یادداشتی بر نمایش ” صور فلکی ” به کارگردانی اشکان جنابی

نیک پین (Nick Peyne) نمایشنامه نویس جوان انگلیسی الاصل است که این روزها “صور فلکی” او به کارگردانی اشکان جنابی در ایران به روی صحنه رفته است .

“صور فلکی” نمایشنامه ای ساده ، اما بهره مند از المان ها و عناصر درام . قصه ساده ای می گوید که ابژه مورد نظر نویسنده در ورای این سوژه نه تنها به مخاطب می رسد بلکه در او اثر نیز می گذارد : اثبات فیزیک کوانتوم ! و کارگردانی ساده و اصولی اشکان جنابی بر این نمایشنامه ساده به خوبی در حفظ ابژه و سوژه مورد نظر نویسنده ، که ظاهرا مورد نظر کارگردان هم بوده اند ، برآمده است .

“صور فلکی” با دکوری ساده و هوشمندانه ، آسمان را تداعی می کند ، جایی در فضا را . ستاره یا سیاره ای که در دوردست می تابد ( چراغ اتاق ) و دو قمر در ابعاد متفاوت ( ۲ پرسوناژ نمایش ) که هر یک در مدار خود بر زمینه آبی این کهکشان در آمد و شد هستند .

آمد و شد در مدارهایی تکراری که قرار گرفتن در هر یک حالتی جدید را خلق می کند . سرنوشتی متفاوت از قبلی و در “صور فلکی” به لطف متنی قوی ، کارگردانی محکم و مطمئن و بازیگرانی کاربلد ، ما این مدارها ، این سرنوشت های گوناگون ، این حالات مکرر اما متفاوت صور فلکی را می بینیم ، آن هم در بستر یک قصه رمانتیکِ منطبق بر فرم .

شاید بد نبــود ما بازیگــران را نمــی دیدیم بلــکه آن ها در زمــینه ای سیاه حــرکت می کردند و دیالوگ می گفتند و فقط چراغی ( گویی نور قمری ) به آن ها وصل بود و حرکات قمرگونه آن ها در گرد آن ستاره روشن دور دست دیده می شد … و یا رسم نموداری از جایگیری بازیگران در صحنه و تکرارها و دسته بندی این حرکات بی شک جزوه ای مفصل و معتبر در حوزه فیزیک کوانتوم و ستاره شناس بر این مبنا به دست می داد !

و این است انطباق سوژه و ابژه و خلق فرمی در خدمت آن دو .

ما در “صور فلکی” به کمک طراحی صحنه هوشمندانه و ناشی از درک سوژه ، به کمک بازی های روان و ساده ، اما گیرا و با استفاده از متنی ساده و اصولی و در خدمت گرفتن همه ی این ها توسط کارگردان ، یک نمایش ساده می بینیم که نه تنها ما را سرگرم می کند ، قصه می گوید ، بلکه فضا و سوژه مورد نظر متن و اثر را به ما الهام می کند و به همین سادگی خاصیت متافیزیکی و جادویی تئاتر رخ می نماید و تنها شاید بتوان ایراداتی به ترجمه این نمایشنامه وارد کرد که کمی تماشاچی فارسی زبان را گیج می کند ، همین .

من خیلی دوست دارم تا اشکان جنابی میزانسنی که به بازیگرانش داده را روی کاغذ نقطه گذاری کند نمودارهای ۳ بعدی بکشد ، یک تجربه فیزیکی ( علم فیزیک ) در تئاتر ، باید جذاب باشد و البته آموزنده !

المیرا نداف – نویسنده میهمان