مطلب زیر از سری نوشته های شما مخاطبین عزیز است و انتشار آن الزاما مبنی بر تایید تئاتر فستیوال نمی باشد . همچنین خوانندگان می توانند هر گونه یادداشتی در تائید یا تکذیب این مطلب را به تئاتر فستیوال ارسال نمایند تا در بخش “یادداشت های شما” انتشار داده شود.

نوشته ای برای ” نمایش گیلگمش” کاری از گروه تئاتر کانی بوکان

عبدالرحمن عزیزی – شاهکاری دیگر از گروه تئاتر کانی ، ” گیلگه مش” ، باز آفرینی یک حماسه بشری بعد از ۵۰۰۰ سال ، با صحنه های بسیار به یاد ماندنی و خلاقانه . اجرای متفاوت و اندیشمندانه نمایش گیلگمش توسط گروه تئاتر کانی شهرستان بوکان در یازدهمین جشنواره سالانه تئاتر کردی سقز با استقبال پرشور تماشاگران و هنرمندان حاضر در جشنواره مواجه شد و در نهایت توسط تماشاگران از میان ۸ اجرای دیگر به عنوان نمایش برتر برگزیده شد.

گروه تئاتر کانی را می توان تنها کارگاه تئاتری در سطح استان آذربایجان غربی دانست که بصورت مستمر و آکادمیک ، فعالیت دارد  و جدیدترین اثری را که به صحنه برده است و در آینده در شهر های مختلف نیز اجرا خواهد شد ، باز آفرینی یک حماسه کهن بشری در قالب نمایش گیلگمیش است .

اسطوره و چهارچوب و داستان حماسی گیلگمش بر همگان و دوستداران اسطوره روشن است و از گفتن و باز گویی داستان خود داری می کنم .

بطوره خلاصه ” اسطوره حماسی گیلگمش به حدود پنج هزار سال پیش باز می گردد و متلعق به مردمان میان رودان بین النهرین است که بنا به استناد باستان شناسان متلعق به دوره آشوریان و کتابخانه آشور بانیپال است .

گروه های زیادی از هنرمندان و فرهنگیان و نویسندگان و نمایشنامه نویسان و محققان ایرانی وخارجی ، اثر های زیادی خلق کرده اند ، و باز آفرینی این حماسه بشری بر روی صحنه آخرین کاری نیست که رحیم عبدالرحیم زاده انجام داده است .

گیلگمش اولین حماسه ای است که محققان به نوعی در آن رد پایی از انسان خدایان و فرا زمینی ها با هم پیدا کرده اند که آنها باهم ارتباط داشته اند .  متن افسانه ” گیلگمش تجربیات سفری را که این موجودات انجام داده اند ، بازگو می کند و از سفری با وسیله ای مانند سفینه می گوید که بسوی آسمان رفته اند و هرچه بالاتر و بالاتر رفته اند زمین و هر آنچه در آن است از نظر ها پنهان می شوند .

نمایش و باز آفرینی حماسه گیلگمش توسط رحیم عبدالرحیم زاده از یک نمایش شهرستانی و منطقه ای فراتر می رود و به نمایشی بین اللملی تبدیل می شود بطوریکه مانند خود حماسه چنانچه به زبان های دیگر ترجمه شده ، قابلیت اجرا در تمامی نقاط کره خاکی را دارد و جهان شمول می شود .

کارگردان با بهره گیری از همین خصیصه و انتخاب درست و نوشتن نمایشنامه ای با همه خصوصیات و عوامل شناخت نمایشی و نوشتن نمایشنامه ای قوی اولین تلنگرها را برای تماشاگران و خواننده گان این اثر به کار می برد.

نمایش گیلگمش را به نظر من می توان در رسته ی نمایش های آیینی جا داد .

اولین اجرای عمومی نمایش ” گیلگمش” در سالن نمایش مجتمع فرهنگی و هنری سقز در قالب یازدهمین جشنواره سالانه تئاتر کردی انجام گرفت . اجرای نمایش از برشور ها و پوسترهای آن آغاز می شود . کاری که رحیم سابقه اش را در نمایش آنتیگونه داشت . بروشورهایی با عکس هایی از کتیبه های کهن و یافته شده گیلگمش که بصورت صورتک تئاتر دیده می شد  و نظر هر رهگذری را به خود جلب می کند .

