“سوآرم” به نویسندگی و کارگردانی گابور گودا که از کشور مجارستان در سی و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر شرکت کرده ، پرفورمنسی بر پایه تحقیقات علمی است که قصد آن همراه کردن مخاطبان در یک تجربه ی مشترک انسانی می باشد . به همین بهانه خبرنگار تئاتر فستیوال گفت و گویی با کارگردان این اثر داشته است که می توانید آن را در ادامه بخوانید :
در مورد کمپانی تئاتر آرتوش برای ما بگویید .
من گابور گودا ، کارگردان گروه تئاتر آرتوش از کشور مجارستان هستم . این گروه حدود ۱۳ سال پیش ، تقریبا با همین افراد ، تاسیس گردید . ما آثارمان را با پرفورمنس های مختلف شامل هنرهای تجسمی ، رقص و تئاتر شروع کردیم و هیچگاه به سمت انتخاب یک سبک مشخص و ثابت نرفتیم . همیشه برای هر کسی سوالی پیش می آید و ما روش مان این است که تلاش می کنیم با آثارمان کاری انجام دهیم تا بتوانیم به آن سوالات پاسخ دهیم . در نتیجه برای رسیدن به پاسخ سوال ، همیشه به دنبال یافتن بهترین فرم اجرایی رفته ایم . بنابراین ما در تئاتر به دنبال فکر کردن نیستیم . در واقع آثار ما شکلی ویژه از پرفورمنس است که شامل رقص ، موسیقی و کلام می باشد اما به معنای واقعی و رایج ، درام نیست و ما اساسا قصد خلق “درام” نداریم . ما همیشه از روح و دنیای خودمان برای خلق آثارمان استفاده می کنیم . به جای اینکه از جهان افراد دیگر استفاده کنیم ، دنیای خودمان را داریم و می سازیم و به نظرمان همین برای ما کافی است . بنابراین ما متن خودمان را می نویسیم و تصویری که می خواهیم را خلق می کنیم و با همکاری هم آثار و پرفورمنس هایمان را می سازیم .
ایده اولیه این اثر از کجا آمده است ؟ همانطور که در بروشور گفتید ، شما در این اثر ، علم و هنر را در کنار هم قرار داده اید . می توانید در مورد بخش علمی این اجرا و تحقیقاتی که روی انسان ها یا حیوانات صورت گرفته است ، برایمان توضیح دهید .
این تحقیق درباره این است که آدم ها چگونه با هم کنار می آیند و می توانند با همدیگر کار کنند . در این مورد جواب های علمی بسیاری وجود دارد ، اینکه انسان ها چگونه تصمیمات خودشان را می گیرند . سپس ما همین سوال را درباره پرندگان و برخی حیوانات دیگر هم تکرار کردیم که در این مورد هم جواب های علمی بسیاری وجود داشت و به دنبال این جواب ها در علم رفتیم . بنابراین پس زمینه اصلی این پرفورمنس این است که حیوانات مانند پرندگان ، ماهی ها و … و انسان ها چگونه برای انجام یک کار واحد ، با یکدیگر همکاری می کنند . اما چیزی که مهم است ، ما دقیقا نمی خواستیم که به سوالات جواب دهیم ، علاقه اصلی ما این بود که مراحل مختلف این تحقیق را با همدیگر انجام دهیم . درواقع می خواستیم در تحقیقی که انجام می دهیم ، به صورت آزمایشگاهی به نتیجه برسیم نه اینکه جواب را از درون کتاب ها پیدا کنیم . بنابراین با به وجود آوردن یک آینه تلاش کردیم تا ببینیم اگر ما انسان ها هم به اینکه کاری را گروهی انجام دهیم ، دعوت شویم ، آیا می توانیم به اندازه پرنده ها با هم همکاری داشته باشیم که البته در بیشتر جوامع فهمیدیم که این اتفاق نمی افتد .
این پرفورمنس را در چه کشورهای دیگری اجرا کردید ؟
پیش از این فقط در مجارستان و رومانی اجرا داشته ایم و این اولین اجرای جدی ما در کشور دیگری است . به خصوص اینکه در کشوری اجرا می کنیم که فرهنگش با اروپا خیلی متفاوت است و خیلی علاقمند بودیم که بدانیم مردم در اینجا چه واکنشی نسبت به این اجرا نشان می دهند . نمی دانستیم اصلا از این چراغ قوه ها استفاده می کنند یا نه ، ولی در نهایت دیدن مردم ایران برای ما خیلی جذاب بود . آن ها دوست دارند که با همدیگر همکاری کنند ، دوست دارند با همدیگر فکر کنند و دوست دارند که با هم به دنبال یک چیز بگردند .
همکاری مخاطبان در اجرای این پرفورمنس در ایران و کشورهای دیگری که اجرا داشتید ، چگونه بود ؟ میزان همکاری در ایران نسبت به سایر کشورها بیشتر بود یا کمتر ؟
تقریبا همه جا ، مثل هم است . تعداد زیادی از مخاطبان ، در پرفورمنس ما مشارکت می کنند حتی خیلی ها می خواهند با ما همراه شوند و حتی گروه مان را ببینند . همچنین به دنبال جواب این سوال هستند که آیا آدم ها هم به اندازه حیوانات می توانند با هم همکاری کنند یا نه و مشتاقند که جواب آن را بدانند . البته تعداد کمی هم بودند که خیلی مسئله را درک نمی کردند یا اینکه اساسا قادر نبودند که در چیزی با بقیه مشارکت کنند و کار گروهی انجام دهند .
در مورد امشب هم دیدیم که خیلی از مردم دوست داشتند در پرفورمنس مشارکت کنند و خیلی از آن ها مراحل مختلف را دنبال می کردند . همچنین دوست داشتند با هم همراه باشند و کار مشترکی را انجام دهند . تعداد کمی هم بودند که بیرون از ماجرا قرار می گرفتند ، همانطور که اغلب اوقات اتفاق می افتد و این مسئله بسیار انسانی است و خیلی اتفاق خاصی نیست و همیشه هم رخ می دهد . ذات انسان همیشه یکسان است ، گاهی ممکن است تعداد کسانی که مشارکت می کنند بیشتر باشد و گاهی هم تعداد کسانی که وارد ماجرا نمی شوند در اکثریت باشند . همینطور بعضی وقت ها ممکن است برخوردها ، بچگانه به نظر بیاید مثل اینکه یک اسباب بازی را به یک بچه بدهی و او به محض اینکه اسباب بازی را می گیرد ، شروع به بازی کردن می کند ، ما نیز در حین اجرای نمایش ، وقتی چراغ قوه ها را به تماشاچی ها می دادیم ، بعضی ها به بچگی شان برمی گشتند و فراموش می کردند که قرار است با یکدیگر کاری را انجام دهند یا با یکدیگر به جایی بروند . حتی خیلی وقت ها به محض اینکه چراغ قوه را می گرفتند ، تبدیل به آدم های خودخواهی می شدند . البته همه این اتفاقات ، اتفاق های خیلی خوبی برای ما است و این دقیقا آن چیزی است که نشان آدمیت ما است و اینگونه می توان سطح آدم ها را نسبت به سایر موجودات در جهان هستی تشخیص داد .
