نشست خبری نوزدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی صبح روز دوشنبه ۱۴ مرداد در عمارت کاظمی برگزار شد .
به گزارش تئاتر فستیوال ، نشست رسانه‌ای نوزدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی صبح روز دوشنبه ۱۴ مرداد با حضور داوود فتحعلی بیگی دبیر جشنواره، علی محمد سعادتی شهردار منطقه ۱۲، حمیدرضا اردلان دبیر بخش سمینارها، پیمان شریعتی دبیر اجرایی، محمدحسین ناصربخت قائم مقام جشنواره، اکبر رضوانیان مدیر اجرایی و هماهنگی بخش کاشان جشنواره و مدیران بخش‌های مختلف جشنواره در عمارت کاظمی واقع درمحله عودلاجان برگزار شد.
در ابتدای نشست داود فتحعلی‌بیگی دبیر این رویداد، پس از تبریک روز خبرنگار به روزهای اول برگزاری این جشنواره اشاره کرد و گفت: آن زمان دوستان می‌گفتند که در این قبر مرده‌ای نیست و بیخود بالای سرش گریه نکن! ای کاش دوستانی که این حرف را می‌زدند امروز بودند تا مشاهده می‌کردند که ۱۵۰ اثر در بخش‌های مختلف جشنواره حضور پیدا کرده و امسال از کودک ۴، ۵ ساله تا پیرمرد هفتاد و خورده‌ای ساله در این جشنواره حضور دارند ضمن اینکه بیش از دو سوم استان‌های کشور در این جشنواره هستند.
وی با اشاره به سطح تحصیلات دانشگاهی شرکت‌کنندگان در جشنواره ادامه داد : خوشحال هستیم که بیشترین آمار برای تحصیل‌کرده‌های فوق لیسانس بود و دانشگاهیان به نمایش‌های آیینی و سنتی توجه دارند. این نشان می‌دهد تجربه پیشینیان اگر مورد استقبال هنرمندان تحصیل‌کرده قرار نمی‌گرفت چه بسا بخشی از آن از دست می‌رفت. ۳۰ سال از آغاز اولین دوره جشنواره می‌گذرد و امسال بخش خصوصی و استان کاشان در این رویداد شرکت دارند. شهرداری منطقه ۱۲ تهران هم از میزبانان این جشنواره است.
دبیر جشنواره همچنین یادآور شد : بازگشت به خویشتن ما آغاز شده و مانند بسیاری از کشورهای دیگر دنیا به گذشته خود نگاه کردیم و پژوهش را هم جدی گرفتیم. امیدوار هستیم که دانشگاه‌ها هم وارد این حوزه شوند و رشته نمایش‌های آیینی و سنتی را دایر کنند چرا که آنان از مردم عقب مانده‌اند و این موضوع پسندیده نیست.
در ادامه نشست حمیدرضا اردلان دبیر بخش سمینارها که امسال در قمصر کاشان برگزار خواهد شد، گفت: ما هشتمین سمینار را در این جشنواره برگزار می‌کنیم و در واقع هفت دوره و به تعبیری ۱۴ سال دوام آورده است. شش کتاب از سمینارهای گذشته چاپ شده که به مرجعی برای تحقیقات دانشجویان تبدیل شده است. پرسش این است که یک سمینار چقدر می‌تواند در سرنوشت فرهنگی کشور موثر باشد؟ ما تلاش کردیم تا به این پرسش پاسخ بدهیم. ده‌ها پژوهشگر ایرانی و خارجی دعوت فراخوان جشنواره را قبول کردند و نکته مهم این است که ۱۸ پژوهش از استان‌های مختلف ایران به دبیرخانه رسیده است.
وی ادامه داد: در مجموع ۳۲ اثر از کل ۴۵ اثر ارسالی پذیرفته شدند. ۱۹ اثر هم از تهران ارسال شده بود که در نهایت ۲۰ مقاله برای سخنرانی برگزیده شد. در نهایت باید بگویم که ۱۲ مقاله از تهران و ۸ مقاله هم از استان‌ها در جشنواره حاضر خواهند بود.
دبیر بخش سیمنارهای نوزدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در مورد حضور پژوهشگران سایر کشورها در این رویداد فرهنگی گفت : رسم ما این بوده است که هر سال از پژوهشگران بین‌المللی دعوت کنیم که امسال هم ۲ نفر از ایتالیا، یک نفر از افغانستان و یک مقاله هم از بارسلونای اسپانیا رسیده است. در نهایت ۳۷ مقاله و پوستر در جشنواره ارائه خواهد شد.
اردلان یادآور شد : یکی از سیاست‌های مهم فرهنگی بین‌المللی این است که شهرهای تاریخی میزبان نشست‌های پژوهشی باشند که امسال ما هم مهمان شهر قمصر کاشان هستیم و از آنان تشکر می‌کنیم. در نهایت هم روز خبرنگار را تبریک می‌گویم. توجه داشته باشید که هر کشوری در دنیا اگر خبرنگار با فرهنگ و با سواد نداشته باشد، فرهنگ آن کشور از بین خواهد رفت. خبرنگاران، هرمسان عصر جدید هستند و باعث رشد دموکراسی می‌شوند.
