یادداشتی بر نمایش ” شاعر ” به کارگردانی میکائیل شهرستانی

چندی است که میکائیل شهرستانی مشغول به تدریس هنرجویان و علاقه مندان به عرصه بازیگری است .

طبیعتا جدای از دانش او ، تجربه چندین ساله اش نیز  امتیاز ویژه ای برای شاگردانش محسوب می شود. روال کاری او که اجرای عموم برای هنر جویان است نیز به آنان کمک می کند تا آموخته های خویش را تثبیت و خود را محکی جدی بزنند تا برای قدم گذاشتن در این مسیر آماده تر و پر توان تر باشند.

میکائیل شهرستانی به حق نشان داده است علاوه بر اینکه مدرس خوب و دلسوزسی است , بازیگر توانا و همچنین کارگردانی تیزبین و خلاق است.

آخرین اثر میکائیل شهرستانی که طبق روال کلاس هایش با شاگردان جوان خود اجرا برده است ، نمایش شاعر ، نوشته داریو نیکودمی است.

از ابتدای نمایش که مخاطب با دکور ساده ولی کاربردی  و زیبای اثر مواجه می شود ، کارگردان اثر به صورت کامل او را آماده دیدن اثری جذاب و کلاسیک می کند.

در وحله اول ، نکته ای که بسیار حائز اهمیت است دراماتورژی اثر است ؛ که شهرستانی با دقت بسیار این کار را انجام داده و نتیجه این دراماتورژی خوب و فنی ، یک قصه بسیار دقیق به لحاظ ساختاری و در عین سادگی ، بسیار جذاب شده است. وقتی نمایشنامه ای دارای قصه درستی باشد نیمی از راه برای لذت مخاطب طی شده است. مابقی خود نمایشنامه و هنر کارگردانی است تا یک اثر به کمال برسد.

در نمایشنامه شاعر همه چیز سر جای خودش است و به لحاظ ساختاری هیچ موردی که حتی کمی آزار دهنده باشد وجود ندارد. این دقت و این عدم وجود مشکل در کارگردانی این نمایش نیز خود نمایی می کند.

همه چیز به موقع ، سر جای خود و با منطق. بازی بازیگران در طول نمایش کاملا یک دست و کنترل شده و درست است. میزانسن ها به غایت درست ، دقیق و دارای منطق و مفهوم طراحی شده اند. مفهومی که اولا در راستای منطق روایی ، فضا و گونه نمایش است و ثانیا در راستای شخصیت پردازی کاراکتر ها  که این مسئله باعث می شود تماشاچی علاوه بر ارتباط بر قرار کردن با نمایش و درک فضای نمایش ، با شخصیت های نمایش به صورت ناخداگاه ارتباطی قوی برقرار کند و از وجود آنها لذت ببرد و در نهایت ذهنش ، پس از هضم فرم و لذت بردن از آن ، درگیر با محتوای اثر شود .

به طور مثال می توان از اکت خوابیدن پسر نوجوان در جلو صحنه و شلاق زدن مبل توسط پدر با کمر بند اشاره کرد که علاوه کمک به ریتم نمایش ، به شدت فرمالیستی و دارای پیام است.

در واقع میکائیل شهرستانی با این اثر که نتیجه کلاس های بازیگری اش است ، در دوره اجرا ، کلاسی هم برای کارگردانان جوان و البته بعضا اسم رسم دار هم برگزار کرده است.

استفاده از موسیقی هم به لحاظ انتخاب ملودی و هم به احاظ زمان بندی موسیقی در میزانسن بسیار دقیق با کاربرد و در راستای نمایش است.

طراحی لباس ، گریم و صحنه نیز به همین شکل.

از بازی خوب بازیگران نیز نباید غافل شد که حقیقتا سنگ تمام گذاشته و حق استاد خود و تئاتر را ادا کرده اند و با بازی خوب خود و همچنین تسلط کامل بر روی نقش و فضای نمایش ، اولا باعث شده اند تا پرسوناژها کاملا باور پذیر بشوند، دوما با بازی روان و بی آلایش خود در خلق شخصیتی که تماشاچی بتواند با آن به راحتی ارتباط بر قرار کند ، موفق باشند.

نکته مهم نمایش شاعر این است که عوامل این نمایش ، از کارگردان تا بازیگران و طراحان ، همه و همه بیش از اینکه به فکر این باشند که اثری خارق العاده بسازند ، در فکر ساخت نمایشی اصولی بوده اند. وقتی اثری به دور از خود نمایی، به دور از حرف های گنده تر از دهان زدن و به دور از منم منم باشد ، و نیز سازندگان آن سواد کار را داشته باشند و اصول را بدانند ، و صد البته دلشان برای تئاتر بسوزد و نه چیز دیگر ، یقینان خروجی ، اثری دلچسب و زیبا میشود. ولو در سالنی کوچک باشد.

محمد جواد حبیبی – دپارتمان نقد تئاتر فستیوال