در اوایل ورودم به عرصه ی رسانه و حوزه ی تئاتر ، میکائیل شهرستانی به نظرم فردی جدی ، سخت ، غیرقابل نفوذ و البته بداخلاق بود اما پس از اینکه از نزدیک با او آشنا شدم ، تصوراتم در مورد او کاملا تغییر کرد .
او در کار فردی بسیار جدی و حرفه ای و رابطه اش با شاگردانش دیدنی است . بدون اغراق می توانم بگویم که برای آن ها پدری می کند . گرچه در زمان آموزش و تمرین بسیار جدی و سختگیر است و از کوچکترین اشتباهات نمی گذرد اما پس از پایان کلاس یا اجرا می توانی روی مهربان او را ببینی . فراموش نمی کنم روزی برای دیدن یکی از نمایش هایی که با شاگردانش به روی صحنه برده بود ، رفته بودم ، پس از پایان اجرا چون زمستان بود و هوا تاریک شده بود ، نگران این بود که شاگردانش چگونه می خواهند به خانه بروند . خلاصه آنکه اوضاع را به گونه ای مدیریت کرد که کسی مشکلی در بازگشت به خانه نداشته باشد .
میکائیل شهرستانی جزو آن نسلی از هنرمندان به حساب می آید که بعید می دانم دیگر تکرار شوند . نسلی که زیر نظر استادی همچون حمید سمندریان پرورش یافته بودند و “تئاتر” را زندگی می کردند . هر چند در این چند سال اخیر میکائیل شهرستانی نمایش های بسیاری را به همراه شاگردانش به روی صحنه برده است ولی از آخرین نمایشی که خودش در آن بازی می کرد ، چهار سال می گذرد ، نمایش “هفت پرده” نوشته زنده یاد اکبر رادی که به کارگردانی خودش در سالن چهارسو مجموعه تئاتر شهر به روی صحنه رفت .
امروز بعد از گذشت چند سال تصمیم گرفته است نمایشی را به روی صحنه ببرد که علاوه بر کارگردانی ، در آن بازی هم می کند و البته تنها بازیگر این نمایش خودش است . او این روزها در سالن چهارسو مشغول تمرین نمایش “آوازه خوان خیابان های منهتن” است و به همین بهانه از فرصت پیش آمده استفاده کردم در یکی از روزهایی که تمرین داشت به سالن چهارسو رفتم .
به چهارسو که رسیدم ، بعد از یک دور تمرین نمایش ، در حال استراحت بود . علاوه بر او سارا رحیمی فرد منشی صحنه و شیرین فرخنده نژاد طراح لباس نمایش هم در سالن بودند . حال و احوالی کردیم و از تمرینات نمایش گفت و اینکه از بیستم آذر سالن را برای تمرین در اختیارش گذاشته اند و به غیر از پنجشنبه ها و جمعه ها ، روزی حدود ۴ ساعت تمرین می کند .
از حال و اوضاع خودش پرسیدم . گفت مگر می گذارند خوب باشم ؟
گفتم : “چه کسانی ؟”
گفت : “به نظرت چه کسانی ؟!”
باخنده گفتم : “مسئولین مربوطه ؟!”
لبخندی زد و از مشکلات و گرفتاری های مالی که برای آماده سازی نمایش دچارشان شده است ، گفت : ” با آنکه نمایش مونولوگ و تک نفره است اما شرایط سختی دارد ، از صحنه تا لباس و گریم نمایش هزینه بردار است . البته مبلغی از طرف مرکز هنرهای نمایشی کمک شده ، اما صد در صد به قول ها و تعهداتشان عمل نکرده اند و هنوز قرارداد بسته نشده است و من دل نگران این مسائلم . “
در مورد همکاری با افراد خارج از مجموعه فرهنگی ، مثل نجار و آهنگر و … دچار مشکل شده بود و از نظرش کار با این افراد نسبت به کار با اهالی تئاتر بسیار متفاوت است . چرا که به قول او ” یک کارگر یا کاسب ، مثل ما عادت ندارد شش ماه ، یک سال و حتی دو سال منتظر حق الزحمه اش باشد . باید حق الزحمه اش پرداخت شود تا بتوانی سفارشت را تحویل بگیری . “
در همین راستا ماجرای آهنگری که بخشی از دکور را ساخته بود ، برایم تعریف کرد ” چند روز پیش قرار بود آهنگر ، سکویی را که برای دکور صحنه به او سفارش داده بودیم ، بفرستد اما چون هیچ پولی به او نداده ایم طبیعتا هنوز سکو را ارسال نکرده است . وضعیت به گونه ای است که اگر سکو را هم بفرستد ممکن است موقع اجرا بیاید ، بگوید چون پولش را نداده ایم می خواهد سکو را ببرد و آهنش را هزینه کار دیگری کند . گرچه شاید این آهن به دردش نخورد . الان کماکان دغدغه مالی داریم که امیدوارم این مسائل رفع شود و با طیب خاطر بتوانم نوزده دی ماه کار را روی صحنه ببرم .”
در کنار تمام این گرفتاری ها از همکاری عوامل فنی تئاتر شهر تعریف می کند که خیلی با حسن نیت ، مدام با او در تماس بوده اند ، سر تمرین آمده اند و نیازهایش را به آن ها گفته است . البته به این هم اشاره می کند که چیزهایی که می خواهد از دوربینی که زمان اجرا حضور دارد و فیلمبرداری می کند تا کاشی هایی که برای طراحی تصاویر خاصی روی صحنه ، باید در پروژکتورها کار گذاشته شود ، هزینه بردار است . دل نگران این قضایا است که البته اگر این مسائل را کنار بگذاریم خودش کاملا آماده است .
میکائیل شهرستانی از آن دست افراد دغدغه مند است که در مدیوم های مختلف از تئاتر گرفته تا رادیو ، تلویزیون و سینما سابقه ی فعالیت دارد و در هر جایی که باشد ، دغدغه هایش را بیان می کند . دغدغه هایی که این بار در قالب نمایش “آوازه خوان خیابان های منهتن” به اجرا در می آید .
در مورد شکل گیری نمایش و اینکه چه شد تصمیم گرفت بعد از سال ها خودش به صحنه بیاید گفت : “مدت ها بود دلم می خواست این حرف ها زده شود ، گاهی آن ها را در قالب یادداشت یا مقاله و … به چاپ رساندم ولی نسبت به این اتفاق احساس مثبتی نداشتم . در بروشور نمایش هم نوشته ام ، تنها حربه ای که برایم باقی مانده این بود که از مهارت هایم به عنوان کارگردان یا بازیگر استفاده کنم .
در تابستان طرحی به ذهنم رسید که آن را با دوست عزیزی که سال ها در رادیو با هم همکار بودیم و تمایل داشت در زمینه درام صحنه با من همکاری کند در میان گذاشتم . موضوع در مورد هنرپیشه ای با یکسری ویژگی ها و گرفتاری ها است که می خواهد هفت تک گویی از آثار مهم شکسپیر را روی صحنه بیاورد منتهی این اتفاق بهانه ای است برای اینکه زندگی خود این شخصیت تعریف شود . ظاهرا قصه در دهه ۵۰ – ۶۰ آمریکا می گذرد البته این ظاهر قصه است ولی بطن داستان چیز دیگری می گوید . با درایتی که از مخاطبان آثاری که من به روی صحنه می برم یا بازی می کنم ، سراغ دارم ، مطمئنم که پیام های کار را درخواهند یافت . “
بعد از گپ و گفتی که با هم داشتیم قرار شد برای تمرین یک بار نمایش را اجرا کند تا من هم بتوانم از تمرین او عکاسی کنم . صحنه خالی و بدون نورپردازی بود . چون در اتاق نور بسته بود و امکان روشن کردن نور صحنه را نداشتیم ، تنها نور تماشاچیان و دو پروژکتور دیگر تاحدودی صحنه را روشن کرده بود . اما میکائیل شهرستانی برای اینکه صحنه را به تسخیر خود در آورد نیاز به هیچ چیزی نداشت ، نه دکور ، نه گریم و نه نورپردازی .
در تمام مدت ۶۵ دقیقه ی تمرین ، توانایی او در بازیگری ، چشمان مرا تنها به خود خیره کرده بود . در عرض ثانیه ای توانایی این را داشت چه در تناژ صدا ، چه در میمیک صورت و چه در فیزیک بدنش از شخصیتی به شخصیت دیگری تبدیل شود . توانایی که در کمتر بازیگری می توان نشانی از آن دید .
میکائیل شهرستانی به من نشان داد تفاوت نسلی که پیشکسوتان می گویند تنها یک حرف نیست . دقت ، نظم ، جدیت ، پشتکار و هر آنچه که یک بازیگر باید آن را داشته باشد و رعایت کند را تنها در افرادی مثل او می توان سراغ گرفت که تئاتر برایشان در حد یک سرگرمی نیست و با آن زندگی می کنند . نسل امروز اگر افرادی مثل او را الگوی خود قرار دهند ، شاید تئاتر کمی از این آشفتگی که این روزها گریبان گیرش شده است ، خلاصی یابد .
نمایش “آوازه خوان خیابان های منهتن” نوشته نیما مهر و با بازی و کارگردانی میکائیل شهرستانی از ۱۹ دی ماه ساعت ۱۹:۳۰ اجرای خود را در سالن چهارسو تئاتر شهر آغاز خواهد کرد . مطمئنم کسانی که به تماشای این نمایش بنشینند ، با رضایت خاطر سالن را ترک خواهند کرد و معنای واقعی هنر نمایش را نیز درک خواهند کرد .
باید به این نکته هم اشاره کنم که میکائیل شهرستانی در پایان صحبت هایش از عوامل گروهش یاد و تاکید کرد که اسم همه ی آن ها ذکر شود . عوامل نمایش “آوازه خوان خیابان های منهتن” عبارتند از : دستیار کارگردان : مهدی ارجمند ، طراح لباس : شیرین فرخنده نژاد ، طراح گریم : مهدیه دوستی ، طراح صحنه : نورایر نازاریان ، اجرای صحنه : مهدی ارجمند، منصور رضایی، پژمان المعی ، طراح پوستر و بروشور : ندا رضایی ، منشی صحنه : سارا رحیمی فرد ، طراح نور : بابک شاه علیزادگان ، مجری نور : میثم خانکی ، عکاسان : بابک حقی، بهادر باستان حق ، فیلمبردارو ساخت تیزر : امیر حسین قیاسی ، صدابردار : فرشاد محمدی .
الناز امیرخانی – تئاتر فستیوال
