نمایش “دشمن بچه های شهر” به کارگردانی سامی صالحی ثابت در تماشاخانه استاد انتظامی خانه هنرمندان اجرا شد . این نمایش با اجرای گروهی از بازیگران نوجوان همراه بود که زیر نظر صالحی ثابت آموزش تئاتر می بینند . از این رو مصاحبه ای با کارگردان و یکی از بازیگران نوجوان این نمایش انجام دادیم و نظرشان را درباره ی تجربه ی کارگردانی و بازی در این نمایش جویا شدیم .
سامی صالحی ثابت هدف خود را از راه اندازی این گروه و کارکردن با بازیگران نوجوان این گونه بیان کرد : گروه “بچه های شاهکار” با چند هدف اصلی و عمده شروع به کار کرد که شاخص ترین آنها پر کردن خلا آموزش آکادمیک تئاتر در سن یازده تا شانزده سال است . رده سنی ای که متاسفانه سیستم آموزشی کشور ما برنامه ی مدون و مشخصی برای آن ندارد و سیاست های این رده ی سنی دائما در حال تغییر است .
وی در این رابطه افزود : ما اصرار داشتیم که بیشتر از اینکه به این خلا پاسخ دهیم آن را برجسته کرده و مهم جلوه دهیم . چون وضعیت فعلی بازیگری تئاتر را به شدت وابسته به این می دانیم که پایه ی بازیگری در سنین پایین گذاشته نشده و طبعا دانشجویانی که در دانشگاه ، تازه با تئاتر و قواعد بازیگری آشنا می شوند ، مسیر دشوارتری خواهند داشت . اما اگر این آموزش از سنین پایین تر رخ دهد قطعا آشنایی و تسلط ، زودتر اتفاق می افتد . از سوی دیگر قدرت انتخاب را به کودک و جوان جامعه می دهیم که خود را در سنین کودکی محک زده و واقعیات این حرفه را ببینند ، چه بسا زود قانع شده و این حرفه را کنار بگذارد ، نه اینکه فارغ التحصیل این رشته باشد و بعد بفهمد که برای این کار ساخته نشده و شرایط کار کردن را ندارد .
صالحی ثابت درباره ی انتخاب این نمایشنامه برای اجرای عموم به خبرنگار تئاتر فستیوال گفت : ما باید بستری را پیدا می کردیم که بتوانیم قواعد آکادمیک و سیستماتیک بازیگری را که برگرفته از مکاتب روز بازیگری دنیاست به بچه ها انتقال دهیم . بهترین بــستر ، شاهکارهای ادبیات نمایشی جهان است . سال گذشته نمایشنامه “در انتظار گودو” اثر شاهکار ساموئل بکت را اجرا کردیم و امسال “دشمن مردم” اثر نویسنده ی بزرگ هنریک ایبسن را . ظرفیتی که این آثار شاهکار دارند ، مسائلی چند بعدی ست که در فرهنگ ها و در دوره های تاریخ شمولیت دارد . دلیل دست گذاشتن ما روی این آثار هم همین است . بخصوص در این متن مسائل محیط زیستی و آلودگی آب های شهر و تاثیر آن بر مردم شهر مطرح می شود . این کنش اصلی نمایشنامه ایبسن باعث انتخاب آن شده است .
کارگردان این نمایش در پاسخ به این سوال که آیا درک شاهکارهای ادبی برای کودکان و نوجوانانی که با آنها کار می کند دشوار نیست ، پاسخ داد : قطعا درک شاهکارهای ادبی برای متخصصین تئاتر هم سخت است . اما اینکه شیوه ی برخورد با این شاهکارها چه باشد اهمیت دارد . سعی می کنیم ابزار و شیوه ی درک و فهم آن ها را در اختیار کودکان قرار دهیم .
البته تعریفی که گروه “بچه های شاهکار” از کودک ارائه می دهد تعریفی ست بر اساس جامعه شناسی کودک که علم نوپایی در دنیاست . بر اساس این دیدگاه عامل سن به عنوان عامل شاخص برای تیین و قضاوت در مورد بلوغ فکری ، جسمی و رشدی انسان ها کنار می رود و به جای آن شرایط محیطی ، عامل اصلی قلمداد می شود . در این فرضیه دیگر به دلیل سن کم کودک نمی توان گفت الزاما درک او هم پایین است . ممکن است کودک در شرایطی رشد کند و تجربه هایی داشته باشد که خواسته یا نخواسته او را هم عرض و هم پای یک بزرگسال صاحب ایده و تز بکــند . ما این را از کودکان خود دریغ نمی کنیم و سعی می کنیم سن آنها را نادیده بگیریم . هرچند قطعا ملاحظات خودشان را دارند . در مقاطع مختلف با ابزاری که گروه در اختیار آن ها قرار می دهد ، آنها با متن و شیوه ی اجرایی نمایشنامه آشنا می شوند.
سامی صالحی ثابت در پایان درباره ی برنامه های آینده ی گروه “بچه های شاهکار“ چنین گفت : از ابتدای شروع کارمان حدود ده شاهکار از ادبیات نمایشی جهان در ژانرهای مختلف انتخاب کرده ایم که تا به حال دو تای آن اجرا شده است . نمایش های “آنتیگون” ، “ادیپ شهریار” و “گالیله” ی برتولت برشت ، “مکبث” شکسپیر ، “کپنهاگ” مایکل فرین ، “پرنده ی آبی” موریس مترلینگ برای اجراهای بعدی انتخاب شده اند . مسیر کاملا مشخص است چون هر کدام از آنها قرار است بخشی از آموزش تئاتر به بچه ها را پوشش دهد.
*****************************
در ادامه مصاحبه با نیوشا خواجه حسینی ، بازیگر نوجوان این گروه را بخوانید :
نیوشا خواجه حسینی یکی از بازیگران چهارده ساله ی این نمایش درباره ی تجربه های قبلی خود به خبرنگار تئاتر فستیوال گفت :
بازیگری تئاتر را از کلاس چهارم ابتدایی یعنی حدودا از سن دوازده شروع کرده ام . اولین کار حرفه ای ام نمایش ” دو نوجوان در انتظار گودو ” را با آقای صالحی ثابت کار کرده ام . کار بعدی ام هم بازی در نمایش ” شازده کوچولو ” به کارگردانی آقای مهدی قلعه بود . بازی در نمایش “دشمن بچه های شهر ” سومین کار حرفه ای من است که فکر می کنم در این کار بهتر توانسته ام نقشم را ادا کنم .
خواجه حسینی درباره ی بازی در کنار گروهی از هم سن و سال های خود در “بچه های شاهکار“ گفت : جو گروه عالی است . بعید می دانم بتوانم در کشورمان جایی بهتر از این گروه ، آموزش تئاتر ببینم و کسی بهتر از آقای صالحی پیدا شود .
بازیگر نوجوان این نمایش در پایان با بیان اینکه دوست دارد بازیگری در تئاتر را ادامه دهد درباره ی بازخورد های اجرای “دشمن بچه های شهر“ گفت : تا جایی که شنیده ام همه ی نظرات مثبت بوده و از کار گروه استقبال شده است و تمامی تماشاگران با لبخند از سالن خارج شده اند.
