مجید کاظم زاده مژدهی ، نویسنده و کارگردان نمایش ” عبور از مه ” و سرپرست گروه تئاتر جهش است که این نمایش را در سی و سومین جشنواره تئاتر فجر در سالن مهر به روی صحنه برد .
این نمایش برگزیده ی جشنواره مناطق و سراسری سوره ی ماه است که به این طریق به جشنواره فجر معرفی شد . خبرنگار تئاتر فستیوال مصاحبه ای کوتاه با این کارگردان اهل رشت انجام داد که می توانید در ادامه بخوانید :
ایده ی شکل گیری نمایشنامه چه بود و چگونه به مرحله ی اجرا رسید ؟
در سال ۱۳۸۲ در یکی از توابع رشت ، به نام سنگر ، امامزاده ای دروغین ، معروف به امامزاده های دو قلو پیدا شد که از سرتاسر ایران به زیارت این امامزاده ها می آمدند . بعد هم این امامزاده ها جعلی از آب در آمد و به دستور امام جمعه برچیده شد . یک سال پس از آن ، برف شدیدی در رشت آمد و اغلب مردم محل گفتند که این به خاطر خراب کردن آن امامزاده هاست . داستان این نمایش به کسی که این امامزاده را جعل کرده هست بر می گردد که بعد از آن زمین های اطراف را به چند برابر قیمت واقعی اش فروخته است . الان هم در محله ی گلسا که محله ی بالاشهر رشت است ، خانه و آتلیه زده است و می خواهد فیلم مستندی از آن واقعه بسازد . مهمانی به خانه اش می آید و این میهمان نشانه هایی با خودش دارد که باعث تحول شخصیت این فرد جاعل امامزاده می شود .
این یک ماجرای واقعی ست که همه ی مردم آن جا با آن درگیر بودند . و این نمایش ، واکنش من به عنوان نویسنده و کارگردان ، نسبت به واقعه ای که همه ی مردم از آن مطلع اند و در آن سال ها درگیر این موضوع بودند ، است . بر اساس آن واقعه حقیقی ، این نمایش را ساختم .
اجرای عمومی هم داشتید ؟
این نمایش سه بار اجرای عمومی شد و شاید باز هم اجرا شود . چرا که قصه یک قصه ی بومی ست . مردم داستان را شنیده اند و برایشان جذابیت دارد .
از طرفی ما در کنار این داستان به فکر ایجاد اتفاقات و فکر جدید هستیم . این نمایش را من یکبار در تابستان اجرا کردم و همان طور که دیدید قصه ی نمایش در فصل زمستان اتفاق می افتد . برای مخاطبین بسیار جالب و جذاب بود . این نمایش یک بار ۱۲ شب اجرا شد و مجدد ۹ شب اجرا کردیم و بعد از آن ۳ شب دیگر به روی صحنه بردیم . چرا که مخاطبینی که نمایش را ندیده بودند مایل بودند آن را ببینند . به من مدام پیشنهاد داده می شد که اجرای مجدد برویم .
در اجراهای مجدد تغییری نسبت به اجرای اول داشتید ؟
هر شب خود بازیگر و گروه اجرایی به چیزهای جدیدی می رسد و فضای جدیدتری پیدا می کند . چون مکان اجرا هم تغییر می کند ، با خودش تغییراتی را به همراه می آورد . البته این تغییرات بسیار جزئی هستند . چون خود نمایش هم یک رئالیسم جادوئی ست . بنابراین آن حقیقتی که قرار است در کنار آن اتفاقات ماورایی بیفتد ، باید خیلی باورپذیر باشد . هر چقدر این اجرا بیشتر باشد ما مسائلی پیدا میکنیم که آن فضای واقع گرای کار پر رنگ تر شود .
از تجربه های قبلی تان برایمان بگویید .
