مصطفی کوشکی  و هستی حسینی ، این روزها برای دومین بار نمایش “باد شیشه را می لرزاند” نوشته مهدی کوشکی را در سالن تئاتر مستقل تهران به روی صحنه برده اند . به بهانه ی اجرای مجدد این نمایش ، خبرنگار تئاتر فستیوال گفت و گویی را با مصطفی کوشکی ، یکی از کارگردانان این نمایش در رابطه با تغییرات بوجود آمده در نمایش و طراحی صحنه آن ، ترتیب داده است که در ادامه می توانید ماحصل این گفت و گو را بخوانید :

با توجه به اینکه پیش از این نیز شاهد اجرای نمایش “باد شیشه را می لرزاند” بوده ایم ، چه شد که تصمیم به اجرای مجدد این نمایش گرفتید ؟ چه تغییراتی در این اجرا ایجاد شده است ؟

“باد شیشه را می لرزاند”  در اسفند ماه سال گذشته اجرای مناسبی نداشت به این دلیل که ما می خواستیم سالنمان را که یک سالن خصوصی بود، افتتاح کنیم و  از آنجایی که واقعا سرنوشت سالن های خصوصی مخصوصا در افتتاحشان ، مشخص نیست ، تصمیم گرفتیم این ریسک با نمایش خودمان انجام شود تا برای گروه دیگری مشکل به وجود نیاید . به همین دلیل ما با “باد شیشه را می لرزاند” سالن را افتتاح کردیم .

همچنین اسفند ماه سال گذشته ، به دلیل این که یک هفته ی آن انتخابات مجلس و هفته دیگر آن ، ایام فاطمیه بود و با توجه به شلوغ بودن مردم به خاطر نزدیکی به عید ، آن اتفاقی که باید برای دیده شدن یک نمایش می افتاد ، نیفتاد . بازخورد نمایشی که برگزیده جشنواره فجر بود ، خیلی راضی کننده نبود به همین دلیل ما از همان زمان تصمیم گرفتیم این نمایش را بار دیگر به روی صحنه ببریم .

این فرصت در مهر ماه پیش آمد و این نمایش بار دیگر در تئاتر مستقل تهران به روی صحنه است ولی به دلیل اینکه ما ، ( یعنی من و خانم حسینی ) به عنوان کارگردان های نمایش ، دوست نداریم خودمان را به همان شکلی که سابقا بوده تکرار کنیم ، تصمیم گرفتیم در نمایش تغییراتی را اعمال کنیم به گونه ای که با یک نمایش جدید سر و کار داشته باشیم ، به همین دلیل من طراحی صحنه را کاملا نسبت به اجرای قبل تغییر دادم ، حتی برای طراحی لباس این نمایش از شیما میرحمیدی خواستیم که دوباره طراحی کند تا یک اتفاق جدید را رقم بزنیم .

از حضور محمد صادق ملک بگویید ، در اجرای گذشته خودتان به عنوان بازیگر در این نمایش حضور داشتید ، چرا در این دوره ایفای این نقش را به فرد دیگری سپردید ؟

با عوض کردن دکور ، شیوه ی اجرایی نمایش کاملا تغییر کرد . تمام میزانسن نمایش باید از نو چیده و انجام می شد . عموما کارهایی که من طراحی می کنم ، به شدت آن طراحی در کارگردانی من دخیل است زیرا طراحی صحنه ، شیوه ی اجرایی را با خودش می سازد و ما با این طراحی وارد یک چالش جدید شدیم و مدت زمان زیادی برای تمرین نداشتیم ، یک تمرین شبانه روزی گذاشتیم ، برای این که بتوانیم اشراف بیشتری در طراحی نمایش و ایجاد کانسپت جدید داشته باشیم ، من خودم دیگر به عنوان بازیگر در کار بازی نکردم و از آقای محمد صادق ملک خواستیم که به جای من بازی کند .

نمایشی که امروز می بینید با نمایشی که قبلا به روی صحنه رفت و در جشنواره فجر اجرا شد ، کاملا متفاوت است و به نظرم امروز اتفاقات ویژه ای در این نمایش افتاده که حتما باید آن را دید و کسانی که دور قبلی اجراها و این اجرای جدید را دیدند کاملا به این حرف من معتقدند که اتفاقی که امروز در این نمایش افتاده بسیار جذاب تر و با کانسپت نمایشنامه هماهنگ تر است .

کارگردانی مشترک با خانم هستی حسینی چطور پیش رفت ؟ آیا این همکاری مشترک در طراحی میزانسن نمایش کار را سخت می کرد یا کمک می کرد ؟

ما سال هاست با هم کار می کنیم ، یا به عنوان کارگردان کنار هم هستیم و یا من به عنوان بازیگر برای ایشان و یا ایشان به عنوان مشاور در کنار من حضور دارند و این همکاری باعث شده که ما خیلی راحت کارها را پیش ببریم و ذهن هایمان بسیار به هم نزدیک باشد . با توجه به اینکه ما زن و شوهر هستیم ، کاملا به خلقیات ، ایده ها و فکر هم مسلط هستیم و نقص های یکدیگر را جبران می کنیم . من معمولا در کارگردانی در جزئیات خیلی وارد نمی شوم ولی ایشان در جزئیات بسیار حساس هستند و کارگردانی را تکمیل می کنند . ما مشکلی نداریم و بسیار خوب در کنار هم کار می کنیم .