در ادامه نشست علی محمد سعادتی شهردار منطقه ۱۲ عنوان کرد: مدت‌ها بود که شهر تهران را به‌عنوان مقصد گردشگری در نظر نمی‌گرفتند اما امیدوار هستیم که این رویه تغییر کند. خوشبختانه روزبه‌روز اقبال عمومی به سمت ریشه‌ها و ثروت‌های فرهنگی ایرانی بیشتر می‌شود. این نسل جوان در دهه‌های گذشته به دنبال ایده‌آل‌های آن سوی مرزها بود ولی حالا برعکس شده است و آمار ۳۰ ساله جشنواره نشان از تغییر ذائقه مردم دارد. آن هنری ماندگار است که بر پایه اندیشه‌های مردمی شکل می‌گیرد.
او همچنین اظهار کرد: پایگاه‌هایی را در مرکز تهران تشکیل داده‌ایم و امیدوار هستیم در منطقه ۱۲ پایگاهی در خورشان نمایش‌های آیینی و سنتی تشکیل بدهیم. درگذشته تنها سازمان میراث فرهنگی در چنین زمینه‌هایی حمایت می‌کرد ولی حافظان اصلی میراث فرهنگی مردم هستند و اگر بتوانیم ذائقه مردم را به آن‌چه شایسته است نزدیک کنیم از آن حفاظت و صیانت بهتری خواهد شد.
در ادامه پیمان شریعتی دبیر اجرایی جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی بعد از تبریک روز خبرنگار گفت: اولین بار است که خارج از مجموعه تئاترشهر نشست رسانه‌ای گذاشته‌ایم و خیلی خوب است که به تمام محیط‌های فرهنگی شهر تهران توجه کنیم. نمایش‌های آیینی و سنتی باید از قاب صحنه بیرون بیاید و به دل مردم برود دقیقا همان جایی که بستر اصلی‌اش بود. نمایش‌های سنتی باعث می شود که مردم لذت بیشتری از دیدن این آثار فرهنگی ببرند و این موضوع ما را مجاب کرد تا برای گسترش فضاهای اجرایی اقدام کنیم.
وی افزود: امسال مهمان شهر کاشان هستیم و امیدواریم در سال‌های آینده شهرهایی مانند یزد هم به میزبانی جشنواره اضافه شوند. ما بیشترین مهمان را در دل جشنواره آیینی و سنتی داریم که امسال بالغ بر ۱۵۰۰ نفر می‌شوند. نهادهای دیگر هم باید کمک کنند تا از جشنواره ها مرکززدایی شود چون این اتفاق به نفع مردم است.
پیمان شریعتی با اشاره به حضور علی نصیریان در جشنواره توضیح داد: جای علی نصیریان را خالی می‌دانم و باید بگوییم که این هنرمند امسال رییس افتخاری جشنواره است. این جشنواره ۲۰ سال است یک ستاد پایدار و متمرکز دارد و استادانی مانند علی نصیریان، اردشیر صالح‌پور و محمود عزیزی در آن فعالیت کرده‌اند.
او در ادامه با اشاره به گستردگی این جشنواره بیان کرد: جشنواره آیینی و سنتی پنج جدول گسترده دارد. بخش میدانی، شبیه‌خوانی، پژوهش و بخش‌های دیگر بسیار مهم هستند. در این سال‌ها نسخ غریبی از شبیه‌خوانی‌ها از سراسر کشور پیدا و بازنویسی شده‌اند. همچنین یکی از گسترده‌ترین بخش‌های جشنواره مربوط به آثار قهوه‌خانه‌ای است که در منطقه اودلاجان برگزار خواهد شد.
محمدحسین ناصربخت، قائم‌مقام جشنواره نیز در ادامه این نشست با اشاره به انتشارات جشنواره و انتشار مقالات و پژوهش‌ها بیان کرد: شعار جشنواره امسال «نمایش سنتی؛ فرصتی برای تئاتر معاصر» است. امیدوار هستم این دوره از جشنواره آرزوی دیرینه ما را تحقق بخشد و مکان مشخص و ثابتی به منظور اجراهای آیینی و سنتی ایجاد شود که بتوانیم در طول سال هم فعالیت کنیم و خانه نمایش‌های آیینی و سنتی احداث شود. شش کتاب در این جشنواره چاپ خواهد شد که یکی از این کتاب‌ها هم از دل یک پایان‌نامه دانشگاهی آمده است. این عمل در راستای اندیشه حمایتی جشنواره از پایان‌نامه‌های دانشگاهی بوده است.
در ادامه اکبر رضوانیان مدیر اجرایی و هماهنگی بخش کاشان جشنواره درباره مراسم افتتاحیه جشنواره گفت: شب عید قربان در خانه طباطبایی شهر کاشان آیین گشایش و افتتاحیه جشنواره برگزار می‌شود و پس از این مراسم به سوی منطقه باستانی سیلک کاشان می‌رویم که یک اتفاق بی نظیر خواهد بود زیراکه نمایشی با عروسک‌های غول‌پیکر ترتیب داده‌ایم. ما همه روزه اجرای چندین نمایش را برای مردم خواهیم داشت و اصل این میزبانی هم بر اساس نمایش‌های روحوضی خواهد بود.
