوص آیین‌های شرقی و آسیای میانه در جشنواره نمایش‌هایی داشته باشیم.
وی در پایان صحبت هایش اضافه کرد: نکته دیگر اینکه اگر قرار است گروهی را به جشنواره دعوت کنیم که خرج کمک هزینه شان برابر با کل کمک هزینه های بچه های ایرانی باشد سزاوار نیست که این کار را انجام دهیم و من ترجیح می دهم این کمک هزینه را به گروه های ایرانی اختصاص دهم.
هجدهمین دوره جشنواره نمایش های آیینی و سنتی از ۸ تا ۱۵ شهریور ماه در تهران برگزار می شود.