شما علاوه بر کارگردانی ، طراحی صحنه این نمایش را نیز بر عهده داشتید ، در طراحی صحنه بیش از هر چیز توجه به چه عاملی را ملاک طراحی خود قرار دادید ؟ و چگونه به این طراحی رسیدید ؟

معمولا ذهن کارگردانی من با طراحی صحنه شکل می گیرد . طراحی صحنه این نمایش چند بار انجام شده ، چه زمانی که برای جشنواره ی فجر آماده می شد ، چه زمانی که برای اجرای عموم اولمان آماده شد و چه امروز که کاملا دگرگون شده است . من فکر می کنم طراحی صحنه ای که امروز برای این نمایش داریم ، از همه ی اتفاقات قبلی بهتر و درست تر است . طراحی صحنه ی قبلی ما شامل درهای زیادی بود که یک فضای لابیرنت برای تو در تویی این نمایش و نرسیدن کاراکترها به یکدیگر چه از لحاظ ذهنی چه از لحاظ عملی – اجرایی ایجاد می کرد .

اتفاقی که امروز در این نمایش شاهد هستید ، یک فضای گردون است ، ما برای هولناک بودن یک ماشین عظیم را طراحی کردیم . این ماشین یک فضای هولناک ، تو در تو ، دوار و سرگیجه آوری را ایجاد می کند که به شدت به کانسپت این نمایشنامه نزدیک است و من احساس می کنم که خودم از این اتفاقی که افتاده خیلی راضی هستم البته برای ساخت دکور با مشکلات خیلی زیادی مواجه شدیم زیرا ما واقعا سازنده های زیادی نداریم که تمیز کار کنند و ایده ی طراح را بتواند اجرا کند ، ولی خدا را شکر احساس می کنم امروز این نمایش بسیار درست اجرا می شود . هرچند که می توانست از لحاظ اجرای دکور بهتر از این هم باشد .

به نظر شما به عنوان کارگردان چه مقدار مخاطب از “باد شیشه را می لرزاند” رضایت دارد ؟ آیا شما از اجرای مجدد آن راضی هستید ؟

برای پاسخ این سوال باید آمار را از کامنت ها و فضای مجازی استخراج کرد ، که تماشاگر چقدر از این کار رضایت دارد . من احساس می کنم اکثرا راضی هستند و رضایت شان شکل دیگری از لذت بردن از نمایش است . کانسپت اولیه این نمایش مخاطب را درگیر می کند ، او فضا را دوست دارد زیرا وارد جهان دیگری می شود . وارد خلسه ای که احساس رضایتی عجیب یا احساس درگیری عجیب از این نمایش می گیرد .

در کنار این افراد ، مخاطبانی را هم داریم که راضی نیستند . به هر حال تئاتر است ، هنر است ، همیشه کسانی هستند که دوست نداشته باشند یا کسانی که دوست داشته باشند . ولی با توجه به رضایتی که از سایت ها و کامنت ها دریافت می کنیم و آماری که از تماشاچیانی که کار می بینند ، می گیریم ، احساس می کنم کسانی که درگیر این نمایش می شوند واقعا حظ عجیب و غریبی می برند و شروع می کنند به نقد نوشتن یعنی کاربران و تماشاگران معمولی برای این نمایش یادداشت می نویسند و این اتفاق خیلی خوشایندی است . به نشانه هایی که در این نمایش وجود دارد و فضایی که ما می خواستیم تماشاچی درگیر آن شود ، اشارات درست و به جایی می کنند .

به هر حال نمایش ساده ای نیست ، نمایش داستان گوی خطی ِ سهلی نیست که هر کسی بیاید و فضای اصلی نمایش را از آن استخراج کند . خدا را شکر مخاطب با نشانه هایی که در این نمایش وجود دارد و فضایی که ما ایجاد کردیم ،  آن حال و کانسپت را دریافت می کند . من احساس می کنم این نمایش خیلی تجربه ی عجیبی است چون به کانسپت خیلی پیچیده ی استهاله ، تکثر گرایی ، اشاره دارد و در قالب یک قصه خطی و سطحی اجتماعی حرف می زند  ولی وارد یک کانسپت عجیب می شود که شاید کتاب ها باید خواند تا معنی این مفاهیم را متوجه شویم .

ولی این نمایش یک ساعته واقعا این کار را برای مخاطب می کند و مخاطب وقتی نمایش را می بیند با بسیاری از این مفاهیم که سخت می توانست آن را چه در دانشگاه و چه محافل اندیشه ورز یاد بگیرد ، آشنا می شود . من احساس می کنم که تجربه ی بسیار خوبی برای اوست ، یعنی اگر من به عنوان یک تماشاچی می آمدم این نمایش را می دیدم برایم بسیار تامل برانگیز بود و سعی می کردم بارها این نمایش را ببینم برای اینکه هر دفعه یک اتفاق جدیدی در آن کشف می شود  . این نمایش پر از کشف و شهود است.