یادداشتی بر نمایش ” مسافر کوچولو و عمو نقال ” به نویسندگی و کارگردانی امین دلپذیر
“کودک امروز که در دنیایی از زرق و برق های تکنولوژیک و سرعت روزافزون زندگی مدرن رشد میکند شاید به جای وقت گذرانی چند ساعته برای دیدن صحنه نمایش و موسیقی های مهیج مرسوم در تیاتر کودک امروز ، تنها برای سرگرم شدن، نیاز به فضایی صمیمی و به دور از تنش را احساس میکند تا برای دقایقی خود را دخیل در داستان و نه در مقابل آن ببیند.”
متن بالا سخن کارگردان نمایش ” مسافر کوچولو و عمو نقال ” است . نمایشی که به گفته ی کارگردان هدفش دخیل کردن کودک در داستان و نه قرار دادن او در مقابل داستان است ، هدفی که به هیچ عنوان کارگردان حتی قدمی به آن نزدیک نشده است . در نمایش ” مسافر کوچولو و … ” کودک هیچ جایی در روند پیشبرد داستان این نمایش ندارد . نمایشی که به راحتی می توانست با تغییراتی کوچک به تئاتر شورایی تبدیل شود و کودک را در روند نمایش دخالت داده و راه حل های مخاطبان کوچک خود را برای پیشبرد داستان پرسیده و به قول خود ، کودک را برای دقایقی در داستان دخیل کند .
این نمایش که ۴ داستان نامربوط ” شازده کوچولو ” ، ” حسن کچل ” ، ” زاغ وروباه ” و ” شنگول و…. ” را در هم ادغام کرده است ، می توانست در طول داستان به جای پاک کردن صورت مسئله راه حل های مورد نظر خود را از کودکان بپرسد . به عنوان مثال در بخش داستان ” زاغ و روباه ” می توانست به جای اینکه صورت مسئله ی داستان را پاک کرده و راوی برای حل مشکل به جای یک قالب پنیر در انتها دو قالب پنیر را وارد داستان کند تا دعوا خاتمه یابد ، از مخاطبان خود راه حلی درخواست کرده و کودکان را به فکر کردن و بروز خلاقیت وا دارد و در نهایت مفهوم دوستی و شراکت را در داستان جای دهد و همینطور که خود کارگردان در نوشته اش می گوید : ” با تغییر در داستان های آشنا در مقابل چشمان کودکان به آنها نشان دهیم که میتوان حتی به کلیشه های همیشگی نگاهی جدید کرد. نگاهی که زاده ی تخیل اوست ” .
ایراد دیگری که به این نمایش وارد است آشنا نبودن نویسنده ی نمایش که از قضا کارگردان کار نیز هست به کودک و فضای ذهنی اوست . که همه ی این ها باعث می شود داستان ها پرداخت خوبی نداشته و کودک در طول اجرا دائما این سوال را بپرسد که چه شد ؟ چرا اینطور شد ؟!
و یا طنز هایی که بیشتر شلنگ و تخته بازی و ناسزا و … است که تعریف نادرستی از طنز را در ذهن کودک به جای می گذارد . شاید با چهار آهنگ شاد و چند دلقک بازی بتوان مخاطبان کودک را خنداند و آنها را راضی از سالن به بیرون بدرقه کرد ولی مسلما تاثیری که در ناخودآگاه کودک به جای گذاشته می شود تاثیری پایدار ولی نادرست از طنز و طنازی است .
با اینکه گروه های فعال تئاتری در زمینه ی کار کودک و نوجوان که از قضا درست و اصولی کارکنند بسیار کم است و ضرب المثل لنگه کفشی در بیابان نعمت است درباره ی تئاتر کودک صدق می کند ولی آن لنگه کفش باید حداقل ردپای درستی از خود به جای بگذارد .
آرزو شفق – تئاتر فستیوال
من این نمایش رو با بچه پنج ساله ام دیدم و به نظر کلیت حرفهای این نقد درست است و ولی نه به این شوری که گفته شده است و نکات مثبت بسیاری هم داشت.
بله ناسزا هم بود در نمایش اونجایی که خر خطاب می کردند. و پسر پنج ساله من هم کمی گنگ بود ولی فکر می کردم که بچه های بزرگتر این مشکل را نداشته باشند. کلاً در مقایسه یا بقیه نمایش های کودکی که این چند ماهه رفتیم به غیر از یکی دوتاش مثل طاووس و حوض نقاشی که واقعاً بی نقص بود، چیزی کم نداشت ، همشون در همین حدود هستن یه کم بالا یه کم پایین.
کار بدی بود .
چه خوب که بالاخره یک نفر به فکر تئاتر کودک هم بود . لطفا از نمایش های دیگر کودکان هم نقد بگذارید .
اگر واقعا این همه کامنت از طرف مخاطبان تئاتر کودک گذاشته شده باشه و تئاتر کودک ما این همه مخاطب داشته باشه که واقعا باید خوشحال بود . ولی اگه این کامنت ها از طرف بچه های خود گروه این نمایش گذاشته شده باشد که متاسفانه انگار اینطوریه چون همشون لحنشون و حرفشون یکیه و در قالب های یک فرم زده شد ه اند باید افسوس خورد که این گروه مثل خیلی از گروه های دیگه تئاتری جنبه نقد ندارند .
کاش این همه تلاش واسه جواب دادن به این نقدو در راستای بهتر شدن کار خرج کرد و نه سر کل کل کردن .
متن نوشته شده بیشتر به یک خصومت شخصی شباهت دارد تایک نقد،زیرا بازی هنرمندانه بازیکران و ایده نو وخلاقانه وبسیارجالب کارکردان،اصلادرنظرکرفته نشده ومغروضانه نوشته شده است.
قطعا هر کاری هم موافقانی داره و هم مخالفهایی..بنظرم چیز عجیبی نیست که یه بچه از یک نمایش خوشش نیاد..در مقابل بچه هایی هم بودند که برای چندمین بار به سالن میومدند تا دوباره کار رو ببینند…
جناب جاوید دقیقا باهاتون موافقم. البته اگر « نقدی » وجود داشته باشه……
من این تئاتر را ندیده ام و تئاتر کودک هم نمی بینم ولی تحمل نقد هم چیز خوبی است !!!!!!
من این کامنت رو خطاب به دو دوست عزیزی که کامنت گذاشتند مخصوصا خانم سوزان میزارم .
من این تئاتر را دیدم و به شدت به بچه ها دقت داشتم . دقیقا بعد از نمایش من به عینه شاهد بودم که دختر بچه ای حدود ۸ سال از مامانش می پرسید این چه نمایشی بود که ۴ تا قصه الکی رو به هم وصل کرده بود !!!
مسلما این دختر بچه اینقدر تئاتر دیده که حالا می تونه تحلیل خوبی ارائه بده …
این نمایش واقعا چیزی بود که این دختربچه به اون اعتراض داشت …
سلام خانم شفق عزیز
به عنوان مادر کودکی شش ساله که از زمانی که قدرت درک اطرافش را داشته است تئاترهای مختلف کودک را به تماشا نشسته ایم،مسافرکوچولو و عمو نقال از بهترینها بوده است. من واقعا متعجبم از قسمت اول نقدتون اینکه هر بار از تماشاگران در مورد اینکه داستان چکونه به اتمام برسد سوال کنند؟!!! شاید سبک و شیوه جالبی باشد ولی مطمئنا تئاتر نیست. در مورد قسمت دوم نقدتون متاسفانه هیچ مثال و مستندی از تئاتر مذکور نیاوردید ، من و فرزندم همینطور دوستانم و فرزندانشان دلقک بازی و ناسزا در هیچ جای نمایش مشاهده نکردیم اتفاقا این نمایش چندین طنز مبتکرانه و خلاقانه داشته است و صدالبته بدون ناسزا.
به قول شما در این بیابان تئاتر کودک بهتر نیست که از هنرمندانی که دغدغه کار کودک دارند و کارهایی متفاوت و جدا بدون ابتذال ارائه میدهند، حمایت بیشتری کنیم به جای آنکه مهر توصیه نمیشود به تلاش چندین ماهه یک گروه بزنیم؟ آنهم بدون استناد به دیالوگهای نمایش .
موفق باشید
خانم شفق عزیز،سلام!
در مورد یادداشتتون باید عرض کنم که مقوله ی نقد و انتقاد ، بحثی کاملا جدا از تخریب یک اثره و من احساس میکنم یادداشت شما نه تنها نقد نیست بلکه تخریبی مغرضانه و قطعا غیر منصفانست…من نمایش مسافر کوچولو و عمو نقال رو دیدم و تقریبا با هیچ یک از نظرات شما موافق نیستم!در این نمایش نه خبری از دلقک بازی هست و نه شلنگ و تخته اندازی و ناسزا!!!!
کمی بی انصافیست که فضای شاد و دوست داشتنی این نمایش رو با این کلمات زننده توصیف کنیم..
در مقایسه با چند تئاتر کودکی که در چند سال اخیر دیدم،این اثر جزء بهترینها و شاید میتونم بگم ( بهترین ) بود و البته باید عرض کنم که اکثر خانواده هایی که به همراه فرزندانشون برای دیدن این نمایش اومده بودند، با من هم عقیده بودند.
پیشنهاد میکنم مروری دوباره به اصول نقد یک اثر هنری داشته باشید و یک بار دیگه طبق اون اصول ، به تحلیل این نمایش بپردازید.تا شاید انتقاداتتون رنگ سازندگی به خود بگیرد و نه تخریب و غرض ورزی……
موفق و پیروز باشید.