نمایش خیابانی “زال و سیمرغ” که نمایشی برگرفته از شاهنامه فردوسی می باشد ، به کارگردانی سعید ذبیحی از کرمانشاه – کردستان عراق در هفدهمین جشنواره نمایش عروسکی در محوطه تئاتر شهر به روی صحنه رفت . وی در گفت و گو با خبرنگار تئاتر فستیوال در مورد علاقه خود به نمایش های آیینی و شاهنامه فردوسی و استفاده از آن در اجرای تئاتر ، همچنین مشکلات و معضلات تئاتر در استان ها گفت که می توانید آن را در ادامه بخوانید :
سعید ذبیحی درابتدا با بیان اینکه کار کردن در مورد نمایش های آیینی و سنتی و شاهنامه همیشه دغدغه اش بوده است ، در رابطه با انتخاب قصه “زال و سیمرغ” برای اجرا در جشنواره عروسکی توضیح داد: شاهنامه شاهکار ادبیات فارسی است ، همچنان که حافظ ، شعر فارسی را در گنجینه ای گذاشت و آن را قفل و مخصوص خودش در آسمان هفتم نگهداری کرد ، در زمینه داستان پردازی شعر هم ، فردوسی اینکار را انجام داد . فردوسی را همه ی ایرانی ها می شناسند ، شاعری است که داستان ها را در قالب شعر بیان می کند و این ویژگی باعث ممتاز شدن فردوسی نسبت به سایر شاعرها می شود ، لذا من تمایل پیدا کردم که یکی از داستان های شاهنامه را کار کنم .
شاید بتوان گفت ، فردوسی یک نمایشنامه عروسکی را به طور کامل نوشته که آن “زال و سیمرغ” است . چند نکته در داستان-شعر زال و سیمرغ هست ، مثلا وجود سیمرغ ، جدا شدن زال از پدر و مادرش و به البرز کوه سپردنش و اینکه این بچه ، پیر و با سر و ریش سفید به دنیا می آید ، همه از ویژگی های نمایش عروسکی است که گویی فردوسی یک دوره تئاتر عروسکی دیده و این ها را در اثر خودش گنجانده است ، لذا من راغب شدم این اثر را که جزو مفاخر ملی ایران است ، اجرا کنم.
وی در ادامه در مورد آواز کردی که در نمایش “زال و سیمرغ” خوانده می شود و ارتباط آن با شاهنامه گفت : ما در مناطق کرد نشین ، شاهنامه کردی داریم که البته سراینده آن ، فردوسی نیست . کتابی است که سینه به سینه نقل شده به اسم شاهنامه کردی که تقریبا همان داستان های شاهنامه است به زبان کردی . هر قوم و طایفه ای از ایران (زیبایی ایران در همین قوم و طایفه ها است) ، چه خوب است که پیوندی بین داشته های محلی و ملی خودش برقرار کند ، لذا من پیوندی میان “زال و سیمرغ” شاهنامه با آداب و رسوم کردی برقرار کردم و گفتم چقدر خوب است که در آن موسیقی کردی استفاده شود . به طور مثال دایه ای که برای زال لالایی می خواند ، لالایی اش به زبان کردی است یا زمانی که زال را به دربار می آورند ، شادی و رقص ما کردی است . فکر می کنم این ها نمایش را زیبا می کند .
کارگردان نمایش “زال و سیمرغ” درباره سابقه حضور خود در جشنواره نمایش عروسکی و سایر جشنواره ها اظهار کرد : این چهارمین دوره حضور من در جشنواره عروسکی است . در جشنواره سنتی و آیینی هم چهار دوره حضور داشتم ، در جشنواره های خیابانی مریوان ، فتح خرمشهر ، تئاتر فجر و معراج نیز شرکت کرده ام بودم .
سعید ذبیحی در پایان در مورد مشکلات تئاتر در شهرستان ها گفت : واقعا تئاتر کار کردن خیلی مشکل شده یعنی تبدیل به یک مصیبت و کابوس شده است و من تمام مشکلات آن را لمس کرده ام . بیست و هشت سال است در تئاتر فعالیت می کنم ، در گذشته که تئاتر اجرا می کردیم ، شبِ قبل از اجرا ، تا صبح خواب مان نمی برد و فکر می کردیم که فردا چه می شود و به قول معروف شور و شعفی داشتیم که وصف ناپذیر بود . ولی الان ، علی الخصوص این چند سال اخیر ، واقعا تئاتر کار کردن مصیبت شده است . من شب قبل از اجرایم در خانه هنرمندان تا صبح نخوابیدم بر سر اینکه چگونه سیمرغ و وسایلم را به آنجا انتقال دهم . این را در نظر بگیرید که من این وسایل را از شهرستان به اینجا آوردم ، این ها تنها نمونه ی کوچکی است .
ما هزار مصیبت و مشکل در بودجه و اجرا های عمومی در استان مان داریم . الان رییس مرکز هنرهای نمایشی شدن ، دبیر جشنواره تئاتر عروسکی شدن ، کارگردانی کردن ، در دبیرخانه بودن ، عروسک ساز بودن و همه ی این ها واقعا مصیبت و معضل است . ما با مدیرکل استان مان بر سر اینکه چندر غاز پول دهند که ما هزینه ایاب و ذهاب مان را بدهیم و به اینجا بیاییم ، هزار مشکل داریم . در ابتدا به ما پولی می دهند ولی کفاف نمی دهد ، اگر حتی این پول را کامل به من پرداخت کنند ، هزینه ساخت عروسکم هم در نمی آید .
من از دو سه سال پیش که یک نمایش عروسکی کار کردم ، دیگر نمایشی اجرا نکردم . به چه خاطر ؟ به این خاطر که هزینه بر است . من ، سعید ذبیحی ، معلم آموزش و پرورش ، چقدر میتوانم از شکم زن و بچه ام بزنم که برای ساخت عروسک هزینه کنم فقط برای اینکه در فلان جا اجرا کنم . این مصیبت است و امیدوارم که این مصیبت درست شود .
از کارهای شهرستان هیچوقت حمایت نمیشه