و حواشی ای از بحث وجدل های تماشاگران و هنرمندان حاضر در جشنواره که قبل از اجرا در مورد آن با کارگردان و عوامل نمایش داشتند . در روز اجرا ، روز ۲۰شهریور ماه پنجشنبه ، سالن انتظار اجرای نمایش ، نیزخود به مقدمه ای برای نمایش تبدیل گشت و سرانجام اجرای اصلی نمایش و آغاز آن که به همه ی همهمه ها پایان داد ، فرا رسید . همه در سکوت مطلق و متمرکز بر اجرا ی نمایش به تماشا نشستند . دکور ، فضا ، موسیقی ، لباس، و لحن گفتار و رفتار بازیگران که با قدمت و کهن بود ، داستان را بدون هیچ زحمتی به تماشاگران می قبولاند و همه با فضای معماری شده ی ذهنی نمایش اخت شدند . از شگردهای رحیم در اجراهای اینچنینی دخیل کردن تماشاگران در خود اجرا است  و صممیت و مهربانی خاصی را بین تماشاگران و اجرا ایجاد می کند . بیشتر صحبتها رو به تماشاگران انجام می شود و انگار که هر لحظه انتظار پرسش از سوی آنان است و بیننده باید به دقت پاسخ بدهد . حرکت و حرکت و باز هم حرکت پایه های اصلی نمایش را تشکیل می دهد و با روانشناختی کامل  ، تماشاگران را به ادامه داستان و ماجر ا ترغیب می کند . زبان و گفتار در همه حال به کمک حرکت ها آمده و این ارتباط را محکم تر و نا گسستنی می کند . آوا ونجواهای بجا و حرکت حسی و هنرمندانه بازیگران و ارتباط تصویری و حسی در خلق این اثر کمک شایانی می کند . خانم احمد پور در ارائه ارتباطات عمیق بی کلام با حرکات بدن  ، حس و تغییر حالات صورت ، بسیار سریع تر از دیگر بازیگران توانای اش را به کار برد و خانم سعادت بدوی با حرکات و حس صد چندانش نسبت به کارهای قبلی اش ، همه را همراه می کرد . با آنکه در کار کلا از انسجام و هماهنگی های که در نمایش آنتیگونه دیده می شد ، خبری نبود اما بازی ها قابل قبول بودند . همین عثمانی در ارتباط با بازیگران دیگر بیشتر از خود شایسته گی نشان داد بگونه ای که وزنه صحنه را متعادل نگه می داشت و باعث می شد کفه ترازوی صحنه برابر هم بایستد و تعادل آن را نگه دارد . سعید قهرمانی  و شورش تباک رو در رو هم در ارتباطی تنگاتنگ داستان اصلی را با بیان رسا و فیصح و بده بستانهای حسی وحرکتی و ارتباطات عاطفی و موازی هم ، نشانی از ارائه خلاقیتهای بازیگری بودند که بواسطه بازی گیری خوب کارگردان بدست آمده بود . میزانسن های درستی که باعث می شد هیچ گاه صحنه ، فضای مرده و بی تحرک نداشته باشد . نور و صدا و سایه و بکارگیری ایجاد ابر در صحنه و جلوه های بصری دریا و طوفان کمک شایانی به اجرا می کردند و در ارائه یادآوری تزلزل و مرگ در زندگی ، برتفکر و اندیشه تماشاگران ، به کمک شتافت و در آخر با استفاده بجا از موسیقی زنده بر ایجاد حس و حال و زیبایی کار می افزاید .

کار در کمتر از دو ماه برای حضور در جشنواره آماده گردید و عجله در کار برای کسانیکه با کارهای رحیم عبدالرحیم زاده آشنایی داشتند مشهود بود . در بعضی از جاهای نمایش حرکات و میزانسن ها تکراری و گاه ابداع شده توسط بازیگران بود . که چنان حس می شد که بازیگران بعضی از حالات نمایش آنتیگونه را دوباره تکرار می کنند و یا بصورت من درآوردی بدون توجه به ارتباط با دیگری کفه و وزنه صحنه را به نفع خود تغییر می دهند . بخصوص در بعضی از زمانها گیلگمش باحرکاتش باعث می شد تا حضور الزامی دیگران کم رنگ تر شود و همچنین همین رویه توسط انکیدو تکرار می گردید . چنانچه اگر دیالوگ و یا حرکت آنان بیشتر می شد سردرگمی بقیه را فرا می گرفت و به ناچار به حرکات اضافه می پرداختند .

اما وجود متن و دیالوگ های بجا مانع از این آشفتگی می شد و کار به روال طبیعی برمی گشت و نمایش با رضایت کامل تماشاگران به پایان رسید و در همهمه و تشویق آنان و حضور در میان بازیگران برروی صحنه خاتمه یافت .

و در روز پایانی چشنواره بر خلاف انتظار ضمن احترام و تکریم به رای هیات داوران ، در مجموع هیمن عثمانی به عنوان نفر دوم بازیگری مرد و خانم سعادت بدوی کاندیدای بازیگری زن و آقای رحیم عبدالرحیم زاده به عنوان کارگردان سوم و همچنین نمایش به عنوان نمایش برگزیده تماشاگران معرفی شد.

به امید اجراهای بهتر و ادامه اجرای این نمایش در بقیه شهرها در روز های آتی ، برای همه هنرمندان تئاتر آرزوی موفقیت بیشتر را داریم .