من در زندگی ام هیچ کار دیگری به غیر از کار کردن در تئاتر ندارم . به همین خاطر در سال ، ۷ یا ۸ کار حتی ده کار برای اجراهای عمومی و جشنواره ها آماده می کنم . در امسال در تمام جشنواره های کشور حضور داشتیم . گروه ما دو نمایش در بخش مرور امسال دارد که هر دو کار را من نوشتم . هر دو کار هم برگزیده دو جشنواره ی دیگری هستند .
کار دوم را معرفی می کنید ؟
کار دوم دو روز دیگر در همین تالار اجرا می شود به نام ” آسمان روزهای ابری ” که آقای رسائلی که بازیگر این نمایش هستند ، آن کار را کارگردانی کردند و من هم نویسنده ی آن کار هستم .
نظرتان در باره جشنواره امسال چیست ؟
به طور کلی ، به اعتقاد من ، نحوه ی برگزاری جشنواره های تئاتر در ایران غلط است . به نظر من در جدول جشنواره بهترین کارها را می توان در بخش مرور جشنواره دید و چقدر خوب است که بخش های دیگر حذف شوند . ما می توانیم در جشنواره ، مروری از اتفاقات تئاتری سال را مثلا در یک ماه شاهد باشیم . این کار هم باید برای خودش ادله داشته باشد . وقتی در هر دوره ای دبیر عوض می شود ، کسی مثل من که بر حسب ارتباطی که آن دوره ، با دبیر جشنواره خواهم داشت ، باعث می شود ، در جشنواره ی بعد با عوض شدن دبیر ، نه او را بشناسم و نه هیئت انتخاب کار ها .
چگونه می شود که یک هیئت بازخوان ، ظرف مدت ده روز ، چهارصد نمایشنامه را بخوانند و مورد قضاوت قرار دهند و بین شان انتخاب کنند . چنین کاری چگونه اتفاق می افتد ؟ این یعنی اینکه عدالت برقرار نمی شود .
همه ی فستیوال های دنیا ، هیئت های کارشناسی شان اتفاقات مهم دنیا را رصد می کنند . از پدید آورندگان تئاتر دنیا دعوت می کنند که کاری برای جشنواره شان تولید کنند . چه قدر خوب است که روزی ما ببینیم جشنواره در ایران به این سمت رفته است . فراخوان ندهند ، بازخوانی نکنند و بازبینی نکنند ، بلکه هیئت کارشناسی داشته باشند مثل رسانه های مختلف از جمله وبسایت ها و خبرگزاری ها . وقتی می شنوند که یک نمایشی در شهری ، اتفاقی ایجاد کرده است ، بروند و در اجرای عمومی آن کار را ببینند و به گروه سفارش کار جدیدی برای جشنواره بدهند . این بهترین پیشنهادی ست که می توانم بگویم .
همه ی جشنواره های معتبر جهان که من می دانم ، شیوه انتخابی شان این گونه است . در جشنواره فراخوانی می دهند و یک عده کارها را می خوانند و بعد بازخوانی می کنند و بعد شعبده بازی می شود و مثلا هفتصد متن را در پنج روز می خوانند . یا در جشنواره فیلم هم ، هشتاد کار را در چهار روز می بینند . چگونه این ها این تعداد کار را می بینند و قضاوت می کنند ؟ شاید اگر من منتخب دو جشنواره نمی شدم انتظار داشتم ، نمایشی که در شهر خودم اجرای عمومی کردم و به نظرم یک اتفاق تئاتری در شهر من بود ، به جشنواره راه پیدا کند . نمایش ” توتو” را در بخش مرور فرستادم ولی انتخاب نشد . البته کار دیگری انتخاب شد که واقعا شایسته بود . کاری از آقای عشقی که بعد از بیست سال به تئاتر برگشته بود . و با خودش مخاطب بسیاری آورد . آن نمایش هم اتفاق مهمی بود . من انتظار داشتم در بخش مرور جشنواره ، آن کارم اجرا شود . از طرفی چون دو تا از بخش های جشنواره تلفیق شد و بخش جشنواره ی جشنواره ها حذف شد ، ما با این دو اثر در جشنواره حضور داریم .
و صحبت پایانی ؟
متشکرم .
درود