هوشنگ توکلی از بازیگران پیشکسوت عرصه ی تئاتر ، سینما و تلویزیون یکی از میهمانان مراسم اختتامیه هجدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی بود . به همین بهانه خبرنگار تئاتر فستیوال گفت و گویی پیرامون سیاست های این جشنواره و جایگاه نمایش های آیینی و سنتی در میان مردم داشته است که ماحصل آن را می توانید در ادامه بخوانید .
هوشنگ توکلی در رابطه با نحوه برگزاری جشنواره نمایش های آیینی و سنتی و سیاست های این جشنواره گفت : فکر می کنم الان وقت آن رسیده که دو موضوع آیین و نمایش از هم جدا شود . دو موضوعی که در حوزه منطق و بحث های تئوری و نظری به آن جمع ضدین می گویند که کنار هم قرار نمی گیرند ولی می بینیم که این اجتماع ضدین در جشنواره نمایش های آیینی و سنتی عمل می کند و طبیعتا به دلیل اینکه هر دو قوه، قوه های نیرومندی هستند ، همدیگر را خنثی می کنند . بهتر است که به تعزیه و نقالی به گونه ی دیگری نگاه کنیم . امیدوارم که در آینده به این موضوع فکر شود وگرنه جشنواره به زودی دیگر حرفی برای گفتن ندارد .
وی اضافه کرد : تنوعی که در این جشنواره می بینید ، اینکه کودکان را به جشنواره می آورند و شاخه های زیادی را برای جشنواره تعریف می کنند به این دلیل است که از آنجه در این سال ها پیش بینی و اجرا کرده اند ، راضی نمی شوند و فکر می کنند با این جاده های فرعی می توانند جشنواره را تنومند کنند . این اتفاق نمی افتد مگر اینکه شاخه های مختلف از هم تفکیک شوند .
این بازیگر پیشکسوت تئاتر با بیان اینکه اصطلاحاتی که درباره نمایش های آیینی و سنتی به کار برده شده ، در مبانی درست نبوده اند ، تصریح کرد : اصطلاحات بدون ریشه مانند نمایش ایرانی ، نمایش سیاه بازی و دیگر اصطلاحاتی که به کار می برند ، همگی در دوره ای ، ویژگی هایی داشته و فرهنگ مردمی این گونه تعریف شده بود . نیاز جامعهِ سادهِ قدیم (تا شهریور ۱۳۲۰) به این آثار بوده و مردم نیاز طبیعی خودشان را چه در مراسم سوگواری و چه در مراسم شادی از طریق بنگاه های شادمانی و یا گروه های تعزیه و عزاداری برطرف می کردند .
او در ادامه درباره ی استقبال مردم از نمایش های ایرانی گفت : از زمانی که می خواهند موضوع را جدی کنند ، الگوهایی را تعریف می کنند که این الگو ها ، الگوی ملی و بومی و مردمی نبوده و اسم ها را عوض می کنند و اسم هایی بر روی آن می گذارند که این اسم ها حتی بعد از این همه سال با روحیه مردم سازگار نشده است . به اعتقاد من مهم ترین آن ، اسم نمایش ایرانی است که اصرار دارند آن را به بیننده تحمیل کنند . مردم هم چیزی که به آن ها تحمیل می شود را نمی پذیرند . باید با استفاده از تاریخ منطقی ، این درخت را هرس کنیم و به اصل بپردازیم ، سپس مردم خودشان می آیند و از این زحمات هم حمایت می کنند و هم آن را تقویت می کنند .
هوشنگ توکلی در پاسخ به این سوال که راهکار بهبود جشنواره را در چه می داند ، گفت : برگزاری جشنواره خوب است ، بچه ها زحمت می کشند . در این سال ها می بینم که چقدر آقای فتحعلی بیگی زحمت می کشند ، ولی مبانی که انتخاب کرده ند ، اشتباه بوده و اصرار دارند که روی این اشتباه بمانند . خودشان را اصلاح نمی کنند . تا زمانی که این گونه باشد ، فکر نکنم به نتیجه برسد. یک دوره ی جشنواره که می گذرد ، تنها دوره ای است که می گذرد در حالی که آدم دلش برای این همه انرژی و این نسلی که شب و روز تلاش می کند و هرز می رود و به نتیجه نمی رسد ، می سوزد . فکر می کنم ضرورت ها کم کم باعث می شوند که به ریشه برسند .
