نان ، عشق ، سال های جوانی


یادداشتی بر نمایش “نان سال های جوانی” به کارگردانی احسان عرفانی

%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%b3%d8%a7%d9%84%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%ac%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%86%d9%82%d8%af

“نان سال های جوانی” ، نمایشی است ساده و در عین حال قابل تامل ، همه چیز در صحنه در نهایت سادگی پیش می رود و سوژه ای مشخص که خبر از قصه زندگی پسرک جوانی می دهد .

احسان عرفانی این نمایشنامه را بر اساس  رمان “نان سالهای جوانی” نوشته هاینریش بل نگاشته است و همانند اقتباس از هر رمانی ، کاری پیچیده و دشوار را انتخاب کرده و رمز موفقیت نمایش او ، سادگی و دوری از هر گونه زیاده گویی و تکرار است .

زیرا اساسا مدیوم رمان با مدیوم نمایشنامه متفاوت است . انتخاب یک رمان و اجرا کردن یک اثر صحنه ای بر اساس آن ، جسارت و جراتی می خواهد که هر کارگردانی به راحتی به سمت آن نمی رود . انتخاب نمایشنامه به دلیل آن که برای اجرای صحنه ای نوشته شده است ، به واسطه شخصیت پردازی های معین ، موقعیت ها ، مکان و زمان مشخصی که دارد ، بسیار مطلوب تر و ملموس تر است و کار را به سمت یک اجرای موفق سوق می دهد ولی اقتباس از رمان برای نمایشنامه اساسا کاری پر ریسک است که البته در این زمینه نمونه های موفق و ناموفق بسیاری به روی صحنه رفته است .

در نمایش “نان سال های جوانی” نیز این ریسک پذیری کاملا دیده می شود ، از لحظه ورود بازیگر به صحنه ، مخاطب منتظر است ببیند کارگردان این نمایش چه فرمی را برای این متن در نظر گرفته و قصه را از کجا و به چه صورت بیان خواهد کرد ؟

ولی خوشبختانه کارگردان این نمایش مخاطب خود را ناامید نمی کند و با درایت خود توانسته از پس سوژه و فرم اجرایی کار برآید . عرفانی فرم مونودرام را برای نمایش خود انتخاب کرده تا روند روایت داستان به درستی طی شود و فضا برای مخاطب شکل بگیرد .

بازیگر مرد این نمایش ، وحید منتظری از ابتدا شروع به معرفی شخصیت خود برای مخاطب می کند که کیست ، از کجا می آید و قصه را به چه سمتی خواهد برد . به نوعی می توان گفت این پرسوناژ نقطه ثقل نمایش است به طوری که کوچکترین اشتباه او در میزانسن به دلیل طراحی صحنه ی سنگین حواس مخاطب را پرت می کند .

زیرا طراحی صحنه این نمایش برخلاف تمام المان های دیگر این نمایش که ساده و بی ایراد است ، طراحی ثقیل و کم کاربردی است و بیش از آن که به بازیگر در حین اجرا کمک کند ، سبب آشفتگی او می شود ؛ زیرا مدام یا مشغول جابه جایی صندلی ها است و یا پنهان کردن آکسسوار صحنه .

دکور این نمایش حتی می توان گفت کار را برای کارگردان در طراحی میزانسن ها با مشکل رو به رو کرده است ، به طوری که بیش از آن که او تمرکزش را بر نحوه ارائه قصه و فرم درست و اصولی نمایش بگذارد ، بر چگونگی قرار گیری پرسوناژ ها بر روی صحنه گذاشته است .

دیگر بازیگر این نمایش ، پرستو قربانی نیز کار سختی را بر عهده دارد ، زیرا ایفاگر چند پرسوناژ است ، پرسوناژهایی که از ابتدای نمایش کارگردان برایمان دلیل شباهتشان را توضیح می دهد . بازی این پرسوناژ به این جهت تاثیرگذار است که وظیفه دارد مخاطب را دچار تعلیق کند که گاه موفق می شود و بازی رضایت بخشی را ارائه می دهد و او نیز ساده و به اندازه بازی می کند .

آنچه بیش از هر چیز توانسته نقطه قوت “نان سال های جوانی” باشد و این نمایش را به نمایشی خوب و قابل قبول تبدیل کند ، انتخاب متن و دراماتورژی‌ای است که روی این نمایش صورت گرفته است ، همچنین درگیر کردن مخاطب با سوژه و بیان درست قصه . زیرا این نمایش از قصه ای سخن می گوید که هم مخاطب تشنه شنیدن آن می شود و هم او در حین اجرا با تامل موضوع را دنبال می کند و برای عکس العمل های پرسوناژ های داستان روند منطقی پیدا می کند .

ریسک پذیری کارگردان این نمایش تا لحظه آخر نیز دیده می شود ، با آن که او قصد دارد در آخرین لحظه تلنگری به مخاطب بزند و پایان نمایش را در اوج ناباوری مخاطب پایان بخشد ، اما متاسفانه این موقعیت خلق نمی شود و این شوکی که به مخاطب انتقال می دهد ، پایان بندی کار را ضعیف جلوه می دهد و مانند تکه ای جداگانه در کنار داستان قرار می گیرد . بی آن که فرصتی باشد تا موقعیت برای مخاطب بیان شود تا او آن را باور کند ، قصه پایان می یابد .

شاید اگر کارگردان پایان بندی بهتری برای این نمایش در نظر می گرفت ، “نان سال های جوانی” به نمایشی بی نقص  تبدیل می شد و در کنار تمام المان های خوب و چشمگیر نمایش چون : کارگردانی قوی ، بازی های خوب ، میزانسن های درست و البته ریتم مناسب ، پایان بندی نمایش نیز نقطه قوت این کار می شد . ولی با همه ی این ها ، باز هم نمایش “نان سال های جوانی” را می توان در کنار دیگر آثار این روزهای تئاتر ما در عین سادگی ، با روایت منطقی و بیان خوب نمایشی قابل قبول و قابل تامل معرفی کرد و منتظر کارهای خوب و درخشان این گروه جوان بود .

مرجان سادات هاشمی – دپارتمان نقد تئاتر فستیوال

۵ نظر ثبت شده است .

  1. Hoda گفت:

    Namayesh eshkalate ziadi dare vali dar kol bad nist o na razi nemiri birun

  2. فاطمه گفت:

    پیشنهاد میشود . ببینین حتما

  3. هدیه گفت:

    بازی ها خوب بود ولی متن خسته کننده ای بود . دوست نداشتم

  4. کیوان گفت:

    خیلی نمایش خوبی . دم بچه های گروه گرم . فوق العاده ان

  5. مانی گفت:

    ممنون از توجه تان .

پاسخ دادن به مانی لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *