یادداشتی بر نمایش “پلیکان” به کارگردانی محسن حاج نوروزی
“پلیکان” آگوست استریندبرگ در اجرای آن به کارگردانی محسن حاج نوروزی نه تنها توسط کارگردان اثر درک نشده است ، بلکه توسط بازیگران ، پرفورمرها و حتی توسط طراح پوستر و بروشور نیز درک نشده است .
فضا ، تم ، موسیقی ، بازیگران ، نحوه کارگردانی و طراحی حرکات هیچ یک با آنچه در نمایشنامه های استریندبرگ به صورت غالب ، جریان دارد ، هم خوانی ندارد .
طراحی حرکات ِ غلو شده و بی معنا ، بازی های ضعیف ، پرتپق و خارج از کنترل ، طراحی صحنه پیچیده ولی غیرکاربردی و پر اشتباه از بارزترین مشخصه های این نمایش است .
استفاده از حرکات نمایشی ، نمایش را بریده بریده می کند ، چرا که اساسا با فضای نمایشنامه و آنچه بر صحنه در جریان است تضاد دارد و دو پاره است و تماشاچی نمی تواند ارتباط این صحنه را با اصل نمایش دریابد . به این اضافه کنید پرفورمرهایی که غیرحرفه ای و مبتدی بودند و از عهده ایفای حرکات مورد نظر کارگردان برنمی آمدند .
بازیگران تصنعی و پرتپق بازی می کردند و میمیک صورت و اکت های تصنعی آن ها نشان از عدم درک نمایشنامه و پرسوناژها توسط بازیگران داشت .
ایده دکور گرچه خوب بود ولی پر از اشتباه بود : موقعیت مکانی را نشان نمی داد ، پر بود از آکسسوارهایی که زودتر از زمان مورد نظر روی صحنه قرار داشتند ( مثلا کلاه و پالتوی داماد خانواده قبل از آنکه به خانه برسد ، روی چوب رختی است ) و البته پنجره هایی که با هزینه زیاد طراحی شده بودند اما بی کاربرد باقی مانده و یا به بدترین شکل ممکن و تصنعی از آن ها استفاد می شد .
اصلی ترین شخصیت “پلیکان” استریندبرگ ، پدر خانواده است که داستان حول او می چرخد و او باید بیشترین تاثیر را روی تماشاچی بگذارد ، در واقع گرچه پدر مرده است اما باید ردپای پر رنگ او حتی بعد از مرگش هم حس شود ؛ اما در این اجرا از ” پلیکان ” ، پدر اساسا معرفی نمی شود و در حد یک عکس باقی می ماند .
پرده پایانی نیز ، گرچه اوج نمایشنامه و پایان دردناک یک تراژدی است اما در این اجرا از “پلیکان” در اثر بازی های تصنعی و کارگردانی ضعیف ، خنده دار و غیرتراژیک درآمده است .
انتخاب یک نمایشنامه خوب ، قدمی موثر در خلق یک نمایش خوب است ؛ اما بی شک کارگردان و طراح نمایش باید درک درستی از سوژه نمایشنامه داشته باشد و با آن زیست کرده باشد وگرنه نتیجه می شود یک اجرای طوطی وار و تصنعی .
المیرا نداف – نویسنده مهمان
