اشاره : یادداشت زیر همزمان با اجرای نمایش ” قلعه انسانات ” به کارگردانی علی شمس در سی و سومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر (بهمن ماه ۱۳۹۳) در وب سایت تئاتر فستیوال منتشر شد و اکنون به بهانه اجرای مجدد این نمایش در تالار سایه مجموعه تئاترشهر بازنشر داده می شود .
” قلعه انسانات ” نمایشی است که در عین سادگی ، پیچیده است و پر از تعلیق ها و گره های معنادار و جذاب . نمایشی که با یک نمایشنامه جهان شمول و با سوژه ای به روز ، همراه با فرمی همه فهم و منطبق بر سوژه ، تماشاچی را از هر ملیت و با هر عقیده سیاسی و مذهبی خاص ، تا آخرین لحظه با خود همراه می کند .
” قلعه انسانات ” روایت امروز ، دیروز و همیشه تاریخ زندگی آدمیزاد بر روی کره خاکی است . مفاهیم زمان و تاریخ ، در نمایش با ابژه مناسب بیان می شوند و مخاطب را بین زمان حال و گذشته و در گذر تاریخ معلق نگه می دارد تا مخاطب از یاد نبرد که از اول حضور آدمیزاد بر روی کره خاکی ، کشت و کشتار و جنگ و برادرکشی رخ داده و خواهد داد و مغول و طالبان و داعش و چه و چه را همیشه تاریخ می توان یافت . یک میز چرخان ، یک کره کوچک که در طول نمایش در حال چرخش است ، چند زبانه بودن اجرا و میزانسن درست و به جای اثر در القا معانی فوق ، موفق عمل می کنند .
شخصیت پردازی ها بسیار محکم و استوار است و هر دو پرسوناژ در جای خود قرار دارند و به خوبی معرفی می شوند ، حتی در جایی از نمایش که جای دو پرسوناژ با هم عوض می شود باز هم در شخصیت پردازی ایرادی وارد نمی شود . پرسوناژها تیپیکال بوده ولی این طور به نظر می رسد که به صورتی هدفمند در حد تیپ باقی می مانند . هدفمند از این جهت که تماشاچی بپذیرد که همه آدم ها می توانند جای دو پرسوناژ نمایش قرار گیرند ، چنانکه آن دو نیز در حین نمایش جایشان را با هم عوض می کنند .
بازیگران نیز علی رغم وجود آکسسوار های ریز و درشت در صحنه ، به خوبی راکوردهای خود را حفظ کرده و از عهده اجرای نقش خود برآمده اند . هر دو بازیگر ایتالیایی ، حتی در جایی که نقش هایشان را با هم جا به جا می کنند ، سریعا با پرسوناژ جدید همراه شده و اکت های درست و معنا دار و به جایی را از خود نشان می دهند ، اکت هایی که کنترل شده هستند و در خدمت اثر .
حضور راوی القا گر این مفهوم بود که ” قلعه انسانات ” روایت گر داستانی است که همواره تاریخ رخ می دهد . راوی یک نگاه دانای کل به ماجرا داشت و این همیشگی بودن قصه را بهتر القا می کرد و نیز به علت حجم زیاد بالا نویس نمایش ، حضور راوی از زحمت مخاطب برای خواندن بالا نویس ها می کاست ، چرا که راوی آن بخش از بالا نویس که افکار پرسوناز لال بود را برای مخاطب می خواند و این در افزایش تمرکز مخاطب موثر بود .
استفاده از دکور کارآمد و عروسک ها و ماکت های مناسب در تعریف کردن ماجرا توسط شخصیت ها و راوی بسیار موثر بوده و کارگردان در استفاده از آکسسوارهای ساده برای القای سوژه مورد نظرش بسیار موفق بوده است .
” قلعه انسانات ” به علت سوژه و دردی انسانی که بیان می کند اثری است که تمام جهانیان را با خود درگیر می کند و می تواند یک کار مشترک خوب و موفق باشد ، چرا که سوژه و ابژه آن را هر انسانی بر روی کره زمین درک می کند و این کار گروهی ، ” درد مشترک ” بودن سوژه را بهتر القا می کند .
المیرا نداف – نویسنده میهمان
بازی ها عالی، دکور عالی، نمایشنامه عالی. همه چیز عالی. مرسی از کارگردان و عوامل این نمایش.
امیدوارم یه چنین نمایش خوبی توی جشنواره های بین المللی شرکت کنه و دیده بشه.
انشالله.
مرسی خانم نداف خیلی نوشته ی خوبی بود. کاملا حس نمایش رو بیان می کرد. با همه ی حرفاتون موافقم.
کار را در دوران جشنواره دیدم. بسیار نمایش عالی، مطابق با زمانه و به روزی بود.