اشاره : مصاحبه زیر با الکا هدایت ، نویسنده و کارگردان میکروتئاتر “دایره” در تاریخ ۹ آبان ۱۳۹۴ به بهانه اجرا در تماشاخانه موج نو منتشر شده است . این نمایش امسال پس از اجرا در شانزدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران-میارک در هشتم و نهم مهر ماه بار دیگر به روی صحنه تماشاخانه موج نو رفت و با استقبالی فراوان مواجه شد ، بازنشر این مصاحبه خواندنی خالی از لطف نبود به همین منظور آن را بازنشر دادیم تا با الکا هدایت و میکروتئاتر “دایره” بیشتر آشنا شوید .
میکرو تئاتر “دایره” برگرفته از رمان “دایره” نوشته نوید علی اکبر است که به نوعی به نقد رفتار والدین با فرزندان خود می پردازد . بازیگران اصلی این کار همگی کودکان ۷ تا ۱۱ ساله و از شاگردان الکا هدایت هستند که چند سالی زیر نظر او تعلیم می بینند . در ادامه الکا هدایت از نحوه ی آشنایی خود با میکرولیو و کار با کودکان برای ما می گوید .
الکا هدایت در مورد نحوه ی آشنایی خود با جشنواره میکرو لیو به خبرنگار تئاتر فستیوال گفت : من پیشتر از جشنواره میکرولیو یا میکرو تئاتر به واسطه جشنواره مونولیو با آقای معجونی آشنا شده بودم . ایشان به عنوان کارگردان تئاتر اولین کسی بودند که جرات کردم به او زنگ بزنم و بگویم که من ایده ای دارم . حدود دو سال پیش بود ، در رابطه با جشنواره مونولیو با ایشان قرار گذاشتم و راجع به کاری که می خواستم انجام دهم ، صحبت کردم . آن موقع هنوز نمایشنامه ی کار نوشته نشده بود و فقط یک سری آرشیو فیلم داشتم . آرشیوهای فیلم و دست نوشته هایی که داشتم را به ایشان نشان دادم و با ترس و لرز گفتم آیا ممکن است که در جشنواره مونولیو شرکت کنم . ایشان بدون اینکه نمایشنامه ای از من خوانده باشند ، جواب مثبت دادند . این در واقع اولین همکاری من با گروه تئاتر لیو در جشنواره مونولیو و آقای حسن معجونی بود . بعد از آن هم جشنواره میکرو تئاتر برگزار شد . چون من لیو را دنبال می کنم متوجه پروژه میکرو تئاتر شدم که پیش تر چند اجرا شده بود و من موفق به دیدن هیچ کدام از اجراها نشده بودم ولی دورادور برایم جذاب بود چون حیطه ی اصلی کارم کودک و عروسکی ، به صورت جداگانه است ، به همین خاطر برایم از پروژه های جذاب لیو بود و تصمیم گرفتم که در آن شرکت کنم . دوباره با آقای معجونی قرار گذاشتم ، ایده ی کلی ام را به او گفتم که می خواهم نمایشنامه ای با الهام از کتاب “دایره” نوشته نوید علی اکبر ، بنویسم . ایشان من را خیلی حمایت کردند و باز هم همان اطمینان همیشگی را به من کردند تا الان که اجرا رفتم .
این کارگردان تئاتر در مورد کار با کودکان و دغدغه ی اصلی خود در اجرا با همکاری کودکان گفت : استفاده از کودکان حرفه ی اصلی من است . من ۱۲ سال است که با بچه ها کار می کنم . معلم زبان انگلیسی ، نمایش ، موسیقی بودم و در حیطه های مختلف به بچه ها درس می دهم . دغدغه ی اصلی من در زندگی ، حداقل در ۴ – ۵ سال اخیر که شاید مطمئن تر شده ام این است که فقط و فقط در حیطه ی تئاتر کودک فعال باشم یعنی تئاتر با کودک نه لزوما تئاتر برای کودک و مخاطب چنین تئاترهایی را تنها کودکان ندانم یعنی قدمی بردارم که بتوانم با بچه ها کاری بکنم که یک فرد تئاتری در کنار یک بچه بیاید کار را تماشا کند و بین این دو فرقی نباشد .
او در ادامه افزود : دلم می خواهد که این مرز را بردارم ، همیشه جایگاه کسانی که تصویرسازی کودک ، کار تئاتر کودک ، کار عروسکی می کنند ، چون به سمت کودک می روند ، نسبت به نقاش های غیرتصویرساز ، تئاتری ها و … پایین تر در نظر گرفته می شود ، جدایشان می کنند ، آن ها را ایزوله می کنند ، مختص کودک می کنند ، فقط با مدارس ارتباط می گیرند و این ایزوله کردن در آموزش کودکان یک نوع خطر است یعنی فقط خودمان یک عده ی محدودی باشیم که برای بچه ها و مدارس کار کنیم ، همین و بس .
هدایت در مورد خطر ایزوله کردن تئاتر کودک اضافه کرد : به نظر من این خطر است و باید این مرزها را شکست . هنرمندانی که حتی کار تلخ یا جدی می کنند یا لزوما کار کودک انجام نمی دهند باید بیایند و با حرفه ی ما آشنا شود ، ارتباط برقرار کند و این مرزها برداشته شود . همانقدر که مرز بین یک موزیسین ، یک نقاش و یک بازیگر یا کارگردان تئاتر به راحتی برداشته می شود و در پروژه های مختلف هنری می بینیم که از صنف های مختلف ، با تخصص های مختلف با هم همکاری می کنند ، هدف من این است که این قابلیت را داشته باشم که روزی با دیگر رشته های هنری همکاری متقابل داشته باشم .
صداپیشه ” شهر موش ها ۲ ” در مورد ایده ی شکل گیری این اثر گفت : ایده ی موضوعی کار ، از بچه ها و داستان زیبای نوید علی اکبر ، نویسنده ی محبوبم که در نشریه ی عروسک سخنگو با کارهای ایشان آشنا شدم ، به من رسید . اسکلت اصلی داستان به معنای مادری که دور دخترش دایره می کشد و یکی ، دو تا از شخصیت ها را از داستان “دایره” الهام گرفتم ولی نتیجه گیری هایی که برای هر شخصیت اتفاق می افتد و پروسه ی کار ، نوشته ی من است . در واقع به این دلیل از این داستان اقتباس کردم چرا که ایده ی جذاب و نویی است و برای بچه ها آموزش مستقیم نیست .
کارگردان نمایش “دایره” در مورد مدت زمان تمرین و همچنین انتخاب بازیگران کار افزود : من و حسنا پارسا در آموزشگاهی به بچه ها موسیقی و نمایش درس می دهیم . حسنا پارسا مربی موسیقی و رهبر ارکستر کودک و نوجوان است و من کلاس نمایش دارم . این بچه ها شاگردهای نمایش من هستند که حدود سه سال است با آن ها کار می کنم . ولی برای این نمایش ما سه ماه ، هفته ای یک روز تمرین کردیم .
وی افزود : در اینجا جا دارد از خانم سودابه سالم تشکر کنم . او به عنوان کسی که ۴۰ سال است با بچه ها موسیقی کار می کند شاید اولین کسی در زندگی من بود که همه ی امکاناتی که داشت را در اختیارم گذاشت و بخش اعظم کاری که من می کنم ، نحوه ی کار کردن با بچه ها و آشنایی با موزیسین کارم ، حسنا پارسا ، به واسطه ی سودابه ی سالم بود . گرچه قبل از اینکه با خانم سالم آشنا شوم چند سالی بود که با بچه ها کار می کردم اما از ایشان خیلی یاد گرفتم و هر روز هم یاد می گیرم . مهم تر از همه ، تئاتری ها می دانند که برای تمرین به پلاتو نیاز است . من پلاتو نگرفتم ، موسسه مجانی در اختیارم بود و این لطف را سودابه ی سالم به من کرد . در محیط کلاسم تمرین می کردم . تمام این سازهای گران قیمتی که در نمایش می بینید ، سازهای موسسه ی ماست که بدون هیچ فشاری برای چنین اجرایی به ما قرض داده می شود . باید امثال سودابه سالم زیاد باشند ولی کم اند و من همیشه ی عمرم به او مدیونم .
این مدرس تئاتر کودکان در مورد اجرای عموم نمایش “دایره” اظهار کرد : با اجرای عموم مخالفم . به این خاطر که بچه ها نمی توانند اجرای عموم بروند یعنی اصلا این قضیه درست نیست ، اگر بخواهند ۵۰ شب اجرا بروند ، تبدیل به کودک کار می شوند . قرار است این نمایش ، محیطی باشد که در آن لذت ببرند . ولی در حد ۵ ، ۶ اجرا صحبت هایی با آقای شجره کردیم که اگر بشود در همین سالن موج نو اجرا برویم یا اجراهای ۲ تایی ،۳ تایی که بینشان فاصله باشد . در هر صورت ماکسیمم اجرایی که بچه ها بتوانند بروند ۵ شب است .
الکا هدایت در پایان سخنان خود گفت : ای کاش امثال سودابه سالم و آقای حسن معجونی زیادتر شوند و جوان هایی مثل من را که کارگردان آماتور به حساب می آیم ، بیشتر حمایت کنند . بیشتر در فضاهای مختلف راه بدهند و آنقدر به فضای کودک محدود نگاه نکنند . بگذارند ما قدم های بزرگتری برداریم و اگر که می گویند کار با کودک سخت است ، چطور اعصاب این همه بچه را دارید ، پس کمی به ما کمک کنند .
