یادداشتی بر نمایش ” مونس ” به کارگردانی مهرداد کوروش نیا

بسیاری بر این گمانند که فاصله انواع تئاتر مدرن و فاخر با انوع آتراکسیون و نمایش های کوچه ، بازاری و چه و چه بسیار زیاد است و تشخیص این دو از هم سهل . اما آنچه بر من مسلم است این است که در حقیقت فاصله این دو اغلب تار مویی است ظریف که سخت به چشم می آید .

” مونس” از آن دسته نمایش هایی بود که برای بسیاری تشخیص مدرن بودن یا به قولی لاله زاری بودنش سخت بود و البته همواره قضاوت با مخاطب است و اینکه هدف نویسنده و کارگردان چه گونه از تئاتر بوده در مقابل دریافت تماشاچی کمترین اهمیت را دارد .

” مونس ” یک نمایشنامه کلیشه ای دارد با پرسوناژهایی که حتی در متن نیز فرصت تبدیل شدن به شخصیت را پیدا نکرده اند و روی صحنه نیز توسط بازیگران در همان حد تیپ باقی مانده اند . نمایشنامه تک خطی است ، فــراز و فــرود و گــره ندارد و گــرهی هم اگر در کار باشد ، به راحتی باز می شوند و قابل تشخیص هستند و خرده پی رنگ ها نیز نصفه و نیمه هستند و نا کارآمد .

اجرای صحنه ای این نمایشنامه نیز کمکی به رفع معایب آن نکرده است .

انتخاب بازیگران تیپیکال است و مبتنی است بر همان کلیشه های رایج .

طراحی صحنه و لباس پر است از اشتباه و خسته کننده . روی صحنه یک حوض قرار دارد که بیرون و داخل حوض معلوم نیست . حوض حتی اگر از آب خالی هم باشد ، باز هم جای گیری آن روی صحنه و نیز جای گیری بازیگران نسبت به آن اشتباه است و در واقع اگر رنگ آبی فیروزه ای نبود و اگر در برخی دیالوگ ها اشاره نمی شد ، کمتر کسی متوجه می شد که روی صحنه حوضی وجود دارد .

طراحی لباس و گریم نیز اگــزجره و کلیشه ای است . دامن ها و کفش هایی که یادآور فیلم فارسی ها و تئاتر های لاله زاری هستند و گریم های کلیشه ای و خارج از اندازه که بیشتر از اینکه معرف پرسوناژها باشد ، رنگ و لعابی است برای گول زدن مخاطب . بماند که استفاده بازیگران از همین لباس ها و آکسسوار ناقص و گاها اشتباه است مانند وقتی که همه با کفش وارد اتاق های مونس می شوند ، حتی خود مونس .

دیگر اینکه ” مونس ” پر است از شوخی ها و دیالوگ ها و اکت های زننده و اروتیک ، اهانت به عقاید و قومیت های مختلف و حتی اهانت به زن و شخصیتش . ” مونس ” حتی نسبت به جنگ و مقوله دفاع نیز نگاهی زننده و اهانت آمیز دارد . در واقع نگاه ضد جنگ صاحب اثر ، نتیجه اش شده است اهانت به هر مقوله مقدسی . گرچه ساختن یک اثر ضد جنگ ، خود هنر است و توانایی می خواهد که برخی از عهده آن هم بر نمی آیند . در حالی که با رجوع به تئاترهایی که در لــهستان و فــرانسه و آلــمان اجرا می شوند و اگر امکان دیدن آنها را ندارند با خواندن راجع به این تئاترها می توانند برای ساخت یک اثر ضد جنگ بسیار بیاموزند و حتی اگر این امکان را هم ندارند ، دیدن چند فیلم هالیودی کفایت می کند . البته پیشنهاد بهتری نیز دارم : خواندن کتاب ” دا ”  خاطــرات سیده زهرا حسینی که البته اگر به نظر دوستان طولانی است و خواندنش سخت و یا فکر می کنند که فهم و درک آنان از داریوش مهرجویی و تهمینه میلانی و … بیشتر است ، خواندن کتاب” هیچ کس سرباز به دنیا نمی آید ” نوشته رسول ملاقلی پور را پیشنهاد می کنم که هم کوتاه است و هم برای ضدجنگ نوشتن و ساختن ، برایشان مشق خوبی است .

” مونس ” به قول دوستی بیشتر از یک نمایش حرفه ای و حتی یک آتراکــسیون ، شــبیه است به نمایش هایی که در دوران مدرسه اجرا می کردیم : بی سر و ته ، اگــزجره و لوس با این تفاوت که مبتنی است بر شوخی های جنسی و سیاسی .

المیرا نداف – نویسنده میهمان