نمایش ” امیر کبیر ” به نویسندگی و کارگردانی محمدرضا شاه مردی از شهر قم ، در سی و سومین جشنواره تئاتر فجر ، در سالن مهر ، اجرا شد .خبرنگار تئاتر فستیوال گفت و گویی را با این کارگردان جوان که چندین سال به عنوان مدیرعامل تئاتر طراوت در شهر قم به صورت تخصصی در زمینه تئاتر فعالیت می کند ، ترتیب داد که می توانید در ادامه بخوانید :
ایده ی شکل گیری نمایشنامه چگونه به ذهن تان رسید و اجرا شد ؟
همیشه یکی از دغدغه های من ، ترکیب دین و سیاست است . همان طور که آیت الله مدرس گفت : ” سیاست ما عین دیانت ماست و دیانت ما عین سیاست . ” شهر ما ، شهر قم هم یک شهر استراتژیک در حوزه ی دین است . همیشه این دغدغه را داشتم که در این حوزه چگونه می شود نمایشی با این مضمون ساخت .
به واسطه ی داستان نمایش ” امیرکبیر ” که روایت انتقال جسد او از کاشان به کربلاست ، ما تحلیلی می کنیم از عناصری که در زمان ناصرالدین شاه اتفاق می افتد و استفاده ابزاری او از دین . اما برعکس امیرکبیر کاراکتری ست که شاید ظاهرا به مسائل دینی عمل نکند ، اما در باطن به بسیاری از مبانی دینی پایبند است .
آن چیزی که من در این نمایش می خواستم بگویم ، تفاوت چیزی است که به عنوان استفاده ی ابزاری از دین عنوان می شود . در آن برهه ی تاریخی بیشترین استفاده ی ابزاری از دین می بینیم . ناصرالدین شاه به اسم امام حسین بسیاری از رفتارهایش را موجه جلوه می دهد . و مهم ترین کاری که انجام می دهد تاسیس تکیه دولت است که من سعی کردم در تئاترم بازتاب دهم . اصلی ترین دغدغه ی من این بود .
چگونه به این فرم اجرایی در کار رسیدید ؟
فضای کار ، کاملا فضای قبرستان است . عزت الدوله وقتی می خواهد ، جسد امیرکبیر را از قبر بیرون آورد ، متوجه می شود که جسد در قبر نیست و اتفاقاتی که بعد از آن می افتد . بنابراین ما چندین و چند بار در مرور اجرا حس کردیم فضای قبرستان می تواند برای دکور فضای کلی باشد . این فضایی که ما الان در کار ایجاد کردیم و این بالا و پایین رفتن آدم ها به مثابه بیرون آمدن و به داخل قبر رفتن است و نکته ی بعدی این است که چون ما قبل و دوران صدارت امیر کبیر و عزل او و قتلش را بررسی می کنیم این دکور به ما امکان سر خوردن در لایه های تاریخ را می دهد و ما مدام در لایه های تاریخ بالا و پایین می رویم و آن را مرور می کنیم .
چه مدت زمان برای آماده کردن نمایش خود وقت صرف کردید؟
ما مهر سال ۹۲ شروع به تمرین کردیم و اسفند همان سال ، به مدت بیست شب در قم اجرای عمومی داشتیم و مهر ماه امسال در شانزدهمین جشنواره ی استانی تئاتر قم شرکت کردیم و جوایز متعددی را کسب کردیم و به عنوان تنها برگزیده ی قم به بیست و ششمین جشنواره ی تئاتر منطقه ی یک کشور راه پیدا کردیم و آنجا هم به عنوان یکی از دو نمایش برگزیده راهی جشنواره ی تئاتر فجر شدیم .
از نظر شما کیفیت جشنواره ی امسال چطور بوده است و آیا دیگر نمایش های جشنواره را دیدید ؟
یک یا دو کار بیشتر ندیده ام . صادقانه باید بگویم که هیچ وقت در مورد کیفیت جشنواره ی فجر نمی شود حرف زد .
نحوه ی مدیریت چطور ؟
من به عنوان هنرمندی که از شهرستان ، جشنواره را دنبال می کردم همیشه بزرگترین مسئله ای که هر سال با جشنواره ی فجر داشتم این بوده است که جشنواره ی تئاتر فجر هیچ وقت رویکرد روشنی ندارد و اگر الان از بخش عمده ای از تئاتری های ایران بپرسیم که چرا فجر در ایران برگزار می شود جواب روشنی ندارند . صرفا اتفاقی است که باید هر سال بیوفتد و بیلان کاری برای خیلی از آقایان باشد .
ولی من فکر می کنم که جشنواره ی تئاتر فجر باید مثل خیلی از جشنواره های بزرگ دنیا مثل ادینبورگ و … حتما باید صاحب یک رویکرد ویژه باشد . یا این رویکرد ، رویکرد برنامه ای است و یا کارنامه ای . اگر رویکرد کارنامه ای است و ما می خواهیم بعد از یکسال کار تئاتر در ایران بگوییم فجر کارنامه ی یک سال تئاتر ایران است یا اینکه رویکرد برنامه ای است و فجر به ما چشم اندازی می دهد که می خواهیم در یک سال بعد چه کنیم . فکر می کنم جشنواره ی تئاتر فجر یک چیزی بین این دو ، پا در هوا مانده است و در هیجکدام راه روشنی را ندارد .
و صحبت پایانی ؟
من از آقای صالح پور ، دبیر جشنواره و خیلی از دوستان دیگری که زحمت کشیدند تشکر می کنم . این را هم این طور می پذیریم که چون دولت جدید ، تازه روی کار آمده است کم و کاستی های جشنواره را به همین شکل می پذیریم و از دولت آقای دکتر روحانی که ما جوان ها به او رای داده ایم و هنرمند ها دولت آقای روحانی را دولت خودشان می دانند ، انتظار داریم سال آینده ، جشنواره تئاتر فجر و تئاتر ایران توسط دولت ، خیلی جدی تر گرفته شود .