وی ادامه داد: امیدوار هستم تمام نمایش‌ها هم روی حوض خانه‌ها و بازارها اجرا شود. البته ما در میدان مرکزی شهر هم اجراهای نقالی مهمی خواهیم داشت. علاوه بر این به برگزیده‌های عکاسی هم جوایزی داده خواهد شد و ورک‌شاپی هم برای آموزش در این زمینه تدارک دیده شده است.
در بخش دیگری از این نشست که به پرسش و پاسخ خبرنگاران اختصاص داشت ، داود فتحعلی‌بیگی در رابطه با حفاظت از هنر تعزیه گفت: ما در زمینه حفاظت و گسترش تعزیه احتیاج به چند تیم ملی داریم. اگر در این ۳۰ ساله امکاناتی را که درخواست کرده بودیم به ما می‌دادند الان تمام ایران را تسخیر کرده بودیم ولی با تمام کاستی‌ها استقبال مردم فراوان است چون که این جشنواره ریشه‌های مردمی دارد.
پیمان شریعتی نیز در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر ورود دولت به فعالیت های هنری بیان کرد: هر آن چیزی که مردم‌نهاد است باید به همان شکل ادامه پیدا کند و هر جا که دولت ورود کرده است با مشکلاتی روبرو شده‌ایم. اگر به شهر خوانسار هم نگاه کنید با آیین‌ها و تعزیه‌هایی مواجه می‌شویم که به واسطه علاقه مردم زنده مانده است. دولت باید ورود کند و حمایت کند ولی نباید متولی اصلی باشد و نمایش تعزیه برگزار کند. با این حال شاید بشود از الآن برای محرم و صفر برنامه‌ریزی کرد که در عودلاجان منطقه ۱۲ تهران یک تکیه برای برگزاری تعزیه داشته باشیم.
دبیر اجرایی جشنواره همچنین در پاسخ به اینکه چگونه می‌شود تئاتر را در دل مردم برد، گفت: تئاتر مردمی ما صرفا محدود به تئاتر خیابانی نمی‌شود و ما آرزو داریم تئاترهای آیینی و سنتی را به میان مردم ببریم. هدف ابتدایی ما تولید آثار مردمی است ولی باید مولفه‌های نمایش‌های سنتی را رعایت کنیم که این روزها تعداد تولیدات ما در این حوزه کاهش یافته است.
وی درباره حضور مکان‌هایی چون کاخ گلستان در جشنواره گفت: ما تحقیقاتی انجام دادیم و متوجه شدیم که کاخ گلستان در صبح‌ها میزبان بازدیدکنندگان مناسبی است و امیدوار هستیم اجراهای صبح جشنواره در این مکان دیده بشود.
محمد حسین ناصربخت نیز در پاسخ به یکی از خبرنگاران درباره راه‌اندازی مکانی دائمی برای نمایش‌های آیینی و سنتی گفت: کشور ما در شرایط گذار به مدرنیسم است و بسیاری از هنرمندان نمایش‌های آیینی و سنتی بریده‌اند. با این حال تعزیه در دهه ۱۳۷۰ مورد توجه مردم و هنرمندان واقع شد اما گامی در جهت ایجاد بنیاد تعزیه یا بنیاد نمایش‌های آیینی و سنتی برداشته نشد. ما تلاش خود را کردیم ولی آن گام عملی که مدنظر است برداشته نشد. برای نجات نمایش‌های آیینی و سنتی احتیاج به همت ملی داریم. جای خالی میراث فرهنگی در این جشنواره به چشم می‌آید و آنان باید برای تشکیل بنیادهای فرهنگی پیش‌قدم شوند.
حمیرضا اردلان درباره اجرای برخی آثار در ایران مال نیز توضیح داد: خیلی خوشحال هستیم که بخش خصوصی وارد حوزه فرهنگی شده است. یک نمایش عظیم را هم تولید کرده‌ایم که در محوطه تئاترشهر و شهر کاشان اجرا خواهد شد که بر اساس شخصیت‌های کهن ماست و عروسک‌های غول‌پیکری هم در این نمایش وجود دارد.
شهردار منطقه ۱۲ تهران درباره شرایط تئاتر نصر هم گفت: در حال حاضر پیمانکاران و مشاوران ذیصلاح انتخاب شده‌اند و فرآیند مرمت و آماده‌سازی این اثر شروع شده است. امیدواریم موضوع در سازمان زیباسازی شهر تهران که متولی اجرا و انجام عملیات است به سرانجام برسد و آن‌جا پایگاهی شود برای حوزه تئاتر و فرهنگ و هنرهای نمایشی.
نوزدهمین جشنواره نمایش‌هایی آئینی و سنتی به دبیری داود فتحعلی‌بیگی از ۱۹ تا ۲۶ مرداد در تهران و کاشان برگزار می‌شود